Tedavi Sürecinde Hastaya Yönelik Ayrımcılık Nedeniyle Açılacak Davalar

Sağlık Hizmetlerinde Eşitlik İlkesi ve Hastanın Hakları

Sağlık hizmeti, her bireyin sosyal ve yasal hakkıdır. Anayasa ve Hasta Hakları Yönetmeliği’ne göre, ırk, cinsiyet, yaş, din, mezhep, siyasi görüş, sosyoekonomik durum, engellilik ya da farklı bir kimlik nedeniyle hastaya ayrımcılık yapılamaz.

Ne yazık ki, bazı sağlık kuruluşlarında ve tedavi süreçlerinde hastalar bu ilkelere aykırı şekilde farklı muameleye tabi tutulabilmektedir. Bu gibi durumlarda, hasta hukuki yollara başvurarak tazminat ve cezai yaptırım talep edebilir.

Hastaya Yönelik Ayrımcılık Ne Anlama Gelir?

Ayrımcılık; hastaya sadece sahip olduğu bir kimlik özelliği veya kişisel durumu nedeniyle farklı, eşit olmayan ya da küçültücü şekilde davranılmasıdır.

Yaygın ayrımcılık örnekleri:

🔹 Kadın hastalara karşı cinsiyet temelli küçümseyici tutum
🔹 Yaşlı hastaların önemsenmemesi
🔹 Engelli bireylere yetersiz erişim imkânı
🔹 Etnik köken, din veya dil farklılığına dayalı dışlayıcı davranış
🔹 Cinsel yönelim nedeniyle tıbbi müdahalenin geciktirilmesi veya reddi

Hukuki Olarak Ne Yapılabilir?

1. Hasta Haklarının İhlali Nedeniyle Başvuru

Hasta Hakları Yönetmeliği kapsamında, sağlık kurumuna yazılı başvuru yapılabilir. Cevap verilmezse İl Sağlık Müdürlüğü'ne şikayet edilebilir.

2. Anayasa’ya Aykırılık Nedeniyle Dava

Anayasa’nın 10. maddesi “herkes yasa önünde eşittir” hükmünü içerir. Devlet hastanelerindeki ayrımcılık için idare mahkemesi, özel sağlık kuruluşları için asliye hukuk mahkemesi yetkilidir.

3. Manevi Tazminat Davası

Ayrımcılığa maruz kalan hastanın kişilik hakları zedelenmişse, manevi tazminat davası açılabilir. Davanın temel dayanağı: Türk Borçlar Kanunu, Hasta Hakları Yönetmeliği ve Anayasa’dır.

4. Ceza Sorumluluğu

Durumun ağırlığına göre sağlık personeli hakkında “ayrımcılık suçu” veya “görevi kötüye kullanma” suçu nedeniyle savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir.

Deliller Neler Olabilir?

📄 Tedavi süreciyle ilgili belgeler
🗣️ Tanık beyanları (refakatçi, diğer hastalar)
📹 Güvenlik kamera kayıtları
📱 Mesaj, e-posta, yazışmalar
📋 Hasta şikayet kayıtları veya başvurular

Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası’ndaki Süreç 📍

İstanbul Anadolu Yakası, özellikle Kartal bölgesindeki hastanelerde hasta yoğunluğu yüksek olduğundan, ayrımcılık iddiaları zaman zaman yargıya taşınmaktadır. Bu bölgede açılan davalar, çoğunlukla İstanbul Anadolu Adliyesi bünyesindeki asliye hukuk veya idare mahkemelerinde görülmektedir.

Kartal’da sağlık hukuku alanında görülen davalarda; ayrımcılığın sistematik değil münferit olması, belge varlığı ve tanık ifadeleri davanın sonucunu doğrudan etkiler.

Soru - Cevap

Tedavi sırasında ayrımcılığa uğrayan hasta ne yapmalı?
İlk olarak hastane yönetimine, ardından İl Sağlık Müdürlüğü’ne şikayette bulunmalı ve gerekirse dava açmalıdır.

Hangi mahkemeye başvurulmalı?
Devlet hastaneleri için idare mahkemesi, özel hastaneler için asliye hukuk mahkemesi yetkilidir.

Ayrımcılık için tazminat davası açılabilir mi?
Evet. Manevi tazminat davası açılabilir.

Hekime ceza davası da açılabilir mi?
Eğer ayrımcılık kasıtlıysa ve kişilik hakkı ihlali varsa ceza davası da mümkündür.

Kartal’da bu tür davalar hangi adliyede görülür?
İstanbul Anadolu Adliyesi mahkemeleri yetkilidir.