Dijital Ortamda İşlenen Dolandırıcılık Suçları ve TCK Kapsamındaki Cezaları

Teknolojinin gelişimi, hayatımızı kolaylaştırdığı gibi suç dünyasının da metotlarını değiştirmiştir. Eskiden fiziksel temas veya yüz yüze ikna gerektiren dolandırıcılık eylemleri, artık klavye başında, dünyanın herhangi bir yerinden, saniyeler içinde gerçekleştirilebilmektedir. Dijital ortamda işlenen dolandırıcılık suçları, mağdurların bir anlık dikkatsizliğinden veya güveninden faydalanarak banka hesaplarının boşaltılmasına, kredi kartı limitlerinin tüketilmesine ve ciddi malvarlığı kayıplarına yol açmaktadır.

Özellikle İstanbul, Kartal, Maltepe ve Pendik gibi ekonomik aktivitenin yoğun olduğu bölgelerde, internet bankacılığı ve e-ticaret kullanım oranının yüksekliği, siber dolandırıcıların iştahını kabartmaktadır. Bir Kartal ceza avukatı olarak belirtmeliyiz ki; internet yoluyla yapılan dolandırıcılık, kanunlarımızda "basit" bir suç olarak değil, "Nitelikli Dolandırıcılık" olarak tanımlanmış ve çok ağır hapis cezaları ile yaptırıma bağlanmıştır.

TCK 158/1-f: Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması

Türk Ceza Kanunu (TCK), dolandırıcılık suçunu "hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak" olarak tanımlar. Ancak bu suç, bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenirse (TCK 158/1-f), suçun vasfı değişir ve ceza artar.

Kanun koyucu, internetin sağladığı kolaylığı ve ulaşılabilirliği, suçun işlenmesini kolaylaştıran bir etken olarak gördüğü için cezayı ağırlaştırmıştır.

Cezası: Bilişim sistemleri kullanılarak işlenen nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır.
Alt Sınır: Ancak suçun mağduru kamu kurumu ise veya bilişim sistemi banka ise hapis cezasının alt sınırı 4 yıldan, adli para cezasının miktarı ise suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

Yaygın Dijital Dolandırıcılık Türleri

Dijital dünyada dolandırıcılar her geçen gün yeni yöntemler geliştirmektedir. Kartal Adliyesi ve İstanbul Anadolu Adliyesi Ağır Ceza Mahkemelerinde en sık karşılaştığımız ve dava konusu olan dolandırıcılık türleri şunlardır:

1. Phishing (Oltalama) ve Sahte Web Siteleri

Kullanıcılara bankadan, kargo firmasından veya resmi kurumlardan gelmiş gibi görünen sahte e-postalar veya SMS'ler gönderilir. Linke tıklandığında, kurumun birebir kopyası olan sahte bir siteye yönlendirilirsiniz. Buraya girilen şifre ve kart bilgileri anında dolandırıcıların eline geçer.

2. Sosyal Medya ve İkinci El Alışveriş Dolandırıcılığı

Instagram butikleri, Facebook Marketplace veya ikinci el ilan siteleri üzerinden "piyasa değerinin çok altında" telefon, oyun konsolu veya tatil paketi ilanı verilir. Mağdur parayı gönderir (Genellikle "Havale/EFT" yoluyla), ancak ürün asla gelmez ve satıcı engeller. Bu durum, TCK 158 kapsamında nitelikli dolandırıcılıktır.

3. Kripto Para ve Yatırım Dolandırıcılığı

"Kısa sürede yüksek kar", "Yapay zeka ile kesin kazanç" gibi vaatlerle, kişilerin sahte kripto borsalarına veya Ponzi sistemlerine para yatırması sağlanır. Başlangıçta küçük karlar gösterilerek güven kazanılır, ardından büyük yatırımlar alındığında sistem kapanır (Rug Pull).

4. "Hesap Kiralama" ve IBAN Dolandırıcılığı

Özellikle gençler ve öğrenciler hedef alınarak, "Bank hesabını bize kullandır, komisyon verelim" teklifleri sunulur. Ancak bu hesaplar, çalıntı paraların aklanmasında kullanılır. Hesabını kiralayan kişi, dolandırıcılık suçuna iştirakten yargılanır.

Mağdurlar İçin Hukuki Yol Haritası

Dijital dolandırıcılık mağduru olduğunuzu anladığınız an, zamanla yarış başlar. Paranın transfer hızı göz önüne alındığında, yapılacak işlemlerin sırası hayati önem taşır.

Adım 1: Banka ile İletişim ve Bloke

İlk iş olarak bankanızı arayıp durumu bildirmeli ve işlemin iptalini, mümkünse hesaba veya gönderilen IBAN'a bloke konulmasını talep etmelisiniz. Bankalar, "Şüpheli İşlem Bildirimi" (MASAK) prosedürlerini işletebilir.

Adım 2: Delillerin Toplanması

Dekontlar ve işlem özetleri.
Dolandırıcı ile yapılan tüm yazışmalar (Whatsapp, DM, SMS).
Sahte sitenin URL adresi ve ekran görüntüleri.
Varsa telefon numaraları.

Adım 3: Savcılık Şikayeti

Vakit kaybetmeden en yakın Cumhuriyet Başsavcılığı'na (Kartal'da oturanlar için İstanbul Anadolu Adliyesi) giderek suç duyurusunda bulunulmalıdır. Dilekçede "Bilişim Sistemleri Aracılığıyla Nitelikli Dolandırıcılık" suçu işlendiği belirtilmeli ve şüphelinin banka hesaplarına "Bloke" konulması talep edilmelidir.

Dolandırılan Paranın Geri Alınması

Ceza davası, suçlunun hapse girmesini sağlar ancak paranın iadesini doğrudan garanti etmez. Paranın geri alınması için ceza davasına ek olarak veya eş zamanlı yürütülen hukuki süreçler vardır:

Etkin Pişmanlık: Şüpheli yakalandığında, hapis cezasından indirim alabilmek için mağdurun zararını gidermek (parayı iade etmek) isteyebilir (TCK 168). Bu, parayı geri almanın en hızlı yoludur.
İcra Takibi ve İstirdat Davası: Dolandırıcının kimliği tespit edildikten sonra, Asliye Hukuk veya Tüketici Mahkemesi'nde dava açılarak paranın faiziyle tahsili istenir. Şüphelinin malvarlığına (ev, araba, banka hesabı) ihtiyati haciz konulabilir.

Örnek Vaka: Sahte Araç İlanı ve Kapora Dolandırıcılığı

Olay: Kartal'da yaşayan Müvekkil (A), bilinen bir ilan sitesinde gördüğü 2020 model aracın fiyatını uygun bularak satıcı ile iletişime geçmiştir. Satıcı, "Çok talep var, 50.000 TL kapora atarsan ilanı kaldırırım" diyerek güven telkin etmiştir. Müvekkil parayı göndermiş, ancak satıcı telefonlarını kapatmıştır.

Hukuki Süreç:

Tespit: Tarafımızca derhal savcılığa başvurulmuş, paranın gittiği IBAN sahibinin kimliği bankadan istenmiştir.
Money Mule (Para Kuryesi): IBAN sahibinin, hesabını komisyon karşılığı başkasına kullandıran bir üniversite öğrencisi olduğu ortaya çıkmıştır.
Dava: Hem parayı çeken çete üyeleri hem de hesabını kullandıran öğrenci hakkında "Nitelikli Dolandırıcılık"tan dava açılmıştır (Ağır Ceza Mahkemesi).
Sonuç: Hesabını kullandıran kişi, hapis korkusuyla ve "Etkin Pişmanlık" hükümlerinden yararlanmak amacıyla müvekkilin zararını (50.000 TL) soruşturma aşamasında ödemiştir.

Bu vaka, dolandırıcının kendisi bulunamasa bile, paranın gönderildiği hesap sahibinin (Hesapçı) hukuki sorumluluğu üzerinden zararın tazmin edilebileceğini göstermektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Dolandırılan para ne kadar sürede geri alınır? Süreç; dolandırıcının tespit edilmesine, yakalanmasına ve ödeme gücüne göre değişir. Etkin pişmanlık devreye girerse 1-3 ayda sonuç alınabilirken, dirençli sanıklarda dava süreci 1-2 yıl sürebilir.

Bankanın sorumluluğu var mıdır? Eğer dolandırıcılık işlemi, bankanın güvenlik açığından (örneğin çift faktörlü doğrulama göndermemesi, şüpheli işlemi engellememesi) kaynaklanıyorsa, bankaya karşı tazminat davası açılabilir. Yargıtay'ın bankaları kusursuz sorumlu tuttuğu kararlar mevcuttur.

Yurt dışı kaynaklı forex/kripto sitelerine giden para kurtarılır mı? Paranın izini sürmek zor olsa da imkansız değildir. Eğer ödeme kredi kartı ile yapıldıysa bankaya "Chargeback" (Ters İbraz) başvurusu yapılarak para iadesi istenebilir. Kripto transferlerinde ise borsalarla hukuki yazışma yapılır.

IBAN numarasından isim bulunur mu? Bireysel olarak IBAN'dan isim bulamazsınız (KVKK gereği). Ancak savcılık makamı, bankaya müzekkere yazarak IBAN sahibinin tüm kimlik ve adres bilgilerini 2-3 gün içinde temin eder.

Dolandırıcı "Benim hesabım çalındı, ben yapmadım" derse ne olur? Bu, en sık karşılaşılan savunmadır (Soyut inkar). Ancak savcılık; IP kayıtları, telefon sinyalleri (HTS), banka kamera kayıtları ve hesap hareketlerinin hayatın olağan akışına uygunluğunu inceleyerek bu savunmayı çürütebilir.

Sahibinden'de "Param Güvende" linki ile dolandırıldım, ne yapmalıyım? Dolandırıcılar, orijinal sitenin kopyası olan sahte linkler (phishing) gönderirler. Bu durumda hem dolandırıcıya hem de alan adı sağlayıcısına karşı hukuki süreç başlatılır. Orijinal platformun genellikle sorumluluğu bulunmamaktadır.

Dijital ortamda işlenen dolandırıcılık suçları, mağdurlar üzerinde sadece maddi değil, "kandırılmış olma" hissiyatıyla ağır manevi tahribat da yaratır. "Giden gitti" veya "Az miktar, uğraşmaya değmez" düşüncesi, dolandırıcıları cesaretlendiren en büyük etkendir. Unutmayın ki, bilişim sistemleri her adımda dijital bir iz bırakır ve doğru hukuki tekniklerle bu izler takip edilerek faillere ulaşılabilir.

Nitelikli dolandırıcılık, Ağır Ceza Mahkemesi'nin görev alanına giren ciddi bir suçtur. Sürecin soruşturma aşamasından itibaren titizlikle yönetilmesi, bloke işlemlerinin zamanında yapılması ve etkin pişmanlık mekanizmasının zorlanması, paranızı geri almanızın tek yoludur.

Siber suçlar ve dolandırıcılık , Hukuki sürecinizi başlatmak, şikayet dilekçenizi hazırlamak ve zararın tazmini için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kartal Bilişim Avukatı