Uluslararası Tahkim ve Türkiye Uygulaması

Uluslararası Tahkim Nedir ve Neden Önemlidir?

Uluslararası tahkim, devlet mahkemeleri dışında, tarafların anlaşmazlıklarını bağımsız ve tarafsız bir hakem heyeti önünde çözmelerini sağlayan alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Özellikle uluslararası ticaret, yatırım ve sözleşme ihtilaflarında, tahkim, hızlı, gizli ve bağlayıcı kararlar sunması nedeniyle tercih edilmektedir.

Türkiye, uluslararası tahkim merkezleri arasında stratejik bir konuma sahiptir. İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) ve Milletlerarası Tahkim Kanunu (MİTK) çerçevesinde, yabancı yatırımcılar ve şirketler için güvenli bir hukuki altyapı sunmaktadır. Peki, Türkiye’de uluslararası tahkim nasıl işler? Hangi avantajları sunar? Ve Kartal Avukat olarak bu sürece nasıl destek olabiliriz?

Bu makalede, uluslararası tahkimin temel ilkelerini, Türkiye’deki uygulamalarını, avantajlarını ve dezavantajlarını, ISTAC’ın rolünü, tanınma ve tenfiz süreçlerini, ayrıca Kartal Avukat olarak sunduğumuz hukuki danışmanlık hizmetlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Uluslararası Tahkimin Temel İlkeleri

Uluslararası tahkim, tarafların iradesine dayanan bir çözüm yöntemidir. Temel ilkeleri şunlardır:

1.1. Tarafların İradesi (Otonomi İlkesi)

Tahkim anlaşması, sözleşmede yer alan bir tahkim şartı veya sonraki bir anlaşmayla kurulabilir.
Taraflar, hakemleri seçme, usul kurallarını belirleme ve uygulanacak hukuku seçme haklarına sahiptir.
Örnek: Bir Türk şirketi ile Alman bir firma arasındaki satış sözleşmesinde, "Tüm ihtilaflar ISTAC kuralları çerçevesinde çözülecektir" ibaresi yer alıyorsa, bu tahkim şartı geçerlidir.

1.2. Tarafsızlık ve Bağımsızlık

Hakemler, taraflardan bağımsız olmalı ve hukuki uzmanlığa sahip olmalıdır.
ISTAC ve ICC (Uluslararası Ticaret Odası) gibi kurumlar, hakemlerin tarafsızlığını denetler.

1.3. Gizlilik (Confidentiality)

Mahkeme davalarının aksine, tahkim süreci ve kararları gizlidir.
Bu, ticari sırların korunması ve itibar riskinin azaltılması açısından kritiktir.

1.4. Bağlayıcılık ve Tenfiz Edilebilirlik

Tahkim kararları, New York Sözleşmesi (1958) kapsamında 160’ın üzerinde ülkede tanınmakta ve tenfiz edilmektedir.
Türkiye de bu sözleşmeye taraftır, dolayısıyla yabancı tahkim kararları Türk mahkemelerinde icra edilebilir.

2. Türkiye’de Uluslararası Tahkim: ISTAC ve Mevzuat

Türkiye, uluslararası tahkim alanında güçlü bir hukuki altyapıya sahiptir. Başlıca düzenlemeler şunlardır:

2.1. Milletlerarası Tahkim Kanunu (MİTK - 4686 Sayılı Kanun)

1981 tarihli UNCITRAL Model Kanunu’na dayanır.
Yabancı unsur taşıyan ihtilaflarda uygulanır.
Tahkim anlaşmasının geçerliliği, hakem atanması, kararların tenfizi gibi konuları düzenler.

2.2. İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC)

2015 yılında kurulan ISTAC, Türkiye’nin önde gelen tahkim merkezidir.
Hızlı, etkili ve uluslararası standartlara uygun tahkim hizmeti sunar.
2023 verilerine göre, ISTAC’a kayıtlı 300’ün üzerinde uluslararası dava bulunmaktadır.
Avantajları:
- Düşük maliyet (ICC veya LCIA’ya göre daha ekonomik)
- Türkçe ve İngilizce dava takibi imkanı
- Hızlı süreç (Ortalama 6-12 ay içinde karar verilmesi)

2.3. Yabancı Tahkim Kararlarının Tanınması ve Tenfizi

New York Sözleşmesi uyarınca, yabancı tahkim kararları Türk mahkemelerinde icra edilebilir.
Tenfiz için gerekenler:
- Kararın kesinleşmiş olması
- Tarafların usulüne uygun tebligat almış olması
- Kamu düzenine aykırılık bulunmaması
Örnek Vaka:

Bir İngiliz şirketi ile Türk bir inşaat firması arasındaki sözleşme ihtilafı, LCIA (Londra) tarafından çözülmüş ve Türk firma aleyhine 5 milyon Euro tazminata hükmedilmiştir. Türk firma, kararı tanımamak için itiraz etmiş, ancak İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, New York Sözleşmesi’ne dayanarak kararı tenfiz etmiştir.

3. Uluslararası Tahkimin Avantajları ve Dezavantajları

✅ Avantajları

Avantaj	Açıklama
Hızlı Çözüm	Mahkeme davalarına göre daha kısa sürede (6-18 ay) sonuçlanır.
Gizlilik	Ticari sırlar ve itibar riski korunur.
Uzman Hakemler	Taraflar, sektöre özel bilgi sahibi hakemler seçebilir.
Uluslararası Geçerlilik	New York Sözleşmesi sayesinde dünya genelinde icra edilebilir.
Esneklik	Taraflar, usul kurallarını ve uygulanacak hukuku belirleyebilir.

❌ Dezavantajları

Dezavantaj	Açıklama
Maliyet	Hakem ücretleri ve kurum masrafları yüksek olabilir (özellikle ICC gibi kurumlarda).
Sınırlı Temyiz Hakkı	Kararlar kesin olup, sınırlı temyiz imkanı vardır.
Hakem Seçiminin Önemi	Yanlış hakem seçimi, adil olmayan kararlara yol açabilir.

4. Türkiye’de Uluslararası Tahkim Süreci Adım Adım

4.1. Tahkim Anlaşmasının Yapılması

Sözleşmede tahkim şartı bulunmalı veya sonradan anlaşma sağlanmalı.
Örnek Tahkim Şartı:

"Bu sözleşmeden doğacak tüm ihtilaflar, ISTAC Tahkim Kuralları çerçevesinde, İstanbul’da, üç hakem tarafından çözülecektir."

4.2. Tahkim Başvurusu ve Hakem Seçimi

Dava dilekçesi hazırlanır ve ISTAC/ICC gibi kuruma sunulur.
Taraflar, hakemleri seçer veya kurum atar.
Hakem sayısı: Genellikle 1 veya 3 hakem olur.

4.3. Delil ve Duruşma Süreci

Yazılı deliller sunulur, tanık ifadeleri alınabilir.
Duruşmalar kapalı olarak yapılır (gizlilik ilkesi).
Dil: Genellikle İngilizce veya Türkçe olur.

4.4. Karar ve Tenfiz

Hakem heyeti, bağlayıcı karar verir.
Karar, New York Sözleşmesi uyarınca Türkiye’de tenfiz edilir.
Tenfiz için: İcra Mahkemesi’ne başvuru yapılır.

5. Kartal Avukat Olarak Sunduğumuz Hizmetler

Uluslararası tahkim süreci karmaşık ve teknik olabilir. Kartal Avukat olarak, müvekkillerimize şu alanlarda destek sağlıyoruz:

✅ Tahkim Anlaşması Hazırlama – Sözleşmelere geçerli tahkim şartı ekleme.
✅ Dava Süreci Yönetimi – ISTAC/ICC başvurusu, hakem seçimi, delil toplama.
✅ Yabancı Tahkim Kararlarının Tenfizi – İcra mahkemelerinde tanınma ve tenfiz işlemleri.
✅ Tahkim Kararlarına İtiraz – Kamu düzeni veya usul hataları gerekçesiyle itiraz.
✅ Uluslararası Ticaret ve Yatırım İhtilafları – FDI (Doğrudan Yabancı Yatırım) uyuşmazlıkları, inşaat sözleşmeleri, satış ihtilafları.

Neden Kartal Avukat?

🔹 Uluslararası tahkim deneyimi
🔹 ISTAC ve ICC sürecinde uzmanlık
🔹 İngilizce ve Türkçe dava takibi
🔹 Hızlı ve etkili çözüm odaklı yaklaşım
🔹 Müşteri memnuniyeti odaklı hukuki destek

6. Sık Sorulan Sorular

1. Uluslararası tahkim ile mahkeme davası arasındaki fark nedir?

Uluslararası tahkim, gizli, hızlı ve uzman hakemler tarafından çözülen bir yöntemdir. Mahkeme davaları ise kamuya açık, uzun süren ve genel hukuk kurallarına tabidir.

2. ISTAC mı, ICC mi daha avantajlı?

ISTAC, düşük maliyetli ve hızlı bir seçenektir. ICC, dünya çapında tanınmış ancak daha pahalıdır. Dava bütçenize ve ihtiyacınıza göre seçim yapmalısınız.

3. Tahkim kararları Türkiye’de geçerli mi?

Evet, New York Sözleşmesi uyarınca, yabancı tahkim kararları Türk mahkemelerinde tenfiz edilebilir.

4. Tahkim süreci ne kadar sürer?

Ortalama 6-18 ay arasında değişir. Mahkeme davalarına göre çok daha hızlıdır.

5. Tahkim masrafları ne kadardır?

ISTAC’ta ortalama 10.000-50.000 USD, ICC’de 50.000-200.000 USD arasında değişebilir.

6. Tahkim kararına itiraz edilebilir mi?

Sınırlı olarak usul hataları veya kamu düzenine aykırılık gerekçesiyle itiraz edilebilir.

7. Türk şirketleri için uluslararası tahkim neden önemlidir?

Yabancı yatırımcılarla yapılan sözleşmelerde, Türk mahkemelerinin yetkisi tanınmayabilir. Tahkim, tarafsız ve uluslararası geçerli bir çözüm sunar.

8. Kartal Avukat olarak tahkim sürecinde nasıl yardımcı oluyorsunuz?

Dava stratejisi oluşturma, hakem seçimi, delil toplama, karar tenfizi gibi tüm aşamalarda profesyonel hukuki destek sağlıyoruz.

Uluslararası Tahkimde Doğru Adımlar Atın

Uluslararası tahkim, hızlı, gizli ve bağlayıcı çözümler sunan etkili bir yöntemdir. Özellikle Türkiye’de ISTAC gibi güçlü kurumlar, yabancı yatırımcılar ve şirketler için güvenli bir hukuki altyapı sağlamaktadır.

Ancak, tahkim süreci teknik detaylar içerir ve yanlış adımlar maliyetli sonuçlar doğurabilir. Kartal Avukat olarak, uzman ekibimizle size en etkili stratejileri sunuyor, dava sürecinizi yönetiyor ve kararların tenfizini sağlıyoruz.

Uluslararası bir tahkim davasıyla karşı karşıya mısınız?
Kartal Avukat’tan hukuki destek almak için hemen bizimle iletişime geçin!

Kartal Şirket Avukatı