Çocuk Hakları ve Ceza Hukukunda Özel Koruma

Ceza Hukukunda Çocuğun Tanımı

Ceza hukukunda çocuk, henüz 18 yaşını doldurmamış birey olarak tanımlanır. Bu tanıma göre hem suça sürüklenen çocuklar hem de suça maruz kalan çocuklar özel koruma hükümlerine tabidir.

Çocukların Ceza Hukukundaki Yeri

Çocuklar, ceza hukukunun temel ilkeleri gereği, yetişkinlerden farklı olarak koruyucu, eğitici ve onarıcı yaklaşımlarla yargılanır. Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Çocuk Koruma Kanunu, çocuklara yönelik özel düzenlemeler içermektedir.

Bu kapsamda:

Çocuğa karşı işlenen suçlar ağırlaştırılmış cezalara tabidir.
Suça sürüklenen çocuklar için özgürlükten yoksun bırakma son çare olarak değerlendirilir.
Çocukların ifade alma işlemleri pedagojik destek eşliğinde yapılır.
Yargılama çocuk mahkemelerinde, gizlilik ilkesiyle yürütülür.

Kartal ve Anadolu Yakası’nda Çocuklara Özel Ceza Yargılaması

İstanbul Anadolu Adliyesi bünyesinde faaliyet gösteren Çocuk Ceza Mahkemeleri, Kartal ve çevresindeki çocuklara özel yargılamaları yürütmektedir. Bu mahkemelerde çocukların psikososyal durumları dikkate alınarak:

Rehberlik hizmetleri sunulur
Aile ve sosyal hizmetler birimi devreye girer
Eğitime devamları desteklenir
Koruyucu ve önleyici kararlar alınır

Suça Sürüklenen Çocuklara Uygulanan Tedbirler

Suça sürüklenen çocuklar hakkında ceza vermekten ziyade tedbir uygulamaları ön plandadır:

Eğitim kurumuna yerleştirme
Danışmanlık alma yükümlülüğü
Sağlık tedbiri
Barınma tedbiri
Aileye veya kuruma teslim

Mahkemeler, bu tedbirlerle çocuğun yeniden topluma kazandırılmasını amaçlar.

Çocuğa Karşı Suçlarda Ceza Artırımı

Çocuklara karşı işlenen bazı suçlarda cezalar artırımlı olarak uygulanır:

Cinsel istismar
Fiziksel şiddet
İhmal ve istismar
Zorla çalıştırma veya dilendirme
Kötü muamele ve tehdit

Bu suçlar, hem TCK hem de uluslararası sözleşmeler kapsamında ağır yaptırımlara tabidir.

Çocukların İfade ve Yargılama Süreci

İfade alınırken pedagog bulundurulması zorunludur.
Çocuklar kollukta veya savcılıkta yalnız sorgulanamaz.
Kamuya kapalı duruşmalar yapılır.
Çocuğun yüksek yararı ilkesi gözetilir.

Sık Sorulan Sorular

Çocuğun ceza sorumluluğu kaç yaşında başlar?
Türk Ceza Kanunu’na göre ceza sorumluluğu 12 yaşından itibaren başlar. 12–15 yaş arası çocuklar için sorumluluk değerlendirmesi yapılır. 15 yaşından büyükler ise sınırlı sorumlulukla yargılanır.

Kartal’da çocuklara özel mahkeme var mı?
Evet. İstanbul Anadolu Adliyesi içerisinde, çocuk suçlarıyla ilgilenen Çocuk Ceza Mahkemeleri ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri bulunmaktadır.

Çocuğa karşı işlenen suçlarda ceza artırımı olur mu?
Evet. Özellikle cinsel istismar, şiddet ve ihmale dayalı suçlarda cezalar ağırlaştırılmış şekilde uygulanır.

Çocuğun ifadesi nasıl alınır?
Psikolog ya da pedagog eşliğinde, çocuğun yaşı ve anlayış düzeyi dikkate alınarak; örseleyici olmayan yöntemlerle ifade süreci yürütülür.

Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

Çocukların ceza hukuku kapsamında özel bir statüye sahip olması, onların suça sürüklenme ihtimallerini azaltmayı ve suçun mağduru olduklarında ise etkili koruma sağlamayı hedefler. Kartal ve Anadolu Yakası’nda çocuk hakları konusundaki farkındalık ve yargısal koruma uygulamaları giderek güçlenmektedir. Bu süreçte, çocukların haklarını bilen ve koruyan yaklaşımlar hayati önem taşır.

Soru cevap

Soru: Çocuğun ceza sorumluluğu kaç yaşında başlar?
Cevap: Türk Ceza Kanunu’na göre ceza sorumluluğu 12 yaşından itibaren başlar. Ancak 12–15 yaş arası çocuklar için sorumluluk psikolojik değerlendirme ile belirlenir.

Soru: Kartal’da çocuk suçlarıyla ilgilenen özel mahkemeler var mı?
Cevap: Evet. İstanbul Anadolu Adliyesi bünyesinde çocuklara yönelik suçlara bakan özel çocuk ceza mahkemeleri aktif şekilde görev yapmaktadır.

Ceza Davası Avukatı