Tutuklama süresi en fazla kaç gün?

Tutuklama süresi en fazla kaç gün?

Ceza yargılamasında en ağır koruma tedbirlerinden biri olan tutuklama, kişinin özgürlüğünün geçici olarak kısıtlanmasıdır. Suç işlediği şüphesiyle yakalanan veya hakkında soruşturma başlatılan bireyler için, delil karartma, kaçma şüphesi veya kamu güvenliği gerekçeleriyle mahkeme kararıyla tutuklama kararı verilebilir. Ancak her ne kadar bu karar hukuki zemine dayansa da tutuklama süresinin sınırları yasalarla belirlenmiştir. Peki, tutuklama süresi en fazla kaç gündür? İstanbul Kartal başta olmak üzere Anadolu Yakası'ndaki adliyelerde bu süreç nasıl işler?

Bu yazıda tutuklama sürelerinin sınırları, uzatma koşulları, hukuki dayanakları ve uygulamada karşılaşılan durumlar detaylı şekilde ele alınacaktır.

Tutuklama nedir?

Tutuklama, bir kişinin suç işlediğine dair ciddi şüpheler bulunması ve aşağıdaki nedenlerin varlığı hâlinde mahkeme kararıyla özgürlüğünün kısıtlanmasıdır:

• Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme ihtimali

• Tanık, mağdur veya diğer kişilere baskı yapma tehlikesi

• Kaçma veya saklanma ihtimali

Bu durumlarda tutuklama kararı yalnızca sulh ceza hâkimliği tarafından verilebilir. Savcılık yalnızca tutuklama talebinde bulunabilir.

Tutuklama süresi neye göre belirlenir?

Tutuklama süresi, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 102 ve 104’e göre düzenlenmiştir. Burada tutukluluk süreleri, suçun niteliğine göre değişiklik göstermektedir. İlgili yasalar, tutuklama süresine ilişkin açık sınırlamalar getirmiştir.

Soruşturma aşamasında tutuklama süresi en fazla ne kadar olabilir?

Tutuklama süresi soruşturma (yani henüz dava açılmamış) ve kovuşturma (dava açılmış) olmak üzere iki aşamada değerlendirilir.

1. Soruşturma evresinde (dava açılmadan önce):

• Katalog suçlar hariç suçlarda: En fazla 1 yıl (6 ay + 6 ay uzatma)

• Katalog suçlarda (örgütlü suç, terör, cinsel saldırı vb.): En fazla 2 yıl (1 yıl + 1 yıl uzatma)

Katalog suçlar Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100. maddesinde sayılan, kamu düzeni açısından ciddi suçlardır.

2. Kovuşturma evresinde (dava açıldıktan sonra):

• Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen suçlarda: En fazla 2 yıl

• Ağır ceza mahkemesinde yargılanan suçlarda: En fazla 5 yıl

Bu sürelere zorunlu nedenlerle 1 yıl daha eklenebilir, ancak bu durum istisnaidir ve çok sınırlı olarak uygulanmaktadır.

Tutuklama süresi hangi durumlarda uzatılır?

Tutuklama süresinin uzatılması için şu şartların oluşması gerekir:

• Soruşturmanın halen devam ediyor olması

• Delil toplama işlemlerinin bitmemiş olması

• Şüphelinin hâlâ kaçma veya delil karartma şüphesinin bulunması

• Mahkeme veya sulh ceza hâkiminin gerekçeli kararıyla uzatma talebinin kabulü

Ancak süre uzatımı sınırsız değildir; yukarıda belirtilen azami süreleri geçemez.

Tutukluluğun devamına nasıl itiraz edilir?

Tutuklu bulunan kişi veya müdafii (avukatı) her zaman tutukluluğun kaldırılmasını talep edebilir. Bu talep sulh ceza hâkimliğine yazılı dilekçe ile yapılır. Hâkim, en geç 3 gün içinde talebi değerlendirir ve karar verir.

Ayrıca savcılık, tutuklama süresinin bitimine kadar davayı açmamışsa veya ek süre kararı alınmamışsa, kişi otomatik olarak serbest bırakılır.

Tutukluluk süresi dolan kişi serbest bırakılır mı?

Evet. Eğer azami tutukluluk süresi dolmuş ve dava açılmamışsa ya da mahkeme yeni bir gerekçeli karar sunmamışsa, kişinin tutukluluğu sona erer ve derhal tahliye edilir. Aksi durum hukuka aykırı tutuklama olarak kabul edilir ve mağdur, maddi-manevi tazminat davası açma hakkına sahip olur.

Kartal’da tutuklama süreçleri nasıl işler?

Kartal'da yer alan İstanbul Anadolu Adliyesi, Türkiye'nin en yoğun adliyelerinden biridir. Bu adliyede tutuklama süreçleri CMK’ya uygun olarak işletilir. Gözaltına alınan kişi:

1. Polis merkezine götürülür

2. Savcılık sorgusuna çıkarılır

3. Savcılık tutuklama talebinde bulunursa, sulh ceza hâkimliğine sevk edilir

4. Sulh ceza hâkimi, tutuklama kararını verir ya da reddeder

Tutuklama süresi bu noktadan itibaren işlemeye başlar.

Tutuklama süresinde avukatla görüşme hakkı var mıdır?

Evet. Tutuklu kişi, savunma hakkı kapsamında avukatıyla görüşebilir. Avukatın dosyaya ulaşma, tutanakları inceleme ve savunma hazırlama hakkı vardır. Özellikle uzun tutukluluk süreçlerinde savunma süreci kritik rol oynar.

Tutuklama yerine başka tedbirler uygulanabilir mi?

Evet. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre tutuklama son çare olarak değerlendirilmelidir. Aşağıdaki alternatif koruma tedbirleri uygulanabilir:

• Yurt dışına çıkış yasağı

• Adli kontrol (karakola imza verme, belirli yerlere gidememe)

• Konutu terk etmeme

• Elektronik kelepçe uygulaması

Bu tedbirlerle kişi özgür kalabilir ancak yargılamaya devam eder.

Sık Sorulan Sorular 

Tutuklama süresi en fazla ne kadar olabilir?
Soruşturma aşamasında katalog suçlarda 2 yıl, diğer suçlarda 1 yıldır. Kovuşturma aşamasında ise ağır ceza kapsamındaysa en fazla 5 yıldır.

Tutuklama süresi uzatılabilir mi?
Evet, ancak yalnızca bir kez ve gerekçeli kararla. Sınırları aşamaz.

Uzun tutukluluk insan haklarına aykırı mı?
Evet. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre tutukluluk makul sürede sona ermeli. Aksi takdirde kişi AİHM'e başvurabilir.

Tutuklu kişi davası sonuçlanmadan ne kadar içeride kalabilir?
Soruşturma ve kovuşturma süresine bağlı olarak bu süre toplamda 5 yılı geçemez. Ek süre ancak çok istisnai durumlarda verilir.

Kartal’da tutuklu yakını nereye başvurmalı?
İstanbul Anadolu Adliyesi'nde görevli sulh ceza hâkimliklerine veya savcılığa dilekçe ile başvuru yapılabilir.

Ceza Davası Avukatı