Elektronik Takip (Bileklik) Kararına İtiraz Süreci

Elektronik Takip (Bileklik / Kelepçe) Nedir?

Elektronik takip, mahkemece verilen adli kontrol tedbirlerinden biri olarak, sanık ya da hükümlünün belirli alan sınırları içinde kalmasını sağlamak amacıyla GPS / radyo frekansı / benzeri teknolojik cihazlarla izleme sistemidir. Ev hapsi, konutu terk etmeme yükümlülüğü ya da belli coğrafi bölge sınırlandırmaları gibi tedbirlerin uygulanmasında elektronik kelepçe tercih edilebilmektedir.

Bu tedbirin amacı, tutuklama yerine daha hafif bir sınırlama yöntemi kullanarak kişinin toplumsal hayata tamamen kopmasını önlemek, kaçma ya da delil karartma riskini azaltmak ve denetimli serbestlik mekanizmasını desteklemektir.

Elektronik takip örgütlenmesi hem soruşturma hem kovuşturma hem de infaz aşamasında uygulanabilir.

Soruşturma/kovuşturma aşamasında adli kontrol tedbiri olarak, sulh ceza hâkimliği ya da davaya bakan mahkeme karar verebilir.
İnfaz aşamasında, hükümlü için elektronik kelepçe kararı infaz hâkimliği tarafından verilebilir.

Tedbirin süresi, şartları ve sınırları mahkeme tarafından belirlenir.

Elektronik Takip Kararına İtiraz Hakkı

Elektronik takip tedbirine karşı itiraz etmek mümkündür. Bu itiraz, tedbir kararının hukukî sınırlarını sorgulamak, gereksiz ya da orantısız kısıtlamalara karşı savunma hakkını korumak için kullanılır.

İtiraz hakkı, kararın tebliğ / tefhim / bildirimden sonraki belirli süre içinde kullanılması gereken bir haktır. Yani ilgilinin kararın içeriğini öğrenmesinden itibaren işlemeye başlayan süre sınırı vardır.

Bazı kaynaklarda, elektronik kelepçe kararı için tefhim ya da tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde itiraz edilebileceği ifade edilir. (Bu bilgi çeşitli hukuk kaynaklarında yer almakta, uygulamada mahkemeye göre farklılık gösterebilir.)

Ayrıca, adli kontrol kararlarının itiraz süresi genel olarak Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında 7 gün olarak düzenlenmiştir (kararın şüpheli/ sanığa tebliğinden itibaren).

Dolayısıyla, elektronik takip kararına itiraz süresi bu genel hükümden sapmadığı sürece 7 gün olarak kabul edilebilir.

İtiraz süresi kaçırıldığında, bu itiraz hakkı bazı durumlarda kaçırılmış olabilir; ancak mahkemeden gerekçeli taleplerle kararda değişiklik ya da tedbirin kaldırılması talebi yapılabilir.

İtiraz Sürecinin Aşamaları

Aşağıda elektronik takip kararı için itiraz sürecinin adım adım nasıl işlemesi gerektiğini gösteriyorum:

1. Kararın Tebliğ / Tefhim Edilmesi

Kararın kesinleşmiş olması gerekmez; ancak kararın ilgilisine Resmî Gazete usulüyle veya mahkeme marifetiyle bildirilmesi (tebliğ) ya da mahkeme salonunda kendisine açıklanması (tefhim) gerekir. İtiraz süresi bu bildirim / tefhim tarihinden itibaren işlemeye başlar.

2. İtiraz Dilekçesinin Hazırlanması

İtiraz etmek isteyen kişi (sanık / şüpheli) ya da avukatı, yetkili mahkemeye gerekçeli bir itiraz dilekçesi sunar. Bu dilekçede:

Elektronik takip tedbirinin dayanağı ve gerekçesi (kanun, deliller vb.)
Kararın hukuka uygun olmadığı hususlar
Tedbirin orantılı olmadığı veya kişinin mağdur edilebileceği yönündeki gerekçeler
Alternatif hafif tedbir teklifleri (örneğin imza atma, seyahat yasağı gibi)

gibi argümanlar yer almalıdır.

3. İtirazın Yetkili Mahkemede İncelenmesi

İtiraz, kararı veren hâkimlik veya mahkeme tarafından incelenir. Bazı hallerde karar, üst ceza mahkemesine yönlendirilebilir. Mahkeme itirazı kabul ederse, elektronik takip tedbirini kaldırabilir veya daha hafif bir adli kontrol tedbirine çevirebilir.

4. Karar Verme

Mahkeme, itirazı değerlendirmeye alır ve bir karar verir. Karar genellikle kısa süre içinde açıklanır. Kabul edilirse tedbir kaldırılır; reddedilirse tedbir aynen devam eder. Kararın gerekçeli olması önemlidir.

5. Yükümlülükler / Uygulama

İtiraz süreci boyunca, elektronik takip kararı geçerliliğini korur; yani kişinin hareketi hâlâ izlenebilir. İtiraz kararı kabul edilirse, cihazın sökülmesi, tedbirin kaldırılması işlemleri gerçekleştirilir.

İtirazda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Elektronik takip tedbirine itiraz ederken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

Hukuka Aykırılık İncelemesi

İtiraz dilekçesinde, tedbir kararının dayandığı yasal hükümlerin doğru uygulanıp uygulanmadığı sorgulanmalıdır. CMK’da adli kontrol hükümleri, tutuklama alternatifleri ve sınırlama ilkeleri dikkate alınmalıdır.

Orantılılık İlkesi

Tedbirin kişi üzerindeki sınırlayıcı etkisi ile kamu yararı arasındaki denge gözetilmelidir. Elektronik takip kararı, aşırı bir kısıtlama oluşturmamalı; daha hafif tedbirlerle aynı amaç sağlanabilmelidir.

Delil Durumu

Kararda dayanak olarak gösterilen delillerin yeterliliği, güvenilirliği ve usulüne uygun olarak elde edilip edilmediği irdelenmelidir. Delillerin somut olması, kesin olasılıklara dayandırılması gerekir.

Teknik & Uygulama Sorunları

Elektronik kelepçenin cihaz arızası, yer belirleme hatası, sinyal kaybı gibi teknik sorunlar itiraz gerekçesi yapılabilir. Bu tür teknik problemlere ilişkin deliller (teknik rapor, cihaz arıza kayıtları vb.) itirazta sunulabilir.

Zamanlı Başvuru

İtiraz süresi çok önemlidir. Süre kaçırılırsa itirazın kabul edilmesi zorlaşır. Sürenin başlama noktasının doğru tespiti (tebliğ, tefhim, bildirim) kritik rol oynar.

Savunma Stratejisi

Avukatın itiraz sürecinde rolü çok kıymetlidir. Dosyaya hakim bir savunma stratejisi, itirazın kabul edilme ihtimalini artırır. Kartal ve İstanbul ceza mahkemeleri uygulamalarına hâkim bir savunucu avantaj sağlar.

Kartal / İstanbul Anadolu Yakası Açısından Özel Hususlar

İstanbul’un ceza adliyeleri oldukça yoğun olduğu için elektronik takip itiraz süreçlerinde mahkeme uygulamaları arasında küçük farklar olabilir. Bu bölgede dikkat etmen gereken hususlar:

İlgili mahkeme sicil uygulamaları, itiraz kararlarının hızlandırılması ya da gecikmeler olasılığı
Dosya yoğunluğu sebebiyle karara çıkma süresi
İtiraz dilekçesinde yerel mahkeme kararları, önceki örnekler / içtihatlara atıflar
Avukatın süreci yakından takip etmesi, itiraz süresini kaçırmamak için hızlı hareket etmesi

Örnek Senaryolar: İtirazın Başarılı Olabileceği Durumlar

Kararın dayanağı belirsiz veya eksik delillere dayanıyorsa
Elektronik takip bölgesi kişinin iş, sağlık veya ailevi zorunlulukları sebebiyle makul olarak dışına çıkma durumu varsa
Teknik cihazda arıza, sinyal hatası, GPS hatası gibi problemler belgelenebiliyorsa
Elektronik takip yerine daha hafif bir tedbir (imza atma, belirli saatlerde ev hapsi vb.) ile denetim sağlanabileceği objektif olarak gösterilebiliyorsa
Kararın hukuka uygunluğu ve orantılılık ilkesi yönünden ciddi şüpheler varsa

Bu tür durumlarda, itiraz dilekçesinde somut delillerle (raporlar, tanık beyanları, teknik belgeler vb.) desteklemek önemlidir.

Elektronik takip (bileklik / kelepçe) kararı, adli kontrol sürecinde önemli bir tedbirdir ve kişinin özgürlüğünü sınırlayan bir mekanizmadır. Bu karara karşı itiraz hakkı vardır ve bu hak süresi içinde kullanılmalıdır. İtiraz süreci, kararın tebliği ile başlar; itiraz dilekçesi hazırlanır, yetkili mahkeme tarafından incelenir ve karar verilir. İtiraz sırasında hukuka aykırılık, orantılılık, teknik sorunlar, delil yeterliliği gibi hususlar irdelenmelidir.

Özellikle Kartal / İstanbul Anadolu Yakası’nda, mahkeme pratiklerine hâkim bir savunma ile süreci doğru yönetmek büyük avantaj sağlar. Elektronik takip tedbirine itiraz etmek, yalnızca teknik bir işlem değildir; aynı zamanda kişinin temel hakkı olan savunma hakkının bir görünümüdür.

Kartal Uyuşturucu Avukatı