Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Paylaşımı Suçu

Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Olarak Verilmesi veya Ele Geçirilmesi Suçu

Dijital çağın getirdiği iletişim kolaylığı, ne yazık ki kişisel sınırların ihlalini de beraberinde getirmiştir. Bir "tık" ile paylaşılan bir fotoğraf, bir Whatsapp grubuna atılan telefon numarası veya bir Excel listesinin yetkisiz kişilere gönderilmesi, hukuk dünyasında basit bir hata değil, hapis cezası gerektiren ağır bir suçtur. Türk Ceza Kanunu (TCK), bireylerin kişisel verilerini anayasal bir hak olarak koruma altına almış ve bu verilerin izinsiz paylaşımını TCK 136. maddesi ile yaptırıma bağlamıştır.

İstanbul, Kartal ve Anadolu Yakası gibi metropol bölgelerde, sosyal medya kullanımının ve ticari veri akışının yoğunluğu, bu suç tipinin en sık işlendiği alanları oluşturmaktadır. Bir Kartal Ceza Avukatı olarak belirtmeliyiz ki; "Kötü niyetim yoktu" veya "Zaten herkes biliyordu" gibi savunmalar, bu suçun oluşmasını engellemez. Kanun koyucu, verinin yetkisiz bir şekilde el değiştirmesini, zararın doğup doğmadığına bakmaksızın cezalandırmaktadır.

Suçun Tanımı ve TCK 136 Kapsamı

TCK’nın 136. maddesi, suçu "Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme" başlığı altında düzenler. Kanun metni oldukça nettir:

"Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."

Burada üç farklı seçimlik hareket vardır. Bunlardan herhangi birinin yapılması suçun oluşması için yeterlidir:

Verileri Bir Başkasına Vermek: Kişisel verinin, yetkisi olmayan üçüncü bir kişiye (fiziksel veya dijital olarak) aktarılmasıdır. Örneğin; arkadaşınızın telefon numarasını, rızası olmadan bir pazarlamacıya vermek.
Verileri Yaymak: Verinin birden fazla kişinin erişebileceği bir ortama (İnternet, sosyal medya, gazete, pano vb.) sunulmasıdır. Bu eylem, suçun etki alanını genişlettiği için mahkemelerce daha ağır kusur olarak değerlendirilir.
Verileri Ele Geçirmek: Fiziki bir dosyayı çalmak, bilgisayar sistemine girip veriyi kopyalamak veya bir konuşmayı gizlice kaydetmek bu kapsama girer.

Hangi Bilgiler "Kişisel Veri" Sayılır?

Bu suçun konusunu oluşturan "Kişisel Veri" kavramı oldukça geniştir. Sadece T.C. kimlik numarası değil, kişiyi belirlenebilir kılan her türlü bilgi koruma altındadır.

Ad, soyad, doğum yeri ve tarihi.
Telefon numarası, e-posta adresi, ev adresi.
Araç plakası, banka hesap numarası (IBAN).
Fotoğraf, video kaydı, ses kaydı.
Parmak izi, sağlık raporları, genetik veriler.

Yargıtay, bir kişinin fotoğrafının izinsiz sosyal medyada paylaşılmasını veya telefon numarasının bir internet sitesine yazılmasını TCK 136 kapsamında suç saymaktadır.

Günlük Hayatta Sıkça Karşılaşılan Suç Örnekleri

Kartal Adliyesi ve ceza mahkemelerinde en sık karşılaştığımız ve vatandaşların suç olduğunu bilmeden işledikleri eylemler şunlardır:

1. Sosyal Medyada Fotoğraf Paylaşımı

Eski sevgilinin, arkadaşın veya husumetlinin fotoğrafını; Instagram, X (Twitter) veya Facebook gibi platformlarda, o kişinin rızası olmadan paylaşmak TCK 136 suçunu oluşturur. Fotoğrafın daha önce o kişi tarafından paylaşılmış olması (alenileşmiş olması), başkalarının bunu izinsiz yayabileceği anlamına gelmez.

2. WhatsApp Gruplarında Numara Paylaşımı

Bir kişinin telefon numarasını, "Bu numara dolandırıcıdır", "Bu kişi borcunu ödemiyor" gibi notlarla WhatsApp gruplarında veya sosyal medyada ifşa etmek. Burada hem "Verileri Yayma" suçu hem de "Hakaret" suçu birlikte oluşabilir.

3. İş Yeri Verilerinin Sızdırılması

Bir çalışanın, işten ayrılırken müşteri listesini, tedarikçi bilgilerini veya fiyat tekliflerini kişisel mailine atması veya rakip firmaya vermesi. Bu durum hem TCK 136 (Verileri Ele Geçirme) hem de TCK 239 (Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması) suçlarını oluşturabilir.

4. Boşanma Davalarında Delil Toplama

Eşinin telefonunu karıştırarak WhatsApp mesajlarının ekran görüntüsünü almak ve bunları üçüncü kişilerle paylaşmak. Hukuk mahkemesinde delil olarak sunmak ayrı bir prosedürdür, ancak bu görüntüleri internette yaymak suçtur.

Cezayı Artıran Haller (Nitelikli Haller - TCK 137)

Kanun koyucu, veriye erişimi kolay olan kişilerin bu güveni kötüye kullanmasını daha ağır cezalandırmıştır. TCK 137. maddesine göre, suçun aşağıdaki kişilerce işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılır (Yani 3 yıldan 6 yıla kadar hapis):

Kamu Görevlisi Tarafından: Polis, nüfus memuru, tapu memuru veya öğretmenin görevi gereği öğrendiği bilgileri yayması.
Meslek ve Sanatın Sağladığı Kolaylıktan Faydalanarak: Doktorun hasta bilgisini, avukatın müvekkil sırrını, bankacının hesap bilgisini veya insan kaynakları uzmanının personel verisini paylaşması.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK 134) ile Farkı

Kişisel verileri yayma suçu (TCK 136) ile özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (TCK 134) sıklıkla karıştırılır.

TCK 136: Kişinin "herkes tarafından bilinebilecek" kimlik bilgileri, fotoğrafı, numarası gibi verilerin yetkisiz paylaşılmasıdır.
TCK 134: Kişinin "herkesten gizlediği", mahrem alanına ait (yatak odası görüntüleri, gizli buluşmalar, sadece iki kişi arasındaki çok özel yazışmalar) olayların ifşasıdır.

Eğer paylaşılan veri, kişinin mahrem hayatına giriyorsa TCK 134 uygulanır; genel nitelikli bir veriyse (vesikalık fotoğraf, telefon no) TCK 136 uygulanır. TCK 134'ün cezası daha ağırdır.

Şikayet Süresi ve Dava Zamanaşımı

Bu suçla ilgili en kritik ve yanlış bilinen husus "şikayet" konusudur.

TCK 136 Şikayete Tabi Değildir: Kişisel verileri hukuka aykırı verme veya ele geçirme suçu, takibi şikayete bağlı suçlardan değildir. Savcılık, suçu öğrendiği an "Resen" (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
Mağdur Şikayetini Geri Çekse Bile: Mağdur şikayetinden vazgeçse dahi kamu davası devam eder ve sanık ceza alabilir.
Dava Zamanaşımı: Bu suçta dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içinde soruşturma başlatılabilir.

Somut Vaka Analizi: İntikam Amacıyla Numara Dağıtma

Olay: Kartal, Cevizli Mahallesi'nde oturan Sanık (A), tartıştığı eski iş arkadaşı Mağdur (B)'nin telefon numarasını, bir arkadaşlık sitesinde ve çeşitli sosyal medya gruplarında "Bayan arkadaş arıyorum" notuyla paylaşmıştır. Mağdur (B), tanımadığı numaralar tarafından sürekli aranarak taciz edilmeye başlanmıştır.

Hukuki Süreç:

Delil Tespiti: Mağdur (B), gelen aramaların ekran görüntülerini ve numarasının paylaşıldığı web sitelerinin linklerini noter kanalıyla tespit ettirmiştir.
Soruşturma: Kartal Cumhuriyet Başsavcılığı'na yapılan başvuru üzerine, paylaşımların yapıldığı IP adresi tespit edilmiş ve Sanık (A)'nın evindeki internet hattından yapıldığı belirlenmiştir.
Yargılama: Sanık (A) hakkında TCK 136/1 maddesi uyarınca Asliye Ceza Mahkemesi'nde dava açılmıştır. Sanık "Şaka yapmıştım, sildim" dese de, suçun "Yayma" unsuru gerçekleşmiştir.
Karar: Mahkeme, sanığın kastını ve mağdurda yarattığı zararı gözeterek alt sınırdan uzaklaşmış ve 2 yıl 6 ay hapis cezası vermiştir. Sanığın sabıkası olmadığı için ceza ertelenmemiş ancak Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına (HAGB) karar verilmemiştir (Sanığın tutumuna göre değişebilir).

Tazminat Hakkı

Ceza davası devam ederken veya sonuçlandıktan sonra, mağdur ayrıca Hukuk Mahkemelerinde Manevi Tazminat Davası açabilir. Kişisel verilerin ifşası nedeniyle yaşanan huzursuzluk, itibar kaybı ve psikolojik travma, tazminatın gerekçesidir. Kartal'daki Asliye Hukuk Mahkemeleri, TCK 136 suçundan ceza alan sanıkları, genellikle mağdura manevi tazminat ödemeye de mahkum etmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Başkasının fotoğrafını izinsiz paylaştım, sildim. Ceza alır mıyım? Suç, paylaşım yapıldığı (yayıldığı) an oluşur. Sonradan silmek suçu ortadan kaldırmaz, sadece mahkemenin ceza takdirinde "Etkin Pişmanlık" benzeri bir indirim sebebi (takdiri indirim) olarak değerlendirilebilir.

WhatsApp konuşmalarını başkasına atmak suç mu? Evet. İki kişi arasındaki yazışmalar kişisel veridir ve aynı zamanda haberleşmenin gizliliğini içerir. Bu yazışmaların (Screenshot dahil) taraf olmayan üçüncü kişilere gönderilmesi TCK 136 ve TCK 132 (Haberleşmenin Gizliliğini İhlal) suçlarını oluşturur.

Birinin numarasını polise vermek suç mu? Hayır. Suçun oluşması için paylaşımın "Hukuka Aykırı" olması gerekir. Bir suçun soruşturulması için yetkili makamlara (Polis, Savcılık, Mahkeme) veri vermek, hukuka uygunluk nedenidir ve suç değildir.

Telefon numaramı izinsiz dağıtan kişiyi nasıl bulurum? Numaranızın paylaşıldığı platformun (Web sitesi, sosyal medya) URL adresini savcılığa bildirerek IP tespiti talep edebilirsiniz. Siber Suçlarla Mücadele ekipleri faili tespit edecektir.

Bu suç uzlaşmaya tabi mi? Hayır. TCK 136 kapsamındaki "Verileri hukuka aykırı verme veya ele geçirme" suçu, CMK kapsamında uzlaşmaya tabi suçlardan değildir. Taraflar anlaşsa bile yargılama devam eder.

Kişisel verilerin hukuka aykırı paylaşımı, basit bir "dedikodu" veya "şaka" değil; kişinin geleceğini karartabilecek, siciline işleyecek ve hapis cezasıyla sonuçlanacak ciddi bir suçtur. Dijital izlerin silinmediği günümüzde, anlık bir öfke veya dikkatsizlikle yapılan paylaşımların bedeli ağır olmaktadır.

Eğer kişisel verileriniz izinsiz paylaşıldıysa veya hakkınızda böyle bir suçlama ile soruşturma başlatıldıysa, sürecin ciddiyetinin farkında olarak profesyonel hukuki destek almanız şarttır.

Bilişim ve ceza hukuku alanında; soruşturma aşamasında ifade verme, delil toplama ve Ağır Ceza/Asliye Ceza mahkemelerindeki dava süreçlerinde müvekkillerimizin yanındayız. Hak kaybı yaşamamak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kartal Bilişim Avukatı