Kartal Avukat
Boşanırken çocuğun velayeti kime verilir? sorusu, boşanma sürecine giren anne ve babaların en çok merak ettiği, en hassas konulardan biridir.
Velayet kararı, anne ya da babadan hangisi haklıysa ona verilir gibi algılansa da, aslında işin özü şu şekildedir:
Türk Medeni Kanunu’na göre mahkeme, velayet kararını verirken “çocuğun menfaatini” esas alır.
Yani anne ya da babanın kim olduğu değil, çocuğun duygusal, fiziksel ve psikolojik gelişimi açısından en uygun ortam hangisiyse velayet o tarafa verilir.
Çocuğun Yaşı
0–6 yaş: Genellikle anneye verilir (bebeklik ve bakım ihtiyacı)
7–12 yaş: Çocuğun ihtiyaçları, okulu ve psikolojisi değerlendirilir
12 yaş üstü: Çocuğun görüşü de dikkate alınır (yine de son kararı mahkeme verir)
Ebeveynin Yaşam Koşulları
Gelir düzeyi, ev ortamı, iş durumu, yaşam düzeni göz önüne alınır.
Ancak sırf geliri yüksek diye bir ebeveyne velayet verilmez.
Çocuğa Olan İlgisi ve İlişkisi
Kim çocuğun gelişimiyle daha çok ilgileniyor?
Kim daha şefkatli, anlayışlı, güvenli bir ortam sağlıyor?
Şiddet veya Kötü Muamele Geçmişi
Ebeveynlerden biri çocuğa veya eşine şiddet uygulamışsa, velayet alma şansı ciddi şekilde düşer.
Kardeşlerin Durumu
Aynı anne–babadan olan kardeşler, mümkünse birlikte bırakılır.
Mahkeme, kardeşleri ayırmamaya çalışır.
Çocuğun Görüşü
12 yaşından büyük çocuklar, mahkemede dinlenebilir.
Görüş beyan edebilir ama son kararı hâkim verir.
Bu durum genellikle:
Küçük yaşta çocuğun anneye daha bağlı olması
Annenin daha fazla ilgilenmiş olması
Bakım ve duygusal destek ihtiyacının yüksek olması
gibi sebeplerle görülür. Ancak babaya da çokça velayet verilmiştir.
📌 Örnek:
Eğer anne çocuğu ihmal ediyor, düzensiz yaşıyor veya psikolojik olarak sağlıksız bir ortam sunuyorsa, velayet babaya verilebilir.
Evet.
Boşanma davası anlaşmalı olarak açılırsa ve anne-baba isterse, mahkeme ortak velayet kararı verebilir.
Ancak:
Her iki taraf da ortak velayeti kabul etmelidir.
Mahkeme, bu durumun çocuğun yararına olduğuna kanaat getirmelidir.
📌 Çekişmeli boşanma davalarında, genellikle tek tarafa velayet verilir.
Görüş Hakkı (kişisel ilişki): Velayet diğer ebeveyne verildiyse, karşı tarafa çocukla görüşme hakkı tanınır.
Örneğin: Her ayın 1. ve 3. hafta sonu, resmi tatiller, yaz tatili gibi
İştirak Nafakası: Velayeti almayan taraf, çocuğun eğitimi, beslenmesi, sağlığı gibi giderlerini karşılamak için çocuk adına nafaka öder.
Evet.
Velayet alan ebeveyn çocuğa iyi bakmıyorsa, ortam değiştiyse veya çocuk zarar görüyorsa, velayet davası açılarak yeniden düzenleme istenebilir.
Soru: Boşanırken çocuk otomatik olarak anneye mi verilir?
Cevap: Hayır. Velayet tamamen çocuğun yararı gözetilerek, hâkim tarafından belirlenir.
Soru: Babam da ilgileniyor ama annem aldı, değiştirebilir miyiz?
Cevap: Gerekli şartlar oluşmuşsa (ihmal, kötü ortam, çocuk istemiyorsa), velayet değişikliği talep edilebilir.
Soru: Ortak velayet alırsak çocuk nerede kalır?
Cevap: Uygulamada çocuk genellikle bir ebeveynde kalır, diğeriyle sık sık vakit geçirir. Karar ortak alınır.