Adli kontrol şartları nelerdir?

Ceza muhakemesi sürecinde tutuklama kararına alternatif olarak uygulanan adli kontrol, kişi özgürlüğünü sınırlayan ancak tutuklamadan daha hafif sonuçlar doğuran bir koruma tedbiridir. Özellikle ceza yargılaması sürecinde serbest bırakılan ancak kaçma, delilleri karartma ya da suç işleme ihtimali bulunan şüpheli ya da sanıklar hakkında uygulanır. Kartal, İstanbul ve Anadolu Yakası gibi büyük şehir bölgelerinde sıklıkla karşılaşılan adli kontrol kararları, şüpheli ya da sanık açısından ciddi yükümlülükler doğurabilir.

Bu yazıda adli kontrol şartları nelerdir, hangi hallerde uygulanır, nasıl kaldırılır gibi konuları detaylıca ele alacağız.

Adli Kontrol Nedir?

Adli kontrol; Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109. maddesinde düzenlenmiştir. Tutuklama kararı yerine, kişiye belirli yükümlülükler getirilerek serbest bırakılmasını sağlayan bir tedbirdir. Bu yükümlülüklerin amacı; kişinin kaçmasını önlemek, yargılamaya katılımını sağlamak ve kamu düzenini korumaktır.

Adli Kontrol Kararı Ne Zaman Verilir?

Ceza soruşturması ya da kovuşturması sırasında tutuklama için gerekli koşulların hafiflediği, ancak kişinin tamamen serbest bırakılmasının sakıncalı görüldüğü durumlarda adli kontrol kararı verilebilir. Hakim veya mahkeme tarafından değerlendirme yapılarak karar verilir. Kartal’daki adliyelerde ve İstanbul Anadolu Yakası’ndaki yargılamalarda bu tür kararlar oldukça yaygındır.

Adli Kontrol Şartları Nelerdir?

Adli kontrol altında olan kişilere mahkeme veya hakim tarafından belirli yükümlülükler getirilebilir. Bu yükümlülükler şunlardır:

Yurt dışına çıkış yasağı
Belirli yerlere gitmeme (örneğin; mağdurun evine, iş yerine yaklaşmama)
Belirli bir bölgeyi terk etmeme veya belirli bir bölgede ikamet etme
Haftanın belirli günleri karakola imza verme
Alkol veya uyuşturucu kullanmama ve sağlık kontrolüne gitme
Elektronik kelepçe ile izlenme
Gece sokağa çıkma yasağı
Adli makamlarca belirlenen programlara katılma (rehabilitasyon, terapi, eğitim vb.)
Teminat yatırma (para karşılığı güvence)

Hangi adli kontrol yükümlülüğünün uygulanacağı; kişinin suç şüphesi, sosyal durumu, kaçma ihtimali gibi kriterlere göre belirlenir.

Adli Kontrol Kaç Yıl Sürer?

Adli kontrol süresi, davanın niteliğine ve yargılamanın seyrine göre değişiklik gösterebilir. Ancak süreye ilişkin sınırlamalar da vardır:

Soruşturma aşamasında adli kontrol kararı en fazla 2 yıl sürer.
Bu süre, ağır cezalık suçlarda gerekçeli şekilde 1 yıl daha uzatılabilir.

Toplam süre 3 yılı geçemez. Ancak mahkeme kararı ile bu tedbir daha erken de kaldırılabilir.

Adli Kontrol Kararına İtiraz Edilebilir mi?

Evet, adli kontrol kararı kişiye tebliğ edildikten sonra 7 gün içinde itiraz edilebilir. Bu itiraz ilgili sulh ceza hâkimliğine yapılır. Özellikle Kartal’da bulunan İstanbul Anadolu Adliyesi'nde bu tür itirazlar sıkça görülmektedir.

Adli Kontrolün Kaldırılması Nasıl Talep Edilir?

Adli kontrol şartları her zaman devam edecek diye bir kural yoktur. Şüpheli veya sanık, kendisine yüklenen tedbirlerin kaldırılmasını ya da hafifletilmesini talep edebilir. Bunun için:

İlgili mahkemeye dilekçe ile başvuru yapılması gerekir.
Yargılama sürecinde elde edilen yeni bilgiler ya da mevcut risklerin ortadan kalkması gerekçe gösterilebilir.
Mahkeme, başvuruyu değerlendirerek adli kontrolü kaldırabilir ya da azaltabilir.

Adli Kontrol İhlali Ne Olur?

Adli kontrol yükümlülüklerine uymayan kişi hakkında tutuklama kararı verilebilir. Örneğin:

İmza yükümlülüğüne gitmemek
Belirlenen yerin dışına çıkmak
Yurt dışına çıkmak
Alkol veya uyuşturucu yasağını ihlal etmek

bu ihlallerin her biri, kişinin cezaevine gönderilmesine neden olabilir.

Kartal ve İstanbul Bölgesinde Adli Kontrol Kararları

İstanbul Anadolu Yakası, yoğun suç ve ceza yargılamalarının yürütüldüğü bir bölge olduğundan, adli kontrol kararları oldukça yaygındır. Kartal’daki mahkemeler; şüphelinin sabit ikametgâh sahibi olup olmadığına, suçun ağırlığına ve önceki sabıka kaydına göre adli kontrol kararı verebilir.

Bu nedenle adli kontrol kararı alınması ya da kaldırılması süreçlerinde alanında uzman bir ceza hukuku avukatından profesyonel destek alınması hayati öneme sahiptir.

Soru - Cevap

Adli kontrol nedir, tutuklamadan farkı nedir?
Adli kontrol, kişinin özgürlüğünü kısıtlayan ancak cezaevine girmesini önleyen bir tedbirdir. Tutuklamada kişi cezaevine girerken, adli kontrolde serbest kalır ancak yükümlülüklere uymak zorundadır.

Adli kontrol süresi kaç yıl olabilir?
En fazla 3 yıl sürebilir. 2 yıl olan temel sürenin 1 yıl daha uzatılması mümkündür.

Adli kontrolü kim kaldırabilir?
Adli kontrol kararını veren mahkeme ya da ilgili ceza mahkemesi hâkimi, başvuru üzerine kararın kaldırılmasına veya değiştirilmesine karar verebilir.

Adli kontrolü ihlal edersem ne olur?
Yükümlülükleri ihlal eden kişi hakkında tutuklama kararı verilebilir.

Yurt dışına çıkış yasağı olan biri nasıl izin alabilir?
Mahkemeye başvurarak geçici süreliğine yurt dışı yasağının kaldırılması istenebilir. Mahkeme gerekçeye göre karar verir.

Adli kontrol, ceza muhakemesi sürecinde kişiye verilen önemli bir yükümlülük setidir. Kimi zaman cezaevi yerine özgürlük ile sorumluluğun dengesini sağlayan bu tedbir, dikkatle takip edilmesi gereken bir süreçtir. Kartal, İstanbul ve Anadolu Yakası’nda yargılanan kişiler açısından adli kontrol kararı, davanın sonucunu doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle adli kontrol sürecinde haklarınızı doğru öğrenmek ve yükümlülüklere uymak büyük önem taşır.

Ceza Davası Avukatı