Mimari Projeye Aykırı İnşaat İçin Mahkemeye Başvuru Süreci

Mimari Proje Nedir ve Neden Önemlidir?

Bir yapının ruhsat alabilmesi için hazırlanan mimari proje; binanın kat planlarını, bağımsız bölümlerini, ortak alanlarını ve teknik detaylarını içerir. Bu proje, hem yapı ruhsatının temelidir hem de hukuki bir belgedir. Projeye aykırı inşaat yapmak, hem idari hem de hukuki sorumluluk doğurur.

📌 Müteahhit ya da yapı sahibi, projede belirtilmeyen şekilde ek kat, balkon kapatma, çatı alanını oda haline getirme gibi değişiklikler yaptığında bu kaçak yapılaşma olarak kabul edilir.

Mimari Projeye Aykırılıklar Nelerdir?

📏 Onaylı planda bulunmayan bağımsız bölüm eklemesi
🚪 Yangın merdiveni ya da ortak alanların kapatılması
🚧 Ortak kullanım alanının özel alana çevrilmesi
🪟 Cephe, pencere ya da balkon yapısının değiştirilmesi
🏢 Ek kat veya çıkma (çıkıntı) inşası

Bu tür işlemler hem apartman sakinlerinin hem de arsa sahiplerinin mülkiyet hakkını ve yaşam güvenliğini ihlal eder.

Mahkemeye Başvuru Süreci Nasıl İşler?

1. İhlalin Tespiti ve Belgelendirme

İlk adım, inşaatın projeye aykırı olduğunu belgelemektir. Bu kapsamda:

📷 Fotoğraf ve video kaydı alınmalı
📄 İmar planı, ruhsat, onaylı proje temin edilmeli
📝 Belediye yapı denetimi veya şikayet dilekçesi hazırlanmalı

2. İdareye Başvuru (Belediye Bildirimi)

İlgili belediyeye başvuru yapılarak yapı tatil tutanağı düzenlenmesi ve işlemin durdurulması istenir. Eğer belediye işlem yapmazsa, bu da idareye karşı dava sebebi olabilir.

3. Müdahalenin Men’i (Engellenmesi) Davası Açılması

Ortak alanlar veya ruhsatsız alanlar projeye aykırı şekilde kullanılıyorsa, bu müdahalenin durdurulması için müdahalenin men’i davası açılabilir.

4. Yıkım ve Eski Hale Getirme Davası

Mahkemeden, projeye aykırı kısmın yıkılarak yapının eski haline getirilmesi talep edilebilir.

➡️ Bu tür davalar, genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde yürütülür.

5. İdari Dava Süreci (Belediyeye Karşı)

Belediyenin hareketsiz kalması veya yanlış işlem yapması durumunda, İdare Mahkemesi’nde iptal ve tam yargı davaları açılabilir.

Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası Örneği 📍

İstanbul Anadolu Yakası, özellikle Kartal gibi hızlı yapılaşma yaşanan bölgelerde, mimari projeye aykırı inşaatlara sıkça rastlanır.

📌 Bu davalar genellikle İstanbul Anadolu Adliyesi’nde Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde görülmektedir.
📌 Belediyeler (örn. Kartal Belediyesi), ruhsatsız yapılaşmaya karşı denetimden sorumludur. Ancak vatandaşlar da haklarını mahkemede arayabilir.

Soru - Cevap

Mimari projeye aykırı inşaat nasıl tespit edilir?
Onaylı proje ile mevcut yapı kıyaslanarak aykırılıklar belgelenir. Gerekirse bilirkişi raporu alınır.

Belediye işlem yapmazsa ne yapılabilir?
Belediyeye karşı idare mahkemesinde iptal veya hizmet kusuru nedeniyle dava açılabilir.

Projeye aykırı yapı için hangi dava açılır?
Müdahalenin men’i ve yıkım davası Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.

Kat malikleri dava açabilir mi?
Evet. Her kat maliki, ortak alanlara yönelik aykırı müdahale için bireysel dava açabilir.

Kartal’da bu tür davalar nereye açılır?
İstanbul Anadolu Adliyesi Asliye Hukuk Mahkemeleri yetkilidir.