Karşılıksız Çek Nedir, Cezası Ne?

Karşılıksız Çek Nedir, Cezası Ne? | Kartal'da Hukuki Süreç Nasıl İşler?

Ticaret hayatında ödeme aracı olarak kullanılan çek, alacaklıya karşı yükümlülüğün yazılı ve belirli vadeli bir biçimde yerine getirilmesini sağlar. Ancak bazı durumlarda çekin bankada karşılığı bulunmaz; işte bu gibi durumlarda “karşılıksız çek” kavramı gündeme gelir. Karşılıksız çek, yalnızca borçluyu değil, aynı zamanda alacaklıyı da ciddi şekilde etkileyen bir hukuki sorun yaratır.

Özellikle Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası gibi ticaretin yoğun yaşandığı bölgelerde karşılıksız çek davaları sıkça görülmekte, alacaklılar bu süreci doğru yönetmek için yasal haklarını ve cezai yaptırımları bilmek istemektedir. Bu içerikte karşılıksız çekin ne olduğu, cezasının ne olabileceği ve hukuki süreçlerin nasıl işlediği detaylı olarak açıklanacaktır.

Karşılıksız Çek Nedir?

Karşılıksız çek, keşide edildiği (düzenlendiği) tarihte bankada yeterli karşılığı bulunmayan ve ödenemeyen çektir. Çekin ibraz edildiği tarihte banka, hesapta yeterli bakiye bulamazsa çek karşılıksız sayılır.

Bu durum, Türk Ticaret Kanunu ve 5941 sayılı Çek Kanunu kapsamında özel olarak düzenlenmiş ve hem hukuki hem de cezai yaptırımlar öngörülmüştür.

Karşılıksız Çek Suçunun Unsurları

Karşılıksız çek suçu oluşabilmesi için aşağıdaki şartların gerçekleşmiş olması gerekir:

Çek, gerçek çek defteri kullanılarak düzenlenmiş olmalıdır.
Çek, usulüne uygun şekilde bankaya ibraz edilmelidir.
Çekin karşılığı bulunmamalıdır veya kısmen bulunmalıdır.
Banka tarafından “karşılıksızdır” işlemi yapılmış olmalıdır.

Bu unsurlar sağlanmışsa, alacaklı kişi ya da şirket hukuki ve cezai işlemler başlatabilir.

Karşılıksız Çek Cezası Nedir?

5941 sayılı Çek Kanunu’na göre karşılıksız çek düzenleyen kişi hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilir. Ayrıca, 2016 yılında yapılan düzenlemeler sonrasında adli para cezası yerine doğrudan hapis cezası da öngörülmüştür.

Güncel Cezai Yaptırımlar:

Her bir karşılıksız çek için 1500 güne kadar adli para cezası
Ödeme yapılmadığı takdirde bu ceza doğrudan hapis cezasına çevrilir
Ayrıca mahkeme, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı koyar
Ceza kesinleşirse sabıkaya işlenir

Örnek: 100.000 TL tutarındaki bir çek karşılıksız çıkarsa ve sanık 1500 gün adli para cezasına çarptırılırsa, günlük 20 TL’den hesaplanarak 30.000 TL para cezasına hükmedilebilir. Ödeme yapılmazsa bu ceza hapis cezasına dönüşebilir.

Kartal’da Karşılıksız Çek Durumunda Ne Yapılır?

Kartal’da karşılıksız çekle karşılaşan bir alacaklı aşağıdaki adımları izlemelidir:

Çeki Süresi İçinde Bankaya İbraz Etmek
Çek üzerindeki tarihten itibaren belirli süreler içinde ibraz edilmelidir. Aksi halde cezai işlem uygulanamaz.
Banka Tarafından “Karşılıksızdır” Şerhi Almak
Banka, çeki ödeyemediğinde çekin arkasına “karşılıksızdır” kaydını düşer. Bu belge dava süreci için önemlidir.
Şikayet Sürecini Başlatmak
Kartal’daki İstanbul Anadolu Adliyesi’nde Asliye Ceza Mahkemesi’ne şikayet dilekçesi verilerek cezai süreç başlatılır.
İcra Takibi Başlatmak
Cezai sürecin yanında, çek bedelinin tahsili için icra takibi de başlatılabilir. Hem ceza hem de icra süreci aynı anda ilerleyebilir.

Karşılıksız Çek Hakkında Emsal Kararlar

Yargıtay tarafından verilen kararlar, karşılıksız çekle ilgili davalarda rehber niteliği taşır.

Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2020/1934 E., 2021/6579 K.: Çekin usule uygun ibraz edildiği ve karşılıksız olduğu sabit görülerek hapis cezası verilmiştir.
Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2019/8742 E., 2020/5433 K.: Sanığın çekin karşılığını bankada bulundurmadığı anlaşılmış, ödeme yapılmaması nedeniyle cezai yaptırım uygulanmıştır.

Bu kararlar, mahkemelerin karşılıksız çek olaylarına nasıl yaklaştığını ve hangi şartlarda ceza verdiklerini net şekilde ortaya koyar.

Sık Sorulan Sorular (Soru - Cevap)

Karşılıksız çekin cezası nedir?
Her çek yaprağı için 1500 güne kadar adli para cezası verilebilir. Bu ceza ödenmezse hapis cezasına dönüşebilir.

Çek karşılıksız çıkarsa alacaklı ne yapmalı?
Bankadan “karşılıksızdır” şerhi almalı, ardından icra takibi başlatmalı ve Asliye Ceza Mahkemesi’ne şikâyet dilekçesi vermelidir.

Karşılıksız çekte hapis cezası uygulanır mı?
Adli para cezası ödenmediğinde hapis cezası uygulanır.

Kartal’da karşılıksız çek davası nereye açılır?
İstanbul Anadolu Adliyesi’ne bağlı Asliye Ceza Mahkemeleri yetkilidir.

Karşılıksız çekin tahsil edilmesi için hukuk yolu nedir?
İcra takibiyle birlikte ihtiyati haciz veya ilamsız takip başlatılabilir. Ayrıca tazminat davası da açılabilir.

Karşılıksız çek, hem alacaklı hem de borçlu açısından ciddi hukuki sonuçlar doğurur. İstanbul Kartal bölgesinde bu tür bir sorunla karşılaşıldığında sürecin yasal çerçevede ve doğru stratejiyle yürütülmesi önemlidir. Gerek cezai yaptırımların uygulanması gerekse alacağın tahsil edilmesi konusunda emsal kararlar ve yargı kararları dikkatle takip edilmelidir.

Kartal Şirket Avukatı