Çekin İptal Davası Nasıl Açılır?

Çekin İptal Davası Nasıl Açılır?

Çekin iptal davası, kaybolan, çalınan, yanan veya yırtılan çekler için başvurulan hukuki bir yoldur. Özellikle hamiline düzenlenen ve elden çıkan çeklerde, kötü niyetli kişilerin çek üzerinde işlem yapmasının önüne geçmek için bu dava oldukça önemlidir. Kartal bölgesinde faaliyet gösteren İstanbul Anadolu Adliyesi'nde sıklıkla görülen bu davalar, çekin geçerliliğini sona erdirerek çekin bir daha kullanılamamasını sağlar.

Çekin İptal Davası Neden Açılır?

Bir çekin fiziki varlığı kaybolduğunda ya da üçüncü kişilerin eline geçtiğinde, çekin hukuken geçerli olmaya devam etmesi büyük risk doğurur. Bu durumda banka, çeki ibraz eden kişiye ödeme yapabilir. Bu riski ortadan kaldırmak için çekin iptali mahkemeden talep edilir. En yaygın sebepler şunlardır:

• Çek kaybolduysa

• Çek çalındıysa

• Çek yandı ya da kullanılamaz hale geldiyse

• Hamiline yazılı çek elden çıktıysa

• Ciro zinciri ispatlanamıyorsa

Hangi Mahkemede Açılır?

Çekin iptal davası çekin ödeme yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi'nde açılır. Eğer çekin ödeme yeri İstanbul Kartal’da bulunuyorsa, İstanbul Anadolu Adliyesi Asliye Ticaret Mahkemesi yetkilidir. Davacı, çeki elinden çıkan kişi yani gerçek hak sahibi olmalıdır.

Dava Şartları Nelerdir?

Çekin iptalini talep eden kişi;

• Çekin elinden rızası dışında çıktığını ispat etmelidir.

• Çekin kimin elinde olduğunun bilinmemesi gerekir.

• Çek ibraz edilmeden iptal talep ediliyorsa çekin süresi içinde henüz tahsil edilmediği ispatlanmalıdır.

• Çek fotokopisi veya numarası gibi tanımlayıcı bilgiler sağlanmalıdır.

Dava Süreci Nasıl İşler?

1. Dava Dilekçesi Hazırlanır
   Dilekçede, çekin kaybolduğu, çalındığı ya da kullanılmaz hale geldiği açıkça anlatılır. Varsa çekin fotokopisi, seri numarası gibi bilgiler eklenir.

2. Mahkemeye Başvuru Yapılır
   Dilekçe ile birlikte Kartal’daki Asliye Ticaret Mahkemesi'ne başvuru yapılır.

3. Geçici Tedbir Talebi (İhtiyati Tedbir)
   Dava sürecinde çekin bankaya ibraz edilmesini önlemek amacıyla mahkemeden ihtiyati tedbir talep edilir. Bu sayede banka, çeki kabul etmez.

4. Mahkeme İlân Verir
   Mahkeme, çekin iptali davasını ilanen duyurur. Bu ilân Resmi Gazete’de veya yüksek tirajlı bir gazetede yapılır. Üçüncü kişilere itiraz süresi tanınır (genellikle 3 ay).

5. Karar Aşaması
   Belirtilen süre içerisinde çek hakkında bir itiraz gelmezse mahkeme, çekin iptaline karar verir. Böylece çek hukuken geçersiz hale gelir.

Hamiline Yazılı Çeklerde Özel Durum

Hamiline yazılı çekler, ciro edilmeye gerek olmadan sadece fiziksel olarak elinde bulunduran kişiye ödeme yapılmasını sağlayan çeklerdir. Bu tür çekler kaybolduğunda ya da çalındığında çok daha yüksek risk taşır. Çünkü kötü niyetli bir kişi, çeki tahsil etmeye çalışabilir.

Bu nedenle, hamiline yazılı bir çekin elden çıkması durumunda çok hızlı şekilde çekin iptal davası açılmalı ve ihtiyati tedbir kararı alınmalıdır. Aksi takdirde, bankanın çeki ibraz eden kişiye ödeme yapması mümkündür.

Mahkeme Süresi ve Sonuç

Çekin iptal davası, başvuru yapılan mahkemenin iş yoğunluğuna göre 3 ay ila 9 ay arasında sürebilir. Ancak ihtiyati tedbir kararı çok daha kısa sürede alınabilir (genellikle birkaç gün içinde).

Mahkeme çekin iptaline karar verdiğinde;

• Çek tamamen hükümsüz olur.

• Çek ibraz edilse dahi artık ödenemez.

• Dava sonucunda banka sistemine de iptal kararı bildirilir.

Sık Sorulan Sorular

Çekin iptal davası kaç günde sonuçlanır?
Çekin iptal davası genellikle 3 ila 9 ay arasında sonuçlanır. Ancak mahkemeden alınacak geçici tedbir kararı birkaç gün içinde uygulanabilir.

İptal kararı alınana kadar çek karşı tarafça tahsil edilebilir mi?
Evet, bu riski önlemek için derhal ihtiyati tedbir kararı talep edilmelidir. Bu karar sayesinde banka, çeki ödemek zorunda kalmaz.

Çek iptal davası için avukat şart mı?
Zorunlu olmasa da çek iptal davaları teknik bilgi gerektirir. Hak kaybı yaşamamak adına deneyimli bir ticaret hukuku avukatından destek almak faydalı olur.

Elimde çekin fotokopisi yok, dava açabilir miyim?
Evet, çekin numarası, tutarı, bankası gibi bilgiler dava dilekçesinde yer alıyorsa dava açılabilir. Ancak fotokopi veya dekont gibi belgeler süreci hızlandırır.

İlan süresi dolmadan karar verilir mi?
Hayır, mahkeme kanunen belirlenen ilan süresi dolmadan çekin iptali kararı veremez. Bu süre içinde herhangi bir üçüncü kişi çeke ilişkin hak iddia edebilir.

Çekin iptal davası, özellikle kaybolmuş veya çalınmış çeklerin hukuki geçerliliğini sona erdirerek mağduriyetlerin önüne geçmeyi hedefler. Kartal, İstanbul ve Anadolu Yakası’nda bu tür ticari uyuşmazlıklarla sık karşılaşılmakta olup, dava süreci titizlikle yürütülmelidir. Özellikle hamiline çeklerde hızlı hareket etmek büyük önem taşır. Hukuki destek alarak süreci doğru yönetmek, ileride yaşanabilecek maddi kayıpların önüne geçebilir.

Ticaret ve Şirketler Hukuku Avukatı