Mirasçıların Borçlardan Sorumluluğu

Miras hukuku, bir kişinin vefatı sonrasında geride bıraktığı malvarlığının nasıl paylaştırılacağını ve varsa borçlarının kim tarafından üstlenileceğini düzenler. Türkiye’de bu süreç Türk Medeni Kanunu hükümleri doğrultusunda yürütülmektedir. Vefat eden kişinin malvarlığına "tereke" adı verilir ve bu tereke hem alacakları hem de borçları içerir. Bu nedenle mirasçılar sadece mal ve parayı değil, borçları da devralabilir.

Bu yazıda, mirasçıların borçlardan hangi koşullarda ve ne kadar sorumlu oldukları, bu sorumluluktan nasıl kurtulabilecekleri ve karşılaşabilecekleri hukuki sonuçlar detaylı biçimde ele alınacaktır.

Mirasın Geçişi ve Tereke Kavramı

Bir kişi vefat ettiğinde, mirası yasal mirasçılara ya da vasiyetname varsa atanmış mirasçılara geçer. Mirasın geçişi anında tereke otomatik olarak mirasçılara intikal eder. Ancak bu geçişle birlikte mirasçılar, murisin borçlarından da sorumlu hale gelir. Bu durum, özellikle borçların miktarı net olarak bilinmediğinde mirasçılar açısından ciddi bir risk oluşturabilir.

Mirasçıların Borçlardan Sorumluluğu Nasıl Belirlenir?

Mirasçıların borçlardan sorumluluğu, mirası ne şekilde kabul ettiklerine göre değişir:

Tam Sorumluluk (Külli Halefiyet İlkesi): Mirasçı mirası kayıtsız şartsız kabul ettiyse, alacaklarla birlikte borçları da kabul etmiş sayılır. Mirasçılar kişisel malvarlıklarıyla da borçlardan sorumlu olabilir.
Sınırlı Sorumluluk (Resmi Defter Tutulması veya Tasfiye Talebi): Mirasçı mahkemeye başvurarak terekenin resmi defterinin tutulmasını talep edebilir. Bu durumda borçlardan yalnızca tereke mallarıyla sınırlı olarak sorumlu olunur.
Mirasın Reddi: Miras reddedildiğinde, mirasçılar terekenin borçlarından tamamen kurtulmuş olur. Ancak bu red işleminin 3 ay içinde yapılması zorunludur.

Mirasın Reddi: Borçlardan Kurtulmanın Yolu

Eğer ölen kişinin borçları var ve bunların mirasçıya yük oluşturacağı düşünülüyorsa, en güvenli yol mirasın reddedilmesidir. Türk Medeni Kanunu’na göre mirasçılar, mirası reddetmek için ölüm tarihinden itibaren 3 ay içerisinde sulh hukuk mahkemesine başvurmalıdır. Bu başvuru yazılı veya sözlü olabilir.

Reddi miras işlemi yapıldığında:

Mirasçılar, murisin hiçbir borcundan sorumlu tutulamaz.
Miras hakkı, sıradaki diğer mirasçılara geçer.
Eğer tüm mirasçılar mirası reddederse, miras iflas hükümlerine göre tasfiye edilir.

Mirasın Hükmen Reddi Nedir?

Türk Medeni Kanunu’na göre terekenin borca batık olduğu durumlarda, mirasçı herhangi bir işlem yapmasa bile miras “hükmen reddedilmiş” sayılabilir. Ancak bu durumun geçerli olabilmesi için, terekenin borçlarının alacaklarından açık şekilde fazla olması ve bunun ispat edilebilir olması gerekir. Yine de uygulamada güvenli olan, süresi içinde mahkemeye başvurarak mirasın reddidir.

Mirasçıların Sorumluluğundan Kurtulmak İçin Diğer Yollar

Tereke Tasfiyesi Talebi: Mirasçı, borçlar konusunda şüphe duyuyorsa, sulh hukuk mahkemesinden terekenin tasfiyesini talep edebilir. Bu durumda, borçlar ödendikten sonra kalan malvarlığı mirasçılara geçer.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu): Borçlardan dolayı sıkıntı yaşamak istemeyen mirasçılar, miras ortaklığının sonlandırılmasını talep edebilir. Bu dava ile mallar ya bölüşülür ya da satış yoluyla tasfiye edilir.

Mirasçılar Arasında Dayanışmalı Sorumluluk

Mirası kabul eden birden fazla mirasçı varsa, bu kişiler murisin borçlarından dayanışmalı olarak sorumlu olurlar. Yani alacaklı, borcun tamamını herhangi bir mirasçıdan isteyebilir. Daha sonra bu mirasçı diğerlerinden rücu yoluyla payını talep edebilir. Bu durum, mirasçıların kendi aralarında da hukuki ihtilaflara yol açabilir.

Tereke Borçları Hangi Durumlarda Mirasçıya Yük Olur?

Kredi ve banka borçları
Vergi borçları
Ticari faaliyet kaynaklı borçlar
Kiralanan gayrimenkullerden kaynaklanan borçlar
Tazminat ve mahkeme kararına dayalı ödemeler

Bu borçların hepsi mirasla birlikte geçer. Mirasçı, mirası kabul ettiğinde bu borçları da üstlenmiş olur.

Sık Sorulan Sorular

Mirası reddetmezsem borçlardan ne kadar sorumlu olurum?
Mirası kayıtsız şartsız kabul ettiyseniz, murisin tüm borçlarından kişisel malvarlığınızla birlikte sorumlu olursunuz.

Reddi miras işlemi ne kadar sürede yapılmalıdır?
Reddi miras, ölüm tarihinden itibaren 3 ay içerisinde sulh hukuk mahkemesine yapılmalıdır.

Miras borcu sadece tereke mallarından mı ödenir?
Mirası sınırlı kabul etmediyseniz veya reddetmediyseniz, kişisel malvarlığınızla da sorumlu olabilirsiniz.

Terekenin borçlu olduğu nasıl anlaşılır?
Mirasçılar, bankalara, vergi dairelerine ve diğer kurumlara başvurarak murisin borç bilgilerini talep edebilir. Ayrıca mahkemeden terekenin defterinin tutulmasını da isteyebilir.

Hükmen ret hangi durumlarda geçerlidir?
Terekenin açıkça borca batık olması halinde, mirasın süresinde reddedilmemesi durumunda dahi miras hükmen reddedilmiş sayılabilir.

Miras Hukuku Avukatı