Enerji Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi

Enerji ihtiyacının artmasıyla birlikte Türkiye’de hem bireyler hem de kurumlar alternatif enerji çözümlerine yöneliyor. Bu kapsamda en çok ilgi gören alanlardan biri de lisanssız elektrik üretimidir. Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda, belli sınırlar içinde kalan üretim faaliyetleri için lisans alma zorunluluğu bulunmaz. Bu uygulama hem yatırımcılara hem de tüketicilere önemli fırsatlar sunar.

Özellikle Kartal, İstanbul Anadolu Yakası ve çevresinde yer alan sanayi işletmeleri, siteler, apartman yönetimleri, tarımsal üreticiler ve ticari kuruluşlar için lisanssız elektrik üretimi, hem ekonomik avantaj sağlar hem de çevreci enerji dönüşümüne katkı sunar.

Bu yazıda, lisanssız elektrik üretimi nedir, kimler yapabilir, başvuru süreci nasıl işler, dikkat edilmesi gereken hukuki ve teknik konular nelerdir, detaylı şekilde açıklanacaktır.

Lisanssız Elektrik Üretimi Nedir?

Lisanssız elektrik üretimi, belirli bir kapasite sınırına kadar olan elektrik üretimi faaliyetlerinin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’dan üretim lisansı alınmaksızın yürütülmesidir. En yaygın uygulama alanı güneş enerjisi sistemleridir (GES), ancak rüzgar, biyokütle, hidroelektrik gibi kaynaklarla da lisanssız üretim mümkündür.

Lisanssız Üretim ile Lisanslı Üretim Arasındaki Farklar

Lisanssız üretimde lisans alma zorunluluğu yoktur, bürokrasi azdır.
Kurulum süreci daha hızlıdır.
Genellikle ihtiyaç fazlası enerji şebekeye satılabilir.
Lisanslı üretim büyük ölçekli santralleri kapsarken, lisanssız üretim daha küçük ve yerel projelere yöneliktir.

Lisanssız Elektrik Üretimi Yapabilecek Kişi ve Kuruluşlar

Gerçek kişiler
Apartman/site yönetimleri
Belediyeler
Sanayi kuruluşları
Tarımsal sulama kooperatifleri
KOBİ’ler
Eğitim ve sağlık kurumları

Bu üretimlerin amacı çoğunlukla kendi elektrik ihtiyacını karşılamaktır. Ancak ihtiyaç fazlası enerji şebekeye verilebilir ve bu enerjiye belirli bir bedel ödenir.

Lisanssız Elektrik Üretiminde Kapasite Sınırı

Güncel düzenlemeye göre bir gerçek veya tüzel kişi, bir tüketim tesisine bağlı olarak 5 MW’a kadar lisanssız elektrik üretim tesisi kurabilir. Ancak çatı ve cephe uygulamalarında bu sınır farklılık gösterebilir. Özellikle 2023 ve sonrası için yapılan düzenlemeler, tüketim bağlantısına göre kurulu güç sınırlarını genişletmiştir.

Lisanssız Elektrik Üretim Başvuru Süreci

1. Proje Hazırlığı ve Fizibilite
İlk adım olarak, üretim yapılacak alan belirlenir (örneğin çatı, arazi vb.) ve teknik analiz yapılır. GES kurulacaksa panel yönü, eğim, güneş alma süresi gibi faktörler dikkate alınır.

2. Dağıtım Şirketine Başvuru
Bulunduğunuz bölgedeki elektrik dağıtım şirketine başvuru yapılır. Kartal ve çevresi için bu şirket genellikle AYEDAŞ’tır.

3. Bağlantı Anlaşması ve Çağrı Mektubu
Uygun bulunursa başvuru sahibiyle bağlantı anlaşması imzalanır. Bu aşamada çağrı mektubu verilir. Bu belge ile yatırımcı kuruluma başlayabilir.

4. Kurulum ve Kabul İşlemleri
Yatırımcı, teknik şartlara uygun şekilde kurulum yapar ve TEDAŞ tarafından geçici kabul işlemleri gerçekleştirilir.

5. Üretim ve Enerji Satışı
Tesis faaliyete geçtikten sonra tüketim öncelikli enerji kullanımı başlar. Fazla enerji şebekeye satılır. Enerji satış fiyatı güncel mevzuata göre belirlenir.

Hukuki ve Teknik Dikkat Edilmesi Gerekenler

İmar durumu ve yapı kullanım izni: Güneş paneli kurulacak binanın ruhsatı olmalı.
Çevre düzenlemeleri: Panel kurulumu doğayı veya tarihi yapıları etkilememeli.
Sözleşme ve garanti şartları: Uygulayıcı firmayla yapılan sözleşmeler detaylı olmalı.
Vergisel yükümlülükler: Gelir elde edilen üretimlerde KDV ve vergi mevzuatına dikkat edilmelidir.

Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası'nda Uygulama Örnekleri

Bölgedeki işletmeler, çatılarına kurdukları sistemlerle elektrik tüketimlerinin büyük kısmını karşılamaktadır. Ayrıca bazı site yönetimleri ve eğitim kurumları da bu yolla enerji maliyetlerini düşürmektedir.

Ancak projeye başlamadan önce, hem teknik danışmanlık hem de hukuki danışmanlık almak, zaman ve kaynak kaybını önler. Projelerin mevzuata uygun yürütülmesi, sonradan ceza ve iptal riskini ortadan kaldırır.

Sık Sorulan Sorular

Lisanssız elektrik üretimiyle elde edilen enerji satılabilir mi?
Evet. Tüketim fazlası enerji, ilgili tarifeden dağıtım şirketine satılabilir.

Lisanssız üretim için vergi ödenir mi?
Ticari kazanç elde edilirse vergi doğabilir. Ancak sadece tüketim amaçlıysa vergi yükümlülüğü olmayabilir.

Çatı GES kurmak için belediyeden izin alınmalı mı?
İmar planına göre değişmekle birlikte, genellikle yapı ruhsatı olan binalarda teknik proje ile kurulum mümkündür.

Aynı kişi birden fazla lisanssız üretim tesisi kurabilir mi?
Evet, tüketim bağlantısı ve kurulu güç sınırları aşılmadığı sürece mümkündür.

Avukat desteği gerekli midir?
Projeye göre değişir, ancak tapu, imar, vergi ve sözleşme gibi konularda hukuki destek alınması tavsiye edilir.

Enerji ve Maden Hukuku Avukatı