Velayet Davasında Psikolojik Raporlar ve Etkileri

Velayet davası, çocuğun üstün yararı doğrultusunda hangi ebeveyne bırakılacağına karar verilen en önemli aile hukuku davalarından biridir. Bu davalarda mahkemeler sadece ebeveynlerin ekonomik durumuna değil, aynı zamanda çocuğun psikolojik sağlığına da büyük önem verir. İşte bu noktada psikolojik raporlar (pedagog, psikolog ve sosyal hizmet uzmanı görüşleri) devreye girer.

Psikolojik Rapor Nedir?

Velayet davasında mahkeme, çocuğun sağlıklı bir birey olarak yetişebilmesi için hangi ebeveynle kalmasının uygun olacağına karar verirken, uzman görüşüne ihtiyaç duyar.

📌 Bu kapsamda:

• Adli görüşme uzmanları,

• Psikologlar,

• Pedagoglar,

• Aile danışmanları

tarafından düzenlenen psikolojik değerlendirme raporları, hâkime rehberlik eder.

Psikolojik Raporlar Hangi Durumlarda Alınır?

1. Çocuk iki tarafla da görüşmek istemiyorsa

2. Ebeveynlerden biri diğerini psikolojik veya fiziksel şiddetle suçluyorsa

3. Çocuğun yaşı küçükse ve beyanı net değilse

4. Taraflar arasında ciddi uyuşmazlık varsa

5. Çocuğun gelişimiyle ilgili endişeler varsa

Mahkeme bu gibi durumlarda çocuğun psikolojik olarak kimle daha sağlıklı bir ilişki kurduğunu anlamak için uzman incelemesi talep eder.

Rapor Süreci Nasıl İşler?

1. Çocuk adli görüşme odasında bir uzmana yönlendirilir.

2. Uzman, çocuğu gözlemler, sorular sorar, testler uygular.

3. Gerekirse anne-baba ile ayrı ayrı görüşmeler yapılır.

4. Uzman, detaylı bir rapor hazırlar:

   • Çocuğun bağlanma düzeyi

   • Kime daha yakın hissettiği

   • Duygusal gelişimi

   • Travma belirtileri

   • İhtiyaçları

5. Rapor mahkemeye sunulur ve hâkimin kararında belirleyici olur.

Psikolojik Raporlar Hangi Etkilere Sahiptir?

✅ Hâkimin Kararına Etkisi: Rapor, hâkimin velayet kararında yönlendirici olur.
✅ Tarafların iddialarını destekleyebilir veya çürütebilir.
✅ Çocuğun ifadesinin doğruluğu konusunda değerlendirme yapılır.
✅ Vasi tayini ya da görüşme günlerinin düzenlenmesinde etkili olabilir.

Yargıtay Kararları Ne Diyor?

📌 Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2021/xxxx E. – 2022/xxxx K.:
"Mahkeme, tarafların ekonomik durumlarından ziyade, çocuğun ruhsal gelişimini dikkate almalı, uzman raporlarına itibar etmelidir."

📌 Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2020/xxxx E.:
“Velayet davalarında psikolojik değerlendirme yapılmadan karar verilmesi, usul ve yasaya aykırıdır.”

Kartal Aile Mahkemeleri Uygulaması

İstanbul Anadolu Adliyesi'nde bulunan Kartal Aile Mahkemeleri, velayet davalarında sıkça psikolojik rapor istemektedir. Bu nedenle:

• Dava sürecinde adli görüşme randevuları alınır.

• Çocukla özel görüşmeler yapılır.

• Rapor süreci birkaç haftayı bulabilir.

• Avukat desteği ile rapor sürecine hazırlıklı olunmalıdır.

Avukat Desteği Neden Gerekli?

Psikolojik raporların hukuki değerinin anlaşılması, raporun eksik ya da hatalı olması durumunda itiraz edilmesi, gerekirse yeni bilirkişi raporu talep edilmesi için mutlaka bir aile hukuku avukatının süreci takip etmesi gerekir.

Sık Sorulan Sorular

Psikolojik rapora itiraz edebilir miyim?
Evet. Raporun hatalı ya da eksik olduğunu düşünüyorsanız, itiraz edebilir, yeni uzman atanmasını talep edebilirsiniz.

Rapor ne kadar sürede çıkar?
Genellikle 2–4 hafta arasında hazırlanır.

Çocuğun beyanı tek başına yeterli mi?
Hayır. Uzman görüşü ile desteklenmesi gerekir.