Elektronik Cihazlarda Garanti Süresi Bitiminden Sonra Arıza Çıkması

Elektronik Cihazlarda Garanti Süresi Bitiminden Sonra Arıza Çıkması

Elektronik cihazlar günlük hayatımızda büyük bir yer tutmaktadır. Bilgisayarlardan cep telefonlarına, televizyonlardan beyaz eşyalara kadar birçok ürün, teknoloji sayesinde hayatımızı kolaylaştırmaktadır. Ancak, bu cihazların kullanım süresi boyunca ortaya çıkan en önemli konulardan biri de garanti süresi bitiminden sonra cihazın arıza çıkarmasıdır. Pek çok tüketici, garanti süresi sona erdikten kısa bir süre sonra elektronik cihazların bozulduğunu ve satıcı veya üreticiden destek almakta güçlük yaşadığını dile getirmektedir. Bu durum, tüketici hukuku açısından önemli tartışmaları da beraberinde getirmektedir.

Garanti Süresi Nedir?

Türkiye’de 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) kapsamında, satıcılar ve üreticiler elektronik cihazlarda en az 2 yıl garanti vermek zorundadır. Bazı ürünlerde bu süre daha uzun olabilir, ancak asgari süre kanunen 2 yıldır.

Garanti süresi, ürünün tüketiciye teslim edildiği tarihte başlar ve bu süre boyunca cihazda meydana gelen arızaların ücretsiz onarımı veya değişimi sağlanır. Garanti belgesi, üretici veya ithalatçı tarafından düzenlenmek zorundadır.

Garanti Süresi Dolduktan Sonra Ortaya Çıkan Arızalar

Tüketicilerin en çok karşılaştığı sorunlardan biri, garanti süresi dolduktan kısa süre sonra cihazların arızalanmasıdır. Bu durum tüketicilerde, cihazların bilinçli şekilde garanti süresi sonrasında arızalanacak şekilde üretildiği yönünde bir algı oluşturabilmektedir.

Özellikle televizyon, akıllı telefon, bilgisayar, beyaz eşya gibi yüksek maliyetli elektronik ürünlerde bu tür şikayetler yaygındır. Garanti süresi dolduktan sonra ortaya çıkan arızalar, ayıplı mal kavramı çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusunu gündeme getirir.

Garanti Süresi Bittikten Sonra Haklar Nelerdir?

Tüketiciler, garanti süresi sona erse bile tamamen korumasız değildir. Türk hukukunda tüketicilere ek korumalar sağlanmıştır.

1. Ayıplı Mal Kapsamı
   Garanti süresi bitmiş olsa dahi, ürünün üretim hatası nedeniyle bozulması durumunda “ayıplı mal” kapsamında değerlendirme yapılabilir. Eğer cihaz, kullanım ömrüne uygun olmayan bir şekilde kısa sürede arızalanıyorsa, üretici sorumluluğu devam edebilir.

2. Satıcı ve Üretici Sorumluluğu
   TKHK’ya göre satıcı, bayi, acente, ithalatçı ve üretici, malın ayıbından müteselsilen sorumludur. Bu sorumluluk, cihazın garanti süresi bitse bile ürünün “ayıplı mal” olması halinde devam eder.

3. Zımni Garanti (Gizli Ayıp)
   Tüketici hukuku uygulamalarında, cihazın olağan kullanım ömründen önce bozulması “gizli ayıp” olarak kabul edilebilir. Yani tüketici, garanti süresi bitmiş olsa bile dava açarak haklarını arayabilir.

4. Servis Hizmetleri
   Türkiye’de satıcılar ve üreticiler, cihazın garanti süresi bitiminden sonra da en az 10 yıl süreyle yedek parça bulundurmak ve onarım hizmeti vermekle yükümlüdür.

Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirme

Yargıtay, birçok kararında garanti süresi bitmiş olsa dahi ürünün “beklenen kullanım ömrü” dolmadan arızalanmasının ayıplı mal kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Örneğin;

• 5 yıl ömrü olması gereken bir çamaşır makinesinin 2 yıl sonunda bozulması, garanti süresi dolmuş olsa dahi üretici sorumluluğu doğurabilir.

• Yüksek fiyatlı akıllı telefonların garanti bitiminden kısa süre sonra ciddi arızalar çıkarması da ayıplı mal olarak kabul edilebilmektedir.

Tüketicilerin Başvuru Yolları

Garanti süresi biten bir cihazda arıza meydana geldiğinde, tüketiciler şu yolları izleyebilir:

• Öncelikle yetkili servise başvurmak

• Satıcı veya ithalatçıya yazılı başvuru yapmak

• Sorun çözülmezse Tüketici Hakem Heyeti’ne müracaat etmek

• Daha büyük meblağlar için Tüketici Mahkemesi’nde dava açmak

Başvurularda mutlaka fatura, garanti belgesi, servis raporları gibi belgeler kullanılmalıdır.

Elektronik Cihazlarda Beklenen Kullanım Ömrü

Tüketici mevzuatı ve Yargıtay içtihatları, elektronik cihazların garanti süresi bitse bile beklenen kullanım ömrü kavramına dikkat çekmektedir.

• Televizyon: 7 – 10 yıl

• Beyaz eşya (buzdolabı, çamaşır makinesi): 8 – 10 yıl

• Akıllı telefon: 3 – 5 yıl

• Bilgisayar: 4 – 6 yıl

Bu sürelerden çok daha kısa zamanda meydana gelen ciddi arızalar, tüketicinin hak iddia etmesine olanak sağlar.

Tüketiciler İçin Pratik Öneriler

• Cihazın garanti süresi bitmiş olsa bile servis fişlerini mutlaka saklayın.

• Arıza beklenenden erken ortaya çıkmışsa, üretici veya satıcıya yazılı başvuruda bulunun.

• Hakem heyeti ve mahkeme yoluyla haklarınızı arayabileceğinizi unutmayın.

• Bilinen markaları tercih etmek, servis ve yedek parça temini açısından avantaj sağlar.

Sık Sorulan Sorular

1. Garanti bittikten sonra cihazım bozuldu, ne yapabilirim?
Yetkili servise başvurabilir, eğer cihazın ömrüne göre erken arıza olduğunu düşünüyorsanız Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilirsiniz.

2. Garanti süresi biten cihazda üretici sorumluluğu devam eder mi?
Evet, cihazın ömrüne göre çok erken arıza çıkması halinde üretici ve satıcı sorumlu tutulabilir.

3. Garanti süresi biten cihaz ücretsiz tamir edilir mi?
Normalde ücretlidir, ancak gizli ayıp veya üretim hatası ispatlanırsa ücretsiz tamir veya değişim talep edilebilir.

4. Hakem heyetine başvuru için sınır nedir?
2025 yılı için belirlenen parasal sınırlar dikkate alınarak tüketici hakem heyetine başvurabilirsiniz. Daha yüksek tutarlar için tüketici mahkemeleri yetkilidir.

5. Garanti süresi bittikten sonra yedek parça bulunmazsa ne olur?
Üretici ve ithalatçı, en az 10 yıl boyunca yedek parça bulundurmakla yükümlüdür. Aksi durumda sorumluluk doğar.

Elektronik cihazlarda garanti süresi bittikten sonra ortaya çıkan arızalar, tüketici hakları açısından hâlâ önemli bir konudur. Garanti belgesinin sona ermesi, tüketicinin tüm haklarını kaybettiği anlamına gelmez. “Ayıplı mal”, “gizli ayıp” ve “beklenen kullanım ömrü” kavramları, tüketicinin haklarını korumaya devam eder. Tüketiciler, hakem heyeti ve mahkeme süreçleriyle arızalı ürünlerde hak talep edebilirler.

Kartal Tüketici Avukatı