Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır?

Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır?

Aile birliğini korumak amacıyla Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenen aile konutu şerhi, evli çiftlerin yaşadığı ortak konutun tek bir eşin izni olmadan satılamaması veya kiralanamaması için tapu siciline konulan bir hukuki güvencedir. Ancak boşanma, ölüm veya mülkiyetin el değiştirmesi gibi durumlarda bu şerhin kaldırılması gerekebilir. Aile konutu şerhinin kaldırılması süreci, hukuki bilgi ve dikkat gerektiren teknik bir süreçtir. Özellikle Kartal gibi büyük ilçelerde, artan mülkiyet işlemleri ve aile hukuku davaları nedeniyle bu konuda hukuki danışmanlık talebi yüksektir.

Aile Konutu Şerhi Nedir?

Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesine göre, eşlerden biri diğerinin açık rızası olmadan aile konutu niteliğindeki taşınmazı devredemez veya üzerinde ipotek gibi sınırlı ayni haklar kuramaz. Bu koruma, taşınmazın tapusuna “aile konutu” şerhi konularak sağlanır.

Bu şerh sayesinde:

• Taşınmazın tek sahibi olan eşin, diğer eşin izni olmadan konutu satması engellenir.

• Banka ipoteği gibi işlemler yapılmadan önce eşin rızası gerekir.

• Ortak yaşamı koruyucu etkisi vardır.

Aile Konutu Şerhi Ne Zaman Kaldırılır?

Aile konutu şerhi ancak aşağıdaki durumlarda kaldırılabilir:

1. Boşanma Kararı: Taraflar boşandığında, ev artık aile konutu niteliğini yitirir.

2. Vefat: Eşlerden biri öldüğünde, kalan eşin şerh talebi geçerliliğini yitirebilir.

3. Mülkiyet Değişikliği: Evin satılması ya da başka bir kişiye devredilmesi halinde.

4. Tarafların Rızasıyla: Her iki eşin birlikte tapuya başvurmasıyla kaldırılabilir.

Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır?

Aile konutu şerhinin kaldırılması için başvuru işlemi genellikle taşınmazın bulunduğu Tapu Müdürlüğü aracılığıyla yapılır. Ancak başvuru şekli, şerhin konulma biçimine göre değişebilir.

1. Tarafların Ortak Talebiyle Kaldırma

Eğer şerh, eşlerin rızasıyla konulmuşsa, her iki eşin birlikte tapuya başvurarak şerhin kaldırılmasını talep etmesi mümkündür.

Gerekli belgeler:

• Nüfus cüzdanları

• Tapu senedi

• İmzalı dilekçe

• Noter onaylı rıza belgesi

2. Mahkeme Kararıyla Kaldırma

Aile konutu şerhi, mahkeme kararıyla da kaldırılabilir. Özellikle aşağıdaki durumlarda bu yol izlenir:

• Boşanma kararının kesinleşmesi durumunda, mahkeme aile konutu şerhinin kaldırılmasına hükmedebilir.

• Eşlerden biri aile konutu niteliğini kaybettiğini iddia ederek dava açabilir.

• Şerhin kaldırılması konusunda eşler arasında anlaşmazlık varsa, mahkeme devreye girer.

Aile Konutu Şerhi Kaldırma Davası Süreci

Dava açmak isteyen taraf, aile konutu şerhinin kaldırılmasını talep eden bir dilekçeyle Aile Mahkemesi’ne başvurur. Mahkeme aşağıdaki hususları değerlendirir:

• Taşınmazın hâlen aile konutu olup olmadığı

• Boşanma kararının kesinleşip kesinleşmediği

• Karşı tarafın bu konudaki görüşü

Mahkeme kararından sonra kesinleşen karar ile tapu müdürlüğüne başvurularak şerh kaldırılır.

Emsal Karar – Yargıtay 2. Hukuk Dairesi

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/3831 E., 2019/4212 K. sayılı kararında şöyle denilmiştir:

“Tarafların boşanmasına karar verildikten sonra aile konutu niteliğini kaybeden taşınmazda aile konutu şerhinin devam etmesinin hukuki dayanağı kalmamıştır. Bu durumda şerhin kaldırılması gerekir.”

Bu emsal karar, boşanma sonrası şerhin kaldırılmasına açıkça destek sağlamaktadır.

Şerh Kaldırılmadığında Ne Olur?

Eğer şerh zamanında kaldırılmazsa:

• Taşınmaz satış işlemlerinde sorun yaşanır.

• Banka kredisi veya ipotek işlemleri engellenir.

• Yeni malik, şerh nedeniyle taşınmaz üzerinde sınırlı hakka sahip olur.

Bu nedenle boşanma gibi durumlarda aile konutu şerhi derhal kaldırılmalıdır.

İstanbul Anadolu Yakası ve Kartal’da Uygulamalar

Kartal Tapu Müdürlüğü, aile konutu şerhi işlemlerinde sıkça başvurulan bir kurumdur. İstanbul Anadolu Yakası’ndaki artan konut satışları, boşanma davaları ve velayet mücadeleleri, aile konutu şerhi konularında da yoğunluk yaratmaktadır. Bu nedenle tapu ve adliye işlemlerinde deneyimli rehberliğe ihtiyaç duyulmaktadır.

Sık Yapılan Hatalar

• Boşanma sonrası aile konutu şerhini unutmak

• Mahkeme kararının kesinleşmesini beklemeden işlem yapmaya çalışmak

• Tapu müdürlüğüne eksik belgelerle başvurmak

Bu hatalar, işlemin reddedilmesine veya uzamasına yol açabilir.

Sık Sorulan Sorular 

Aile konutu şerhi hangi durumlarda kendiliğinden kalkar?
Hiçbir zaman kendiliğinden kalkmaz; mutlaka tapu müdürlüğüne başvurulması veya mahkeme kararı gereklidir.

Boşanan eş, evin sahibi olsa bile şerhi tek başına kaldıramaz mı?
Hayır, mahkeme kararı olmadan veya karşı eşin rızası olmadan kaldıramaz.

Aile konutu şerhi kira sözleşmeleri için de geçerli mi?
Evet, eşin rızası olmadan kira sözleşmesi feshedilemez veya değiştirilemez.

Evi eşim sattı ama şerh vardı, satış geçersiz mi?
Eğer şerhe rağmen satış yapılmışsa, eşinizin izni alınmadıysa satış iptal edilebilir.

Şerh kaldırma süresi ne kadar sürer?
Ortalama 1-2 hafta içinde sonuçlanır; ancak dava yoluyla yapılırsa bu süre uzayabilir.

Aile konutu şerhi, evli çiftlerin ortak yaşam alanlarının korunmasına yönelik güçlü bir hukuki güvencedir. Ancak boşanma veya diğer hukuki gelişmelerden sonra bu şerhin kaldırılması gerekebilir. Bu süreç teknik bilgi ve dikkat gerektirir. Özellikle Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası’nda, bu işlemler sırasında hukuki destek almak, zaman ve hak kaybını önleyecektir. Gerek tapu işlemlerinde gerekse dava süreçlerinde profesyonel yönlendirme ile şerhin doğru şekilde kaldırılması mümkündür.

Aile Hukuku Avukatı