Kamera Kayıtları ve KVKK Uyum Süreci: Gözetim ve Mahremiyet Dengesi

Güvenlik, modern şehir yaşamının en temel ihtiyaçlarından biridir. Özellikle İstanbul’un hızla gelişen ve nüfus yoğunluğu artan Kartal, Maltepe, Pendik gibi ilçelerinde; plazalar, siteler, fabrikalar ve perakende mağazaları, güvenliklerini sağlamak amacıyla 7/24 kamera kayıt sistemleri kullanmaktadır. Ancak, bir alanı sürekli gözetim altında tutmak, o alanda bulunan kişilerin (çalışan, müşteri, ziyaretçi, sakin) "Kişisel Verilerini" işlemek demektir.

Görüntü kaydı, kişinin fiziksel kimliğini, bulunduğu yeri, yanındakileri ve davranışlarını kayıt altına alan biyometrik nitelikli bir kişisel veridir. Bu nedenle, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), kamera kullanımı konusunda "Ben taktım oldu" anlayışını reddeder. Hukuka aykırı yapılan kamera kaydı, şirketinize veya apartman yönetiminize milyonluk idari para cezaları getirebileceği gibi, Türk Ceza Kanunu kapsamında "Özel Hayatın Gizliliğini İhlal" suçundan hapis cezası ile yargılanmanıza da neden olabilir.

Kamera ile İzlemenin Hukuki Sebebi Nedir?

Bir işletmenin veya site yönetiminin kamera kaydı alabilmesi için KVKK’nın 5. maddesinde sayılan hukuki sebeplerden birine dayanması gerekir. En yaygın ve kabul gören hukuki sebep **"Veri Sorumlusunun Meşru Menfaati"**dir.

Yani; "Benim burayı korumam lazım, hırsızlığı önlemem lazım, iş güvenliğini sağlamam lazım" diyorsanız, kamera takabilirsiniz. Bunun için kişilerden tek tek "Açık Rıza" almanıza gerek yoktur. Ancak, açık rıza almıyor oluşunuz, istediğinizi yapabileceğiniz anlamına gelmez. Tam tersine, rıza almadığınız için Aydınlatma Yükümlülüğü çok daha sıkı şartlara bağlanmıştır.

"Katmanlı Aydınlatma" İlkesi Nedir?

Kamera ile izleme faaliyetlerinde en sık yapılan hata, aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemesidir. Kişisel Verileri Koruma Kurulu, kamera izlemelerinde "Katmanlı Aydınlatma" (Layered Privacy Notice) yönteminin uygulanmasını zorunlu tutar.

1. Katman: Uyarı Levhası (İşaret)

Kameranın kayıt aldığı alanın girişinde, herkesin görebileceği bir yerde (göz hizasında), üzerinde kamera simgesi olan bir uyarı levhası bulunmalıdır. Bu levhada şunlar yazmalıdır:

"Bu alanda 7/24 güvenlik kamerası ile izleme yapılmaktadır."
Veri sorumlusunun adı (Örn: X Apartman Yönetimi veya Y Lojistik A.Ş.)
Detaylı bilgiye nasıl ulaşılacağı (Örn: "Detaylı aydınlatma metni için resepsiyondaki karekodu okutunuz.")

2. Katman: Detaylı Aydınlatma Metni

Kişi, uyarı levhasını gördükten sonra, verilerinin neden işlendiğini, ne kadar saklandığını ve haklarını detaylıca öğrenebileceği bir metne kolayca ulaşabilmelidir. Bu metin; danışmada basılı halde durabilir, duvara asılabilir veya bir QR kod ile web sitesine yönlendirilebilir.

Önemli: Sadece kamera resmi koyup altına hiçbir şey yazmamak, KVKK denetimlerinde ceza sebebidir.

İş Yerlerinde Çalışanların İzlenmesi

İşverenler, yönetim hakkı kapsamında iş yerinin güvenliğini sağlamak ve üretimi denetlemek için kamera kullanabilir. Ancak bu yetki sınırsız değildir. Kartal bölgesindeki ofis ve fabrikalarda sıkça karşılaşılan ihlaller şunlardır:

Özel Alan Yasağı: Tuvaletler, soyunma odaları, duşlar, ibadethaneler ve çalışanların dinlenme odalarında (break room) kamera bulunması kesinlikle yasaktır ve suçtur.
Doğrudan Masayı İzleme: Kameranın açısı, sadece çalışanın bilgisayar ekranını veya masasını görecek şekilde (performans denetimi amacıyla) ayarlanmamalıdır. Kamera genel alanı görmelidir.
Ses Kaydı Yasağı: İşveren, güvenlik kamerasından görüntü alabilir ancak ses kaydı alamaz. Ses kaydı, "Ölçülülük İlkesi"ne aykırıdır ve TCK 133 (Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması) suçunu oluşturur.

Apartman ve Sitelerde Kamera Kullanımı

Toplu yaşam alanlarında kamera kullanımı, komşuluk hukukunu ve mahremiyeti zedelememelidir.

Ortak Alan Sınırı: Kameralar sadece bina girişi, otopark, bahçe, asansör ve koridor gibi ortak alanları görmelidir.
Komşu Kapısı: Bir daire sakininin kapısının önündeki kamera, karşı komşunun kapısını veya evinin içini görecek şekilde konumlandırılamaz.
İzleme Yetkisi: Kamera görüntülerini herkes (tüm kat malikleri) cep telefonundan canlı izleyemez. Bu durum veri güvenliği açığıdır. Görüntülere erişim yetkisi sadece yönetici veya güvenlik birimi gibi sınırlı kişilerde olmalıdır.

Saklama Süreleri ve İmha Politikası

Kamera kayıtları sonsuza kadar saklanamaz. Saklama süresi, amacın gerçekleşmesi için gereken makul süre kadar olmalıdır.

Genel uygulamada ve Kurul kararlarında kabul gören süre 15 ila 30 gün arasındadır.
Bir olayın (hırsızlık, kaza vb.) yaşanması durumu hariç, belirlenen sürenin sonunda kayıtların otomatik olarak silinmesi veya üzerine yazılması (overwrite) gerekir.
Kayıtların tutulduğu DVR cihazı veya sunucu, kilitli bir dolapta veya yetkisiz erişime kapalı bir odada tutulmalıdır.

Somut Vaka Analizi: Sesli Kamera Kaydı ve Tazminat

Olay: Kartal'da bir güzellik merkezinde çalışan personel, işveren tarafından haksız yere işten çıkarılmıştır. İşveren, "Müşterilere kaba davrandığını kameradan tespit ettim" demiştir. Ancak kamera sisteminin ortamdaki sesleri de kaydettiği ortaya çıkmıştır.

Hukuki Süreç:

KVKK Şikayeti: Çalışan, işverenin izinsiz ses kaydı alarak kişisel verilerini ihlal ettiğini Kurul'a şikayet etmiştir.
Kurul Kararı: Güvenlik amacı için sadece görüntünün yeterli olduğu, ses kaydının "amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma" ilkesine aykırı olduğu belirtilmiştir. İşverene Ağır İdari Para Cezası uygulanmıştır.
Ceza Davası: Ayrıca işveren hakkında TCK 133 kapsamında savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur.
İşe İade: İş Mahkemesi, hukuka aykırı elde edilen delilin (sesli kaydın) fesih gerekçesi olamayacağına hükmederek işçinin işe iadesine ve tazminat ödenmesine karar vermiştir.

Bu örnek, teknolojinin sağladığı her özelliğin (mikrofon gibi) hukuken kullanılamayacağını göstermektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kamera şakası veya gizli kamera suç mu? Evet. Kişilerin haberi olmadan, gizli kamera ile görüntülerini almak TCK 134 (Özel Hayatın Gizliliğini İhlal) suçudur. Aydınlatma yapılması şarttır.

Apartman yöneticisi kayıtları WhatsApp grubuna atabilir mi? Hayır. Görüntülerde yer alan kişilerin (misafir, kurye, sakin) verileri korunmalıdır. Kayıtların genel bir grupta paylaşılması TCK 136 (Verileri Hukuka Aykırı Yayma) suçunu oluşturur. Kayıtlar sadece savcılık veya kolluk kuvveti talep ettiğinde onlara verilmelidir.

İş yerinde hırsızlık oldu, kameradan bakıp işçiyi suçlayabilir miyim? Evet, hırsızlık şüphesi meşru bir sebeptir. Ancak elde edilen görüntüyü sadece polise vermelisiniz. Görüntüyü ifşa etmek veya sosyal medyada yaymak sizi suçlu duruma düşürür.

Kamera takmak için apartman karar defterine yazılmalı mı? Evet. Kat Mülkiyeti Kanunu gereği, ortak alanlara kamera takılması için kat malikleri kurulunun kararı (genellikle oy çokluğu) gerekir. Ayrıca bu kararın KVKK'ya uygun uygulanması gerekir.

Sahte (Dummy) kamera için aydınlatma gerekir mi? Sahte kameralar veri kaydetmediği için KVKK kapsamında değildir. Ancak caydırıcılık sağlamak amacıyla kullanıldığından, hukuki bir risk taşımaz.

Eve gelen bakıcıyı izlemek için kamera takabilir miyim? Ev içi "özel hayat" alanıdır ve KVKK'nın istisnaları kapsamındadır (Madde 28). Ancak bakıcı bir çalışandır. Bakıcıya "Evde güvenlik kamerası var" bilgisi verilmeli ve aydınlatılmalıdır. Bakıcının özel alanlarına (giyinme odası, tuvalet) kamera konulamaz.

Kamera kayıt sistemleri, güvenlik için vazgeçilmezdir ancak "Büyük Birader" (Big Brother) gibi her anı gözetleyen, mahremiyeti yok sayan bir yapıya dönüşmemelidir. Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası'ndaki işletmeler ve site yönetimleri, kamera yatırımı yaparken sadece teknik donanıma değil, hukuki altyapıya da (Aydınlatma metinleri, yön levhaları, saklama politikaları) yatırım yapmalıdır.

Hukuka uygun olmayan tek bir kamera açısı veya eksik bir uyarı levhası, tüm güvenlik yatırımınızdan daha büyük bir cezai maliyet çıkarabilir.

İş yerinizin veya sitenizin kamera sistemlerinin KVKK denetimini yapıyor, katmanlı aydınlatma metinlerini hazırlıyor ve hukuki risklerinizi minimize ediyoruz. Güvenli ve yasal bir izleme süreci için danışmanlık hizmetimizden faydalanabilirsiniz.

Kartal Bilişim Avukatı