Trafik Kazasında Kasko ve Trafik Sigortası Çakışması Durumunda Tazminat

Trafik Kazasında Kasko ve Trafik Sigortası Çakışması Durumunda Tazminat; Trafik kazaları sonucunda araç sahiplerinin karşı karşıya kaldığı en karmaşık konulardan biri, kasko sigortası ile zorunlu trafik sigortasının çakıştığı durumlarda hangi sigortadan tazminat alınabileceğidir. Özellikle iki sigorta poliçesinin aynı olaya ilişkin teminat sağladığı durumlarda, sigorta şirketlerinin sorumluluğu, tazminatın kime ve ne ölçüde ödeneceği konusu ciddi bir tartışma haline gelir.

Bu makalede, trafik kazasında kasko ve trafik sigortası çakışması durumunda tazminatın nasıl belirlendiği, sigorta şirketlerinin yükümlülükleri, Yargıtay içtihatları ve sigortalının hakları detaylı biçimde ele alınacaktır.

Trafik Sigortası ve Kasko Sigortasının Hukuki Temelleri

1. Zorunlu Trafik Sigortası (Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası)

Zorunlu trafik sigortası, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca her araç sahibi için yaptırılması zorunlu olan bir sigorta türüdür.
Bu sigorta, karşı tarafa verilen maddi ve bedensel zararları teminat altına alır.

Yani, araç sahibi kendi aracını değil, kazada zarar verdiği üçüncü kişilerin zararlarını bu poliçe kapsamında karşılar.

2. Kasko Sigortası (Motorlu Kara Taşıtları Sigortası)

Kasko sigortası ise isteğe bağlıdır. Sigorta ettiren, kendi aracının uğrayacağı zararları teminat altına alır.
Bu zararlar;

Kaza,
Çarpma/çarpılma,
Yangın,
Hırsızlık,
Doğal afet gibi olaylardan kaynaklanabilir.

Kasko sigortası, sigortalının kendi menfaatini korurken, trafik sigortası ise üçüncü şahısların zararını karşılamaya yöneliktir.

İki Sigortanın Kapsam Çakışması Durumu

Trafik kazasında bazı durumlarda hem kasko hem de trafik sigortası devreye girebilir. Bu durum genellikle şu senaryolarda ortaya çıkar:

Kazaya karışan iki aracın da kusuru bulunması,
Kusurlu tarafın trafik sigortası limitlerinin yetersiz kalması,
Kasko poliçesinde “rücu hakkı” içeren özel hükümler bulunması,
Kasko sigortacısının, ödeme yaptıktan sonra zararın sorumlusu olan tarafın trafik sigortacısına rücu etmesi.

Bu durumda, tazminatın hangi sigortadan talep edileceği ve sigorta şirketlerinin birbirine karşı hakları önem kazanır.

Tazminat Talebinde Öncelik Sırası

Genel olarak, öncelikle zorunlu trafik sigortası devreye girer.
Eğer bu sigorta zarar miktarını karşılamazsa, kalan zarar kasko sigortasından talep edilebilir.

Örnek:

Bir kazada karşı tarafın kusuru %100’dür ve araçta 500.000 TL’lik hasar vardır.

Karşı tarafın trafik sigortası limiti: 300.000 TL
Bu durumda kalan 200.000 TL’lik zarar sigortalının kendi kaskosundan karşılanabilir.

Ancak:

Bazı durumlarda sigortalı, tazminatı hızlı almak için doğrudan kasko şirketine başvurabilir.
Bu durumda, kasko şirketi ödemeyi yaptıktan sonra, ödemeyi yapan kasko şirketi, kusurlu tarafın trafik sigortacısına rücu eder.

Çifte Sigorta (Double Insurance) ve Rücu Hakkı

1. Çifte Sigorta Tanımı

Eğer aynı risk hem kasko hem de başka bir sigorta poliçesiyle teminat altına alınmışsa, bu durumda çifte sigorta söz konusu olur.
Bu durumda sigortalı, toplam zarardan fazla tazminat alamaz; sigortacılar zararı oransal olarak paylaşır.

2. Rücu Hakkı

Kasko şirketi, sigortalıya ödeme yaptıktan sonra kusurlu tarafın veya onun trafik sigortacısının sorumluluğuna dayanarak, rücu (geri alma) hakkını kullanabilir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2020/4321 E., 2021/6534 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere:

“Kasko sigortacısı, sigortalıya yaptığı ödemeyi, zarardan sorumlu olan tarafın sigortacısına rücu edebilir.”

Uygulamada Sık Görülen Çakışma Durumları

1. Kusur Oranına Göre Paylaşım

Kasko sigortacısı, zararın tamamını ödedikten sonra, karşı tarafın kusur oranı kadar bedeli onun trafik sigortasından tahsil eder.

2. Sigorta Limitinin Aşılması

Zorunlu trafik sigortası limiti, genellikle yüksek tutarlı araç hasarlarını tam olarak karşılamaz.
Bu durumda sigortalı, limit üzerindeki zararı için kaskosuna başvurabilir.

3. Mücbir Sebep veya Belirsiz Kusur Durumları

Kusurun belirlenemediği veya iki tarafın da eşit kusurlu olduğu durumlarda, sigortalı doğrudan kasko sigortasından yararlanabilir.

Tazminat Hesaplama ve Ödeme Süreci

Tazminat süreci genellikle şu adımlarla ilerler:

Eksper raporu hazırlanır.
Kusur oranı belirlenir.
Sigorta limitleri kontrol edilir.
Tazminatın hangi sigortadan ödeneceği tespit edilir.
Kasko şirketi ödeme yaptıysa, trafik sigortacısına rücu eder.

Kasko ödemesi yapıldıktan sonra sigortalının ikinci kez trafik sigortasından aynı zarar için tazminat alması mümkün değildir.

Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirme

Yargıtay kararları, bu tür çakışmalarda sigortalının lehine yorum yapılması gerektiğini vurgular:

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, E.2018/2913, K.2019/5256:
“Sigorta poliçeleri arasında çakışma bulunduğunda, sigortalı zararın tamamı için herhangi birine başvurabilir; ancak toplam tazminat zararı aşamaz.”
Yargıtay 11. HD, E.2020/1124, K.2021/2328:
“Kasko sigortacısı, yaptığı ödemeyi kusurlu tarafın trafik sigortacısından talep edebilir.”

Sık Sorulan Sorular

Soru 1: Kaza sonrası hem kasko hem trafik sigortasından tazminat alabilir miyim?
Cevap: Evet, ancak zarardan fazla tazminat alınamaz. Genelde öncelikle trafik sigortasından, ardından kaskodan ödeme yapılır.

Soru 2: Kasko sigortam var, ama karşı taraf %100 kusurlu. Ne yapmalıyım?
Cevap: İsterseniz doğrudan kasko sigortanıza başvurabilirsiniz; kasko şirketiniz ödemeyi yaptıktan sonra kusurlu tarafın sigortasına rücu eder.

Soru 3: Trafik sigortası limitini aşan zararlar ne olur?
Cevap: Limit üzerindeki zararlar kasko poliçenizden karşılanabilir.

Soru 4: Her iki sigorta da ödeme yapmazsa ne yapabilirim?
Cevap: Sigorta Tahkim Komisyonu’na veya Asliye Ticaret Mahkemesi’ne başvurarak dava açabilirsiniz.

Soru 5: Rücu davası kim tarafından açılır?
Cevap: Kasko sigortacısı, sigortalısına ödeme yaptıktan sonra kusurlu tarafın trafik sigortacısına rücu davası açabilir.

Kasko ve trafik sigortasının çakıştığı durumlarda tazminat süreci, hukuki bilgi ve doğru başvuru stratejisi gerektirir. Sigortalılar açısından en önemli husus, zararın iki kez tahsil edilmemesi ve öncelikli olarak trafik sigortasının devreye girmesidir. Kasko sigortası ise, özellikle kusur oranının belirsiz veya sigorta limitlerinin yetersiz olduğu durumlarda sigortalının mağduriyetini önler.

Yargıtay uygulamaları, bu konularda sigortalı lehine yorum yapılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Kartal Sigorta Avukatı