Adli Yardım Talebi Nasıl Yapılır?

Hukuk devleti ilkesinin en önemli gerekliliklerinden biri, her bireyin adalete erişiminin sağlanmasıdır. Maddi durumu yetersiz olan kişilerin mahkemeye başvurma, kendini savunma ve bir avukattan yardım alma hakları, adli yardım kurumu sayesinde güvence altına alınır. Özellikle ceza davaları, boşanma davaları, nafaka, iş davaları ve icra işlemleri gibi hukuki süreçlerde bireylerin mahkeme masraflarını karşılaması zor olabilmektedir.

Bu yazıda, adli yardım nedir, kimler faydalanabilir, başvuru nereye ve nasıl yapılır, gerekli belgeler nelerdir gibi tüm detayları sade ve açıklayıcı bir şekilde bulabilirsiniz.

Adli Yardım Nedir?

Adli yardım, maddi durumu yetersiz olan kişilerin dava açarken veya kendisine açılan bir davada kendini savunurken yargılama giderlerinden geçici olarak muaf tutulması veya baro tarafından ücretsiz avukat atanması anlamına gelir.

Türk hukuk sisteminde adli yardımın temel dayanağı:

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m.334-340
1136 sayılı Avukatlık Kanunu m.176-181
CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu) m.150’dir.

Kimler Adli Yardım Talep Edebilir?

Aşağıdaki koşulları taşıyan herkes adli yardımdan faydalanabilir:

Maddi durumunun yetersiz olduğunu belgeleyebilen kişiler
Dava açmak veya açılan davaya cevap vermek isteyen kişiler
Adil yargılanma hakkını kullanmak isteyenler
Yabancı uyruklular da eşit koşullarda bu haktan yararlanabilir

📌 Not: Adli yardım sadece gerçek kişilere tanınır. Tüzel kişiler (şirketler, dernekler vb.) genelde bu haktan yararlanamazlar (istisnalar hariç).

Adli Yardım Ne Sağlar?

Adli yardım sayesinde şu haklardan yararlanabilirsiniz:

Mahkeme harçları, bilirkişi ücretleri, keşif ve tebligat giderleri ödenmez
Baro tarafından ücretsiz avukat görevlendirilir (CMK ya da Adli Yardım Servisi aracılığıyla)
Dava açmak, davaya cevap vermek, temyiz ve istinaf gibi başvurularda ücret muafiyeti sağlanır

Adli Yardım Başvurusu Nereye Yapılır?

Başvurular iki şekilde yapılabilir:

1. Baroya Başvuru (Avukat Talebi İçin):

Eğer ücretsiz avukat talebiniz varsa, bağlı bulunduğunuz il barosunun Adli Yardım Servisi’ne başvurmanız gerekir. Her ilin barosu bu konuda ayrı bir sistem işletir.

2. Mahkemeye Başvuru (Yargılama Giderleri İçin):

Eğer bir dava açmak istiyorsanız, mahkemeye vereceğiniz dava dilekçesi ile birlikte “adli yardım talebinizi” de belirtmeniz gerekir. Mahkeme bu talebi değerlendirir ve karara bağlar.

Gerekli Belgeler Nelerdir?

Başvuruda istenen belgeler barodan baroya değişebilir, ancak genel olarak şu evraklar istenir:

Adli yardım talep dilekçesi
Nüfus cüzdanı fotokopisi
Gelir belgesi (maaş bordrosu, sosyal yardım alındığına dair belge, SGK kaydı vb.)
İkametgâh belgesi
Muhtarlıktan alınan fakirlik belgesi
Varsa dava dilekçesi veya davaya ilişkin belgeler

Baro veya mahkeme, başvuran kişinin maddi durumunu gerçekten incelemek ve doğrulamak için ek belge talep edebilir.

Adli Yardım Talebi Nasıl Değerlendirilir?

Başvurunuzun kabul edilip edilmeyeceğine şu unsurlar etki eder:

Gerçekten maddi imkânsızlık içinde olup olmadığınız
Dava konusunun hukuki dayanıklılığı
Talebinizin kötü niyetli olup olmadığı

Mahkeme veya baro komisyonu bu değerlendirme sonucunda başvurunuzu kabul edebilir, reddedebilir veya ek bilgi isteyebilir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Adli yardım tamamen ücretsiz mi?
Evet, onaylandığında dava masraflarınız alınmaz. Ancak mahkeme sonunda haklı çıkmazsanız bu giderler daha sonra sizden talep edilebilir.

2. Avukat her davada veriliyor mu?
Ceza davalarında (özellikle ağır suçlarda) CMK kapsamında avukat atanması zorunludur. Diğer hukuk davalarında baro kararıyla atanır.

3. Her başvuran adli yardımdan faydalanabilir mi?
Hayır. Maddi durumu uygun olan veya dava konusu ciddi olmayan kişiler için talep reddedilebilir.

4. Avukat değiştirebilir miyim?
Baro tarafından atanan avukat, zorunlu bir görevlendirmedir. Memnun kalmazsanız durumu baroya bildirerek değişiklik talebinde bulunabilirsiniz.

Kartal’da Adli Yardım Başvurularınızda Yanınızdayız

Kartal bölgesinde adli yardım süreci hakkında bilgi almak, belgelerinizi doğru hazırlamak veya dava açmak istiyorsanız, hukuk ofisimiz olarak size ücretsiz danışmanlık sağlamaktan memnuniyet duyarız. Hem CMK hem Avukatlık Kanunu kapsamında haklarınızı kullanmanızda rehberlik ediyoruz.

Ceza Davası Avukatı