Kamu malına zarar verme suçunda yargılama süreci

Kamuya ait malların zarar görmesi yalnızca maddi bir kayıp değil, aynı zamanda topluma karşı işlenmiş bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’na göre kamu malına zarar verme fiilleri, ciddi cezai yaptırımlara tabidir. Bu yazıda kamu malına zarar verme suçunun tanımı, yargılama süreci, cezai sonuçları ve savunma hakları detaylı biçimde ele alınacaktır. Özellikle İstanbul Anadolu Yakası ve Kartal çevresinde görülen davalarda izlenen süreçler örnek teşkil edecek biçimde anlatılacaktır.

Kamu malına zarar verme suçu, hem bireyleri hem de kamu düzenini ilgilendiren önemli bir suç tipidir. Bu nedenle suçun tanımı, unsurları ve dava süreci hakkında bilgi sahibi olmak, hem bilinçli bir vatandaş hem de mağduriyet yaşamamak adına büyük önem taşır.

Kamu malına zarar verme suçu nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddesinde düzenlenen kamu malına zarar verme suçu, devletin ya da kamu kurumlarının mülkiyetinde bulunan taşınır ya da taşınmaz malların kasten tahrip edilmesi, bozulması ya da yok edilmesini ifade eder. Bu suç tipine örnek olarak şu fiiller gösterilebilir:

Belediyeye ait otobüs durağının camının kırılması
Kamu hastanesine ait cihazların bilinçli olarak bozulması
Park, bahçe gibi alanlardaki kamu tesislerine zarar verilmesi
Kamuya ait araçların yakılması ya da tahrip edilmesi

Bu gibi fiiller, sadece mala zarar verme suçu değil, aynı zamanda kamu hizmetinin aksamasına neden olduğu için daha ağır değerlendirilir.

Yargılama süreci nasıl işler?

Kamu malına zarar verme suçu işlendiğinde yargılama süreci genellikle şu aşamalardan oluşur:

1. Şikâyet veya ihbar:
Suçun işlendiği bilgisi, kamu kurumları, vatandaşlar veya kolluk kuvvetleri tarafından savcılığa iletilir. Özellikle Kartal ve çevresinde bulunan kamu kurumları, zarar tespitinde doğrudan Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurabilir.

2. Soruşturma aşaması:
Savcılık, olayın oluş biçimi, zararın niteliği ve failin kimliği hakkında delil toplar. Güvenlik kamera kayıtları, tanık ifadeleri ve bilirkişi raporları bu aşamada önemli rol oynar.

3. İddianame düzenlenmesi:
Savcılık yeterli delil bulduğunda, kamu malına zarar verme suçundan dolayı iddianame hazırlar ve ilgili mahkemeye sunar. Bu tür davalar genellikle Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülür.

4. Dava süreci:
Mahkeme, duruşmalar yaparak sanığın savunmasını alır. Suçun işlendiği yer, failin kastı ve zararın büyüklüğü gibi faktörler göz önüne alınarak yargılama yürütülür.

5. Karar ve ceza:
Mahkeme, suçun sabit olması halinde Türk Ceza Kanunu 152. madde uyarınca hapis ya da adli para cezasına hükmedebilir. Ceza, genellikle 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası arasında değişebilir. Ancak suçun niteliği ağırsa ceza artabilir.

Kamu malına zarar verme suçunun unsurları

Bir fiilin kamu malına zarar verme suçu sayılabilmesi için bazı unsurların bulunması gerekir:

Zarar verilen mal kamuya ait olmalı
Failin kastı olmalı (kasıtlı hareket edilmeli)
Zarar ölçülebilir ve somut olmalı
Fiil mala yönelik olmalı (insana yönelik değil)

Suçun cezası nedir?

Türk Ceza Kanunu’na göre kamu malına zarar verme suçunun cezası şu şekildedir:

Basit şekli: 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası
Nitelikli halleri: (örneğin, yakmak suretiyle ya da örgütlü şekilde işlenirse) 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası
Adli para cezası: Mahkeme hapis cezasını adli para cezasına çevirebilir

Ayrıca, fail zararı telafi ederse mahkeme indirim yapabilir veya cezada ertelemeye gidebilir.

Savunma hakları ve itiraz yolları

Sanığın delil sunma, tanık çağırma ve avukat tutma hakkı vardır. Hüküm açıklandığında cezanın haksız veya orantısız olduğu düşünülüyorsa, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi'ne istinaf başvurusu yapılabilir. Yargıtay’a temyiz hakkı da mümkündür. Kartal’daki davalarda bu tür başvurular sıklıkla Anadolu Adliyesi aracılığıyla yapılır.

Kamu malına zarar verme suçu ile ilgili örnekler

Örnek 1: Bir kişi belediyeye ait yol levhasını sökerek evine götürmüş ve burada kullanmıştır. Bu durumda fail, kamu malına zarar vermek ve kamu hizmetini aksatmak suçlarından yargılanabilir.
Örnek 2: Bir grup genç, kamuya ait parktaki bankları yakarak zarar vermiştir. Bu durumda hem zarar hem de yakma fiilinden dolayı nitelikli suç değerlendirmesi yapılır.

Kamu görevlisinin kamu malına zarar vermesi

Eğer kamu görevlisi görevini kötüye kullanarak kamu malına zarar verirse, hem kamu malına zarar verme hem de görevi kötüye kullanma suçlarından ayrı ayrı yargılanabilir. Bu durumda ceza daha da ağırlaşır.

Kamu malına zarar verme suçunda uzlaşma mümkün mü?

Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, kamu malına zarar verme suçunun bazı halleri uzlaşmaya tabi olabilir. Özellikle suçun basit şekilde işlendiği durumlarda, taraflar arasında zarar telafi edilirse dava düşebilir. Ancak bu, kamu kurumunun rızasıyla mümkündür. Belediyeler, zarar ödenirse uzlaşmaya gidebilir.

Soru - Cevap

Kamu malına zarar verme suçu şikâyete bağlı mı?
Hayır. Kamu malına zarar verme suçu resen soruşturulur. Şikâyet şartı aranmaz.

Belediyeye ait bir araca zarar verdim, cezam ne olur?
Araç kamuya ait olduğu için 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile yargılanabilirsiniz. Duruma göre ceza ertelenebilir ya da para cezasına çevrilebilir.

Zarar verdiğim kamu malının bedelini ödersem dava düşer mi?
Zararın giderilmesi ceza indirimi sağlayabilir; ancak dava düşmez. Uzlaşma uygulanabilirse dava kapanabilir.

İstanbul'da bu tür davalar hangi mahkemede görülür?
Kamu malına zarar verme suçları İstanbul’da genellikle Anadolu Adliyesi’nde Asliye Ceza Mahkemeleri'nde görülür.

İdare Hukuku Avukatı