Kartal Avukat
Mirasçılardan biri, mirastaki hissesini üçüncü bir kişiye veya başka bir mirasçıya satabilir. Ancak bu tür satış işlemleri, diğer mirasçılar açısından çeşitli hak kayıplarına veya mağduriyetlere yol açabiliyor. Özellikle önalım (şufa) hakkı kapsamında diğer mirasçılar, miras payı satışına itiraz etme hakkına sahiptir. Bu süreçte açılacak dava ise "önalım hakkına dayalı dava" veya "miras payı satışının iptali davası" olarak bilinir.
Bu yazımızda, miras payı satışına itiraz süreci, dava şartları, mahkeme süreci ve dikkat edilmesi gereken hukuki noktaları ele alıyoruz.
Miras paylaşımı yapılmadan önce ya da sonra, bir mirasçının mirastaki hissesini üçüncü kişilere veya diğer mirasçılara satması mümkündür. Satış resmi şekilde noter ya da tapu müdürlüğü aracılığıyla yapılmalıdır.
Ancak bu tür satışlarda diğer mirasçılar önalım hakkını kullanarak satışa itiraz edebilir. Özellikle yabancı bir kişinin miras ortaklığına dahil olması, mirasçılar arasında uyuşmazlık yaratabileceği için bu hak önemlidir.
Miras payı satışına itiraz etmek isteyen mirasçıların izlemesi gereken adımlar şunlardır:
Miras payı satışına karşı dava açma süresi, satış işleminin resmî olarak öğrenilmesinden itibaren 3 ay ve her hâlükârda 2 yıl ile sınırlıdır. Bu nedenle, satışın noter veya tapu yoluyla yapılması halinde diğer mirasçının bu işlemi öğrenmesi sürecin başlangıcı sayılır.
Satışı öğrenen mirasçı, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi'nde “önalım davası” açabilir. Bu dava ile satış iptal edilmez; ancak önalım hakkını kullanan mirasçı, alıcının yerine geçerek taşınmazı aynı şartlarla kendi üzerine alır.
Mirasçının tapuda paylı mülkiyete ortak olması
Satışın gerçek bir üçüncü kişiye yapılmış olması
Satışın noter veya tapuda resmi şekilde yapılmış olması
Davacının süresi içinde başvurmuş olması (3 ay ve 2 yıl sınırı)
Aşağıdaki hallerde miras payı satışına itiraz kabul edilmez:
Satış alıcı ve satıcı arasında görünüşte yapılmışsa (muvazaalı değilse)
Satış doğrudan diğer bir mirasçıya yapılmışsa (önalım hakkı devre dışı kalabilir)
Davacı, süresi içinde dava açmamışsa
Satış resmi değilse (adi yazılı sözleşmeler geçersizdir)
Bu davalar mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte ortalama 6 ay ile 1,5 yıl arasında sonuçlanabilir. Dava sonunda hâkim, davacı lehine karar verirse, satış iptal edilmez; ancak mirasçıya taşınmazı satın alma hakkı tanınır.
Miras payı satışına itiraz davalarında avukat tutmak zorunlu değildir; ancak süreç karmaşık ve hak kaybına açık olduğundan, özellikle gayrimenkul değerlerinin yüksek olduğu durumlarda alanında uzman bir miras avukatı ile çalışmak ciddi avantaj sağlar.
Miras payı satışına itiraz davası, mirasçılar arasında hak dengesini sağlamak ve yabancı kişilerin ortaklığa girmesini önlemek açısından önemli bir hukuki haktır. Bu hakkın kullanılabilmesi için süre sınırlarına dikkat edilmesi, resmi evrakların doğru şekilde incelenmesi ve mahkemeye tam donanımlı başvuru yapılması gerekir.
Bir mirasçının hissesini üçüncü bir kişiye sattığını öğrendiyseniz, zaman kaybetmeden bir avukata başvurarak dava açma sürecini başlatmanız önerilir.