İşçi-işveren anlaşmazlığında arabulucu nasıl seçilir?

İşçi ve işveren arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar, iş hukukunun en sık karşılaşılan uyuşmazlıkları arasında yer alır. İşe iade davaları, kıdem ve ihbar tazminatları, fazla mesai, mobbing gibi nedenlerle yaşanan sorunlarda artık doğrudan dava açmak mümkün değildir. Bu tür uyuşmazlıklarda arabuluculuk süreci zorunlu hale getirilmiştir. Peki işçi-işveren anlaşmazlığında arabulucu nasıl seçilir, süreç nasıl işler ve nelere dikkat edilmelidir?

İstanbul gibi büyük şehirlerde, özellikle Anadolu Yakası’nda iş yoğunluğu nedeniyle arabuluculuk sisteminin doğru bir şekilde yürütülmesi büyük önem taşır. Kartal bölgesi gibi İstanbul Anadolu Adliyesi'ne yakın yerlerde arabulucu seçimi sürecinin bilinçli şekilde yürütülmesi, hak kayıplarının önlenmesi açısından son derece önemlidir.

Arabuluculuk Nedir ve Neden Zorunludur?

7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile birlikte, işçi ve işveren arasındaki bireysel iş hukuku uyuşmazlıklarında dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunlu hale getirilmiştir. Yani artık dava açmadan önce arabuluculuk süreci tamamlanmalıdır. Bu uygulamanın temel amacı mahkemelerin iş yükünü azaltmak, taraflar arasında uzlaşıyı teşvik etmek ve çözümü hızlandırmaktır.

İşçi-İşveren Uyuşmazlıklarında Arabulucu Seçimi Süreci

İşçi veya işveren olarak bir anlaşmazlık yaşandığında arabuluculuk sürecine başlamak için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir:

1. Arabuluculuğa Başvuru
İlk olarak taraflardan biri (genellikle işçi), karşı tarafın bulunduğu yer adliyesindeki arabuluculuk bürosuna başvurarak süreci başlatır. Örneğin anlaşmazlık Kartal’da gerçekleşmişse, başvuru İstanbul Anadolu Adliyesi Arabuluculuk Bürosu’na yapılır.

2. Arabulucunun Atanması
Başvuru sonrasında sistem tarafından rastgele bir arabulucu atanır. Ancak taraflar isterse kendi belirledikleri bir arabulucuyu da seçebilir. Bu noktada en çok merak edilen sorulardan biri de şudur: Taraflar arabulucuyu kendileri seçebilir mi?
Evet, taraflar ortak mutabakat sağladıkları takdirde, sistem dışından istedikleri bir arabulucuyu belirleyebilirler. Bu seçimi Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı’na kayıtlı olan ve aktif listede yer alan bir kişi olması şartıyla yapabilirler.

3. Arabulucunun Taraflarla İletişime Geçmesi
Arabulucu, atanmasının ardından başvuran tarafla ve ardından karşı tarafla iletişime geçer. Görüşme tarihi ve saati belirlenerek süreç başlatılır.

4. Arabuluculuk Sürecinin İşleyişi
Toplantılar genellikle tek oturumda sonuçlanır. İşçilik alacakları, işe iade gibi konular detaylı biçimde ele alınır. Tarafların uzlaşması halinde tutanak hazırlanır ve imzalanır. Uzlaşma sağlanamazsa bu durum da kayıt altına alınır ve dava açma yolu açılır.

Arabulucu Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

Taraflar kendi arabulucularını seçecekse, şu kriterlere dikkat edilmesi önerilir:

Arabulucunun uzmanlık alanı: İş hukuku konusunda deneyimli olması önemlidir.
Bağımsızlık ve tarafsızlık: Arabulucunun her iki tarafa da eşit mesafede durması gerekir.
İletişim becerileri: Uzlaşmayı sağlayacak en önemli unsur, etkin iletişim kurabilmesidir.
Bölgesel uygunluk: Özellikle Kartal ve çevresi gibi yoğun bölgelerde, ulaşım kolaylığı ve yerel bilgiye sahip arabulucular tercih edilmelidir.

Arabuluculuk Süresi ve Zaman Aşımı

Arabuluculuk süreci başvuru tarihinden itibaren en fazla 3 hafta içinde tamamlanmalıdır. Gerekli durumlarda bu süre bir hafta uzatılabilir. Bu süreçte zaman aşımı durur. Süre sonunda uzlaşı sağlanamamışsa, artık dava açılabilir.

Arabuluculuk Ücretini Kim Öder?

Eğer taraflar uzlaşırsa, arabuluculuk ücreti eşit şekilde ödenir. Ancak taraflar farklı bir şekilde de anlaşabilir. Uzlaşma sağlanamazsa ilk iki saatlik görüşme ücreti Adalet Bakanlığı tarafından karşılanır. Taraflar sadece bu süreden sonraki görüşmelerin ücretinden sorumlu olur.

Kartal Bölgesinde Arabulucu Seçmek Neden Önemlidir?

Kartal ve çevresi, İstanbul Anadolu Adliyesi’nin bulunduğu bölge olması nedeniyle iş davalarının en yoğun yaşandığı alanlardan biridir. Bu nedenle bölgedeki arabulucular, yerel işleyişi, işveren-çalışan dinamiklerini ve yargı süreçlerini daha iyi bilmektedir. Bu da sürecin daha hızlı ve etkili ilerlemesini sağlar.

İşverenler İçin Stratejik Yaklaşım

İşverenler açısından arabuluculuk süreci hem risklerin yönetimi hem de dava maliyetlerinin önlenmesi açısından ciddi avantajlar sunar. Ancak bu sürecin doğru yönlendirilmesi ve iş hukukuna hâkim bir yaklaşımla yürütülmesi gerekir.

İşçiler İçin Hak Arama Yolu

İşçiler için ise arabuluculuk, dava süreci olmadan haklarını elde edebilecekleri önemli bir araçtır. Ancak sürecin dikkatle takip edilmesi, doğru iddialarla ilerlenmesi ve delillerin güçlü bir şekilde sunulması gerekir.

Sık Sorulan Sorular

Soru: Arabulucuyu işçi mi işveren mi seçer?
Cevap: Arabuluculuk bürosu tarafından rastgele atama yapılır; ancak taraflar ortak bir arabulucu üzerinde anlaşırlarsa kendi seçtikleri arabulucuyu da belirleyebilirler.

Soru: Kartal’da arabulucuya başvurmak için nereye gitmek gerekir?
Cevap: İstanbul Anadolu Adliyesi Arabuluculuk Bürosu, Kartal ve çevresindeki uyuşmazlıklar için başvuru yapılacak resmi kurumdur.

Soru: Arabulucu süreci ne kadar sürer?
Cevap: Süreç en fazla 4 hafta içinde tamamlanmalıdır. İlk 3 hafta içinde sonuç alınmazsa 1 hafta daha uzatılabilir.

Soru: Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa dava açılabilir mi?
Cevap: Evet. Arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanamazsa, bu durum tutanakla belgelenir ve iş mahkemesinde dava açma hakkı doğar.

Soru: Arabuluculuk süreci mahkeme kadar bağlayıcı mıdır?
Cevap: Taraflar anlaşır ve tutanağı imzalarsa, bu tutanak mahkeme kararı niteliği taşır. İcra edilebilirlik şerhi alınmasına gerek yoktur.

Arabulucu Avukat