Mortgage ödemelerimi yapamıyorum, ne yapmalıyım?

Ev sahibi olmak birçok kişi için hayat boyu süren bir hedef olsa da, mortgage ödemelerini düzenli şekilde yapmak her zaman kolay olmayabilir. Beklenmedik ekonomik sıkıntılar, iş kaybı, sağlık sorunları ya da gelirde ani düşüşler gibi nedenlerle kredi taksitleri aksayabilir. Bu durum karşısında ne yapılabileceğini bilmek, hem maddi hem de hukuki açıdan büyük önem taşır. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde yaşayan ve Kartal, Anadolu Yakası gibi bölgelerde mortgage kullanan bireyler için bu konu daha da günceldir.

Mortgage borçlarında gecikmeler, zamanında önlem alınmazsa haciz, icra ve hatta evin kaybına kadar gidebilecek hukuki süreçleri tetikleyebilir. Peki bu noktaya gelmeden önce hangi adımlar atılmalı? Hangi hukuki haklar devreye girer? Bankalarla nasıl bir çözüm yolu izlenebilir?

Mortgage borcunu ödeyememe durumunda ilk yapılması gerekenler

Mortgage ödemelerinde zorlanmaya başlayan bir kişi, ödeme yapamamaya başlamadan önce bazı önlemler alabilir:

Bankayla iletişime geçin: Gecikme başlamadan önce banka ile temasa geçmek, en doğru adımdır. Erken iletişim, bankaların daha esnek çözüm önerileri sunmasını sağlayabilir.
Gelir-gider analizi yapın: Kişisel bütçenizi gözden geçirerek gelirinizdeki ve harcamalarınızdaki dengesizliği tespit edin. Bu analiz, nasıl bir yapılandırma yapılması gerektiği konusunda size fikir verir.
Yasal haklarınızı araştırın: Mortgage kredilerinde borçlu olan kişilerin bazı yasal güvenceleri mevcuttur. Bu hakları bilmek, süreci lehine çevirebilir.

Mortgage yapılandırması nedir?

Mortgage borçlarında yapılandırma, vade uzatımı ya da faiz oranlarının düşürülmesi gibi adımları kapsar. Eğer ödemelerde zorlanıyorsanız, bankadan yapılandırma talep edebilirsiniz. Bu durumda banka:

Kalan borcu yeniden taksitlendirebilir.
Aylık taksitleri düşürebilir.
Ödeme süresini uzatabilir.

Ancak yapılandırma her zaman otomatik bir hak değildir. Banka, başvurunuzu değerlendirip onaylayıp onaylamamakta serbesttir. Fakat düzenli bir geçmişe sahipseniz, banka genellikle ödeme planını güncellemeye açık olur.

Bankayla anlaşma sağlanamazsa ne olur?

Eğer yapılandırma konusunda bankayla anlaşma sağlanamazsa, bazı yaptırımlar devreye girebilir:

Gecikme faizi uygulanır: Her geciken taksit için sözleşmede belirlenen oranlarda faiz işler.
İcra takibi başlatılır: Banka, borcun tamamını talep edebilir ve yasal takip başlatabilir.
Taşınmaza haciz konulabilir: Eğer mortgage kredisi taşınmaz ipoteğiyle verilmişse, evinizin icra yoluyla satışı söz konusu olabilir.

Bu nedenle borcun gecikmeye girmesinden önce çözüm aranması büyük önem taşır.

Tüketici lehine yasal düzenlemeler

Tüketicilerin mortgage gibi yüksek meblağlı kredilerde koruma altına alınması amacıyla çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Türkiye’de 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında:

Bankaların sözleşmelerde haksız şartlar koyması engellenmiştir.
Kredi faiz oranları, sigorta şartları ve dosya masraflarının açıkça belirtilmesi zorunludur.
Erken ödeme yapılması halinde faiz indirimi uygulanır.

Bu düzenlemeler, tüketici lehine önemli avantajlar sağlar. Ancak çoğu zaman borçlular haklarını tam olarak bilmediğinden bu imkanlardan yararlanamaz.

Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası'nda yaşanan örnek sorunlar

Kartal gibi yoğun nüfuslu ve hızla gelişen bölgelerde konut kredileriyle alınmış çok sayıda ev bulunmaktadır. Bu bölgelerde yaşanan yaygın sorunlar arasında:

Gelir seviyesindeki dalgalanmalar,
Bankaların yüksek faizli yapılandırma teklifleri,
Tapuya ipotek şerhi konulması ve satış zorluğu,
Hukuki süreçlerin yeterince bilinmemesi yer alır.

Bu nedenle Kartal ve çevresinde yaşayan bireylerin, borçlarını aksatmadan önce uzman desteği alması önerilir.

Alternatif çözüm yolları

Mortgage borcu ödemekte zorlananlar için farklı çözüm yolları da mevcuttur:

Taşınmazı satmak: Borç büyümeden önce taşınmazın satışını gerçekleştirerek borcun tamamı kapatılabilir.
Konut kredisi transferi: Borç başka bir bankaya daha uygun faiz ve şartlarla devredilebilir.
Refinansman kredisi: Bankalar, yeni bir kredi vererek eski borcun kapatılmasını sağlayabilir.
Arabuluculuk: Banka ile yaşanan anlaşmazlıklarda arabuluculuk hizmetine başvurarak uzlaşma sağlanabilir.

Sık Sorulan Sorular

Mortgage borcumu ödeyemediğimde hemen icra takibi başlar mı?
Hayır. Genellikle 2-3 taksit üst üste ödenmediğinde banka gecikme bildirimi yapar. Bu sürede borçluya yapılandırma ya da ödeme için zaman tanınabilir.

Mortgage kredisi yapılandırması her banka tarafından sunulur mu?
Her banka yapılandırma sunmak zorunda değildir. Ancak çoğu banka borç tahsilatını kolaylaştırmak için bu seçeneği değerlendirir.

Evimi kaybetmeden borcu kapatabilir miyim?
Evet. Erken müdahale, yapılandırma, satış ya da refinansman gibi yöntemlerle borç kapatılarak ev kaybı önlenebilir.

Bankalar yapılandırma için ekstra ücret alır mı?
Bazı bankalar dosya masrafı ya da komisyon talep edebilir. Bu masraflar sözleşmede belirtilmek zorundadır.

Mortgage borcumu ödeyemediğim için kara listeye girer miyim?
Uzun süreli gecikmeler sonucunda kredi kayıt bürosu siciliniz etkilenebilir ve kredi notunuz düşebilir.

Bankacılık Avukatı