Siber Zorbalık Nedir, Hangi Cezaları Vardır?

Siber zorbalık, bireylerin dijital ortamda maruz kaldığı baskı, tehdit, aşağılama ve taciz gibi davranışları ifade eder. Özellikle sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları, forumlar ve dijital oyun platformlarında ortaya çıkan bu eylemler, günümüzde ciddi bir hukukî sorun haline gelmiştir. İstanbul’un kalabalık semtlerinden biri olan Kartal’da da birçok kişi bu tür dijital zorbalıklara maruz kalmakta ve haklarını aramak için hukuk yollarına başvurmaktadır.

Siber zorbalığın hukuki boyutunu anlayabilmek için öncelikle bu davranışların ne anlama geldiğini, hangi eylemleri kapsadığını ve Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) ne şekilde düzenlendiğini bilmek gerekir.

Siber Zorbalık Nedir?

Siber zorbalık; bireylerin telefon, tablet, bilgisayar gibi araçlarla internet üzerinden aşağılanması, tehdit edilmesi, ifşa edilmesi, özel bilgilerinin yayılması ya da sistematik olarak rahatsız edilmesi gibi dijital mecralarda yapılan zorbalık türüdür. Genellikle şu şekilde karşımıza çıkar:

Hakaret içeren mesajlar gönderme
Kişisel bilgilerin izinsiz şekilde paylaşılması
Sosyal medya hesaplarının ele geçirilerek küçük düşürücü içerikler paylaşılması
Görüntü ve ses kayıtlarının manipüle edilmesi (deepfake dahil)
Sürekli rahatsız edici mesajlarla psikolojik baskı kurulması
Kişinin adıyla sahte hesaplar açılması

Bu tür dijital eylemler bireyin psikolojisini derinden etkileyebilir ve uzun vadeli zararlar doğurabilir.

Hangi Suçlar Kapsamında Değerlendirilir?

Türk Ceza Kanunu’nda “siber zorbalık” ifadesi doğrudan yer almasa da, bu kapsamda değerlendirilebilecek birçok suç tipi bulunmaktadır. Bunlar:

Hakaret Suçu (TCK 125): Sosyal medya veya mesajlaşma uygulamaları üzerinden kişiye hakaret edilmesi durumunda oluşur. Cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
Tehdit Suçu (TCK 106): Kişiye zarar verme tehdidinde bulunmak, dijital ortamda da işlenebilen bir suçtur. Cezası, tehdidin niteliğine göre 6 aydan 5 yıla kadar hapis cezası olabilir.
Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirilmesi (TCK 136): İzinsiz olarak kişisel verilerin ele geçirilmesi ve yayılması bu kapsamda suç teşkil eder.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK 134): Kişiye ait özel görüntü, video veya ses kayıtlarının izinsiz paylaşılması durumunda uygulanır. Cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.
Bilişim Sistemine Girme (TCK 243): Kişinin sosyal medya ya da e-posta hesabına izinsiz giriş yapılması halinde devreye girer. Hapis ve para cezaları öngörülmektedir.
İftira (TCK 267): Gerçek dışı içeriklerin paylaşılması suretiyle kişiye suç isnadında bulunmak bu madde kapsamında değerlendirilir.

Kartal’da Siber Zorbalık Mağdurları Ne Yapmalı?

İstanbul Anadolu Yakası’nda, özellikle de Kartal bölgesinde yaşayan bireyler, siber zorbalığa maruz kaldıklarında hukuki yollara başvurabilirler. İlk olarak yapılması gereken, zorbalığın gerçekleştiği dijital içerikleri delil olarak saklamaktır. Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

Hakaret veya tehdit içeren mesajların ekran görüntülerini alın.
Mesajların tarih ve saat bilgileri görünür olmalı.
Hesapların sahte olduğunu gösteren bilgiler (taklit hesaplar) saklanmalı.
Gerekirse noterden ya da bilirkişiden içerik tespiti yapılabilir.

Nereye Başvurulabilir?

Siber zorbalık durumunda yapılacak ilk başvuru, kolluk kuvvetlerine (emniyet, jandarma) veya savcılığa suç duyurusudur. Şikayet dilekçesinde mümkün olduğunca detaylı bilgi ve delil sunulmalıdır.

Ayrıca:

BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) üzerinden de bazı dijital içeriklerin kaldırılması talep edilebilir.
Mahkemeden, saldırıya konu içeriğin yayından kaldırılması ve saldırının engellenmesi için ihtiyati tedbir talep edilebilir.

Mağdurun Hakları Nelerdir?

Siber zorbalık mağdurları sadece ceza davası açmakla kalmaz, aynı zamanda manevi tazminat davası da açabilir. Bu dava, yaşanan psikolojik zararları karşılamak amacıyla hukuk mahkemelerinde görülür. Ayrıca kişilik haklarına saldırı nedeniyle erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması da talep edilebilir.

Sosyal Medya Platformlarının Sorumluluğu

Dijital platformlar (örneğin Instagram, Facebook, X vb.) kullanıcıların paylaşımlarından doğrudan sorumlu tutulmasa da, zararlı içeriğin bildirilmesine rağmen müdahale etmemeleri durumunda hukuki sorumlulukları gündeme gelebilir. Bu nedenle mağdurlar içerikleri platforma bildirerek kaldırılmasını da talep etmelidir.

Siber Zorbalıkla Mücadelede Bilinçli Olmak Şart

Siber zorbalık, sadece mağdurları değil, toplumun genel psikolojisini de olumsuz etkileyen bir sorundur. Bu nedenle dijital ortamda güvenli davranmak, kişisel bilgileri paylaşırken dikkatli olmak ve şüpheli davranışları zamanında yetkililere bildirmek önemlidir.

Sık Sorulan Sorular

Siber zorbalık suç mu?
Evet, siber zorbalık Türk Ceza Kanunu’nda çeşitli suç başlıkları altında değerlendirilir ve ceza yaptırımları vardır.

Siber zorbalık yapan kişi hangi cezayı alır?
İşlenen suçun türüne göre 3 aydan 5 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası verilebilir.

Delil sunmadan şikayet edebilir miyim?
Şikayet edilebilir ancak delil olmadan soruşturmanın ilerlemesi güçleşebilir. Ekran görüntüsü, link ve tarih bilgileri önemli delillerdir.

WhatsApp veya Instagram üzerinden hakaret siber zorbalık sayılır mı?
Evet. Dijital ortamda yapılan tüm hakaret, tehdit ve tacizler siber zorbalık kapsamında değerlendirilir.

Bilişim Hukuku Avukatı