Anonim Şirket Pay Sahibinin Bilgi Alma Hakkı Davaları

Anonim şirketlerde pay sahipleri, şirket yönetimine katılmasalar dahi birtakım haklara sahiptir. Bu hakların başında ise bilgi alma ve inceleme hakkı gelir. Ancak bazı durumlarda şirket yönetimi, pay sahibinin bu hakkını kısıtlayabilir veya reddedebilir. Böyle bir durumda pay sahibi, Türk Ticaret Kanunu kapsamında bilgi alma hakkının kullanımı için dava açma yoluna başvurabilir. Peki, anonim şirket pay sahibinin bilgi alma hakkı nedir? Bu hak nasıl kullanılır? Hangi hukuki süreçler devreye girer? İşte detaylar…

Anonim Şirketlerde Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı Nedir?

Anonim şirketlerde pay sahipleri, şirket faaliyetleri ve mali durumu hakkında bilgi edinme hakkına sahiptir. Bu hak, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 437. maddesinde düzenlenmiştir.

Pay sahiplerinin bilgi alma hakkı şu unsurları kapsar:

Şirketin finansal tabloları, yönetim kurulu faaliyet raporları ve denetçi raporlarını inceleyebilme,
Genel kurulda soru sorma ve bilgi talep etme,
Şirket defterleri ve kayıtları üzerinde inceleme yapabilme.

Şirket yönetimi, haklı bir gerekçe olmadan bu talepleri reddedemez.

Bilgi Alma Hakkının Engellenmesi Durumunda Ne Yapılabilir?

Şirket yönetimi, bazen ticari sır, rekabet yasağı veya kötü niyet şüphesi gibi gerekçelerle bilgi alma hakkını kısıtlamaya çalışabilir. Ancak bu durum, her zaman hukuka uygun değildir. Pay sahipleri şu adımları izleyebilir:

1. İhtarname Gönderilmesi

Öncelikle şirket yönetimine yazılı bir ihtarname gönderilerek bilgi talebinin karşılanması istenebilir.

2. Mahkemeye Başvuru

Bilgi talebi reddedildiğinde pay sahibi, asgari sermayenin %10’una (halka açık anonim şirketlerde %5’ine) sahip olması şartıyla şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi’ne başvurabilir.

Bilgi Alma Hakkı Davası Nasıl Açılır?

Bilgi alma hakkı davası açarken dikkat edilmesi gerekenler:

Yetkili Mahkeme: Şirket merkezinin bulunduğu yer Asliye Ticaret Mahkemesi.
Dava Açma Süresi: Bilgi talebinin reddinden itibaren 3 ay içinde dava açılmalıdır.
Deliller: Pay sahipliği belgeleri, bilgi talebinin reddine ilişkin yazılı evraklar ve diğer destekleyici belgeler sunulmalıdır.

Mahkemenin Verebileceği Kararlar

Mahkeme, yapılan inceleme sonucunda:

Bilgi alma hakkının pay sahibine tanınmasına,
Şirketin gerekli belgeleri sunmasına,
Yönetime bilgi vermesi için süre verilmesine,
karar verebilir.

Pay Sahiplerinin Bilgi Alma Hakkını Güvence Altına Alma Yolları

Genel kurul toplantılarına aktif katılım,
Şirket sözleşmesine özel düzenlemeler eklenmesi,
Yıllık faaliyet raporlarının dikkatle incelenmesi,
hakların korunması açısından önemlidir.

Sık Sorulan Sorular

Anonim şirketlerde bilgi alma hakkı nedir?
Pay sahibinin şirketin mali durumu ve faaliyetleri hakkında bilgi talep etme ve inceleme yapabilme hakkıdır.

Bilgi alma hakkı hangi kanunla düzenlenmiştir?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 437. maddesi bu hakkı düzenler.

Şirket bilgi alma hakkını reddederse ne yapılabilir?
Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açılarak bilgi alma hakkının kullanımı sağlanabilir.

Bilgi alma hakkı davası ne kadar sürer?
Mahkemelerin iş yüküne bağlı olarak ortalama 6-18 ay arasında sonuçlanabilir.

Ticaret ve Şirketler Hukuku Avukatı