Ceza Yargılamasında Zaman Aşımı Süreleri

⚖️ Ceza Yargılamasında Zamanaşımı Süreleri Nelerdir?

Ceza hukuku sisteminde zaman aşımı, bir suçun işlenmesinden belirli bir süre geçtikten sonra artık yargılamaya konu edilememesi veya verilen cezanın infaz edilememesi anlamına gelir.

Zamanaşımı, hukuki güvenliği sağlamak ve geçmişe dönük sınırsız cezalandırmanın önüne geçmek için düzenlenmiştir.
Bu yazıda ceza yargılamasında zaman aşımı türlerini, sürelerini ve hangi suçlarda ne şekilde uygulandığını kapsamlı şekilde inceleyeceğiz.

🧾 Zamanaşımı Türleri

Ceza yargılamasında iki temel zamanaşımı türü vardır:

Dava Zamanaşımı (TCK m.66)
→ Suç işlendikten sonra belirli bir süre içinde dava açılmazsa, artık yargılama yapılamaz.
Ceza Zamanaşımı (TCK m.68)
→ Mahkemece hükmedilen ceza kesinleştikten sonra, belirli bir süre içinde ceza infaz edilmezse ceza düşer.

📌 Dava Zamanaşımı Süreleri (TCK m.66)

Dava zamanaşımı süresi, suçun niteliğine ve öngörülen ceza miktarına göre değişir:

Suçun Niteliği / Cezası	Dava Zamanaşımı Süresi
Ağırlaştırılmış müebbet hapis	40 yıl
Müebbet hapis	30 yıl
20 yıl ve daha fazla hapis	20 yıl
5 yıldan fazla hapis cezası	15 yıl
5 yıla kadar hapis veya adli para cezası	8 yıl

⚠️ Not:

Dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar.
Zamanaşımını kesen işlemler varsa süre baştan başlar (örneğin ifade alma, dava açılması, savunma talebi).

📌 Ceza Zamanaşımı Süreleri (TCK m.68)

Hüküm kesinleştikten sonra cezanın infazı için süre başlar. Bu süreler şöyledir:

Verilen Ceza Türü	Ceza Zamanaşımı Süresi
Ağırlaştırılmış müebbet hapis	40 yıl
Müebbet hapis	30 yıl
20 yıl ve üstü hapis	20 yıl
5 yıldan fazla hapis	15 yıl
5 yıla kadar hapis / adli para cezası	10 yıl

⚠️ Önemli Bilgi:
Ceza zamanaşımının işlemeye başlaması için cezanın kesinleşmiş olması gerekir. Mahkeme kararı Yargıtay onamasından sonra veya süresi içinde itiraz edilmediğinde kesinleşir.

🔄 Zamanaşımını Kesilmesi ve Durması

Bazı işlemler, zamanaşımı süresini keser veya durdurur. Bunlar şunlardır:

Zamanaşımını kesen haller:

Soruşturma aşamasında ifade alınması
Dava açılması (iddianame)
Sanık hakkında yakalama kararı
Mahkemece hüküm verilmesi

Zamanaşımını durduran haller:

Şüpheli veya sanığın yurt dışında olması
Dava hakkında Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapılması
Ceza infazının ertelenmesi (askerlik, hastalık vb.)

Kesilme halinde süre sıfırlanır ve yeniden işlemeye başlar.

⚠️ Zamanaşımının Uygulanmadığı Suçlar

Bazı suçlar zamanaşımına tabi değildir. Yani ne kadar zaman geçerse geçsin dava açılabilir.

Zamanaşımına tabi olmayan suçlardan bazıları:

Soykırım (TCK 76)
İnsanlığa karşı suçlar
Organize işkence suçları
Savaş suçları

📚 Örnek: Uygulamada Zamanaşımı

🔹 Bir kişi 2010 yılında 3 yıl hapis cezası gerektiren bir suç işlediyse ve hakkında hiç dava açılmadıysa:

→ Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
→ 2018’e kadar dava açılmazsa dava zamanaşımı dolmuş olur.

🔹 2015’te mahkum edildi, ceza 1 yıl sonra kesinleşti ama infaz edilmedi:

→ Ceza zamanaşımı süresi 10 yıldır.
→ 2026’ya kadar ceza infaz edilmezse düşer.

❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Zamanaşımı geçerse dava açılabilir mi?
Hayır. Zamanaşımı süresi dolmuşsa savcılık veya mahkeme doğrudan "düşme kararı" verir.

2. Zamanaşımı süresi içinde dava açılmışsa ne olur?
Süre kesilir ve sıfırlanır. Yeni işlem süresi yeniden başlar.

3. Ceza zamanaşımı dolarsa ne olur?
Ceza infaz edilemez. Sanık, cezaevine gönderilemez ve dosya kapatılır.

4. Zamanaşımı süresi dolmadan şikâyet hakkı kaybolur mu?
Bazı suçlar için şikâyet süresi ayrıdır (örneğin 6 ay). Şikâyet edilmezse zamanaşımı dolmasa bile dava açılamaz.

👨‍⚖️ Avukat Desteği Neden Önemlidir?

Zamanaşımı sürelerinin hesaplanması, delillerin toplanması ve düşme taleplerinin doğru zamanda sunulması teknik bilgi gerektirir.
Alanında deneyimli bir ceza avukatı, davanızın zaman aşımı nedeniyle düşmesi ya da düşmemesi açısından hayati rol oynar.

Ceza Davası Avukatı