Yurtdışında Bulunan Miras Mallarının Türkiye’de Paylaşımı

Günümüzde birçok Türk vatandaşı, yaşamının bir kısmını yurt dışında geçiriyor ve farklı ülkelerde taşınmaz, banka hesabı veya ticari varlık gibi mal varlıkları ediniyor. Ancak bu kişiler vefat ettiğinde, yurtdışında bulunan miras mallarının Türkiye’de paylaşımı karmaşık bir hukuki sürece dönüşebiliyor. Çünkü hem Türk Medeni Kanunu’nun hükümleri hem de yabancı ülke hukukları devreye giriyor. Bu yazıda, yurtdışında kalan miras mallarının Türkiye’de nasıl paylaşılacağı, hangi belgelerin gerekli olduğu ve olası hukuki sorunların nasıl çözüleceği adım adım açıklanmıştır.

Yurtdışında Bulunan Miras Mallarının Hukuki Niteliği

Miras bırakanın hem Türkiye’de hem de yabancı bir ülkede mal varlığı bulunuyorsa, bu durum uluslararası miras hukuku kapsamına girer. Türk hukukuna göre, mirasın paylaşımı şu iki ilkeye göre değerlendirilir:

Taşınmaz mallar için lex rei sitae ilkesi: Taşınmaz mallar (örneğin ev, arsa) hangi ülkede bulunuyorsa, o ülkenin hukuku uygulanır.
Taşınır mallar için vatandaşlık ilkesi: Miras bırakanın vatandaşı olduğu ülkenin hukuku uygulanır.

Yani bir kişi Almanya’da evi, Türkiye’de banka hesabı olan bir Türk vatandaşıysa; ev için Alman hukuku, banka hesabı için Türk hukuku geçerli olur.

Türkiye’de Miras Paylaşımında İzlenecek Adımlar

Yurtdışındaki malların paylaşımı yapılırken Türkiye’de şu işlemler takip edilmelidir:

1. Veraset İlamı Alınması

Mirasçıların önce Türkiye’de veya miras bırakanın yaşadığı ülkede veraset ilamı (mirasçılık belgesi) alması gerekir. Türkiye’de Sulh Hukuk Mahkemesi veya noter tarafından düzenlenir.

2. Yabancı Belgelerin Türkiye’de Geçerli Hale Getirilmesi

Yurt dışında alınan belgeler (ölüm belgesi, mirasçılık belgesi vb.) Türkiye’de geçerli olabilmesi için:

Apostil şerhi taşımalı,
Türkçeye yeminli tercüme edilip noter tasdikli olmalıdır.

3. Türk Mahkemelerinde Tanıma ve Tenfiz Davası

Yabancı bir mahkeme mirasla ilgili karar verdiyse (örneğin mal paylaşımı), bu karar Türkiye’de doğrudan geçerli olmaz. Bu nedenle tanıma ve tenfiz davası açılarak kararın Türk hukuk sisteminde geçerlilik kazanması gerekir.

4. Türkiye’deki Malların İntikali

Yabancı belgeler onaylandıktan sonra, Türkiye’deki malların intikal işlemleri (örneğin tapu devri, banka hesabı paylaşımı) yapılabilir.

Yurtdışındaki Mallar İçin Uygulanacak Hukuk

Taşınmaz Mallar

Yurt dışında bulunan ev, arsa veya gayrimenkuller için o ülkenin hukuk sistemi geçerlidir. Örneğin Fransa’daki bir evin paylaşımında Fransız Medeni Kanunu esas alınır.

Taşınır Mallar

Banka hesapları, araçlar, ziynet eşyaları gibi taşınır mallarda miras bırakanın milliyeti belirleyicidir. Türk vatandaşı ise Türk miras hukuku kuralları uygulanır.

Ortak Mallar

Bazı durumlarda evli çiftlerin yurt dışında ortak malları bulunabilir. Bu durumda evlilik mal rejimi sözleşmesi de incelenmelidir.

Sık Karşılaşılan Sorunlar

1. Farklı Ülkelerdeki Hukukların Çakışması

Bir ülke kendi hukukunu, diğeri ise miras bırakanın vatandaşlık hukukunu uygulamak isteyebilir. Bu durumda hukuk seçimi ve mahkeme yetkisi tartışması ortaya çıkar.

2. Belgelerin Uyum Sorunu

Apostil şerhi olmayan, eksik tercüme edilmiş veya onaylanmamış belgeler nedeniyle Türkiye’de işlemler reddedilebilir.

3. Tanıma-Tenfiz Sürecinin Uzaması

Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması bazen aylar sürebilir. Bu süreçte mirasçılar malları devralamaz.

4. Vergilendirme ve Harç Sorunları

Yurt dışında kalan malların Türkiye’de beyan edilmesi durumunda veraset ve intikal vergisi doğabilir.

Hukuki Çözüm Yolları

Uluslararası miras hukuku uzmanı avukat desteği alınmalıdır. Çünkü her ülkenin uygulaması farklıdır.
Tanıma ve tenfiz davası zamanında açılarak işlemler hızlandırılabilir.
Noter onaylı vekaletname düzenlenerek, yurt dışındaki işlemler Türkiye’den yürütülebilir.
Mirasçılar arasında uzlaşma protokolü imzalanması süreci yargıya taşımadan çözebilir.

Sık Sorulan Sorular (Soru - Cevap)

Soru: Yurt dışında alınan miras kararı Türkiye’de geçerli midir?
Cevap: Hayır, doğrudan geçerli değildir. Kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için tanıma ve tenfiz davası açılması gerekir.

Soru: Yurt dışındaki gayrimenkul Türkiye’deki miras paylaşımına dahil edilir mi?
Cevap: Hayır. Taşınmaz hangi ülkedeyse o ülkenin hukukuna göre paylaşılır. Ancak mirasın toplam değeri hesaplanırken dikkate alınabilir.

Soru: Türkiye’de yaşayan mirasçı, yurt dışındaki malın paylaşımını başlatabilir mi?
Cevap: Evet. Vekaletname ile avukat aracılığıyla hem Türkiye’de hem yurt dışında gerekli işlemleri başlatabilir.

Soru: Apostil şerhi olmayan belge Türkiye’de geçerli olur mu?
Cevap: Hayır. Apostil olmayan belgeler Türkiye’de kabul edilmez. Bu belgelerin bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluğu tarafından onaylanması gerekir.

Yurtdışında bulunan miras mallarının Türkiye’de paylaşımı, hem Türk hem de yabancı hukuk sistemlerinin birlikte uygulanmasını gerektiren karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle, belgelerin doğru hazırlanması, tanıma-tenfiz davalarının zamanında açılması ve uzman desteği alınması sürecin sağlıklı ilerlemesi için büyük önem taşır.

Kartal Miras Avukatı