Online İtibarın Korunması ve Hukuki Yollar

Dijitalleşen dünyada, bireylerin ve kurumların en değerli varlığı artık gayrimenkulleri veya banka hesapları değil; **"Online İtibarları"**dır. Bir iş görüşmesine gitmeden önce, bir doktorla randevu oluşturmadan evvel veya bir şirketten hizmet almadan önce yapılan ilk eylem, arama motorlarında o kişi veya kurum hakkında kısa bir araştırma yapmaktır. Google arama sonuçlarında (SERP) karşımıza çıkan tek bir olumsuz haber, asılsız bir iftira veya yıllar öncesine ait talihsiz bir fotoğraf, kişinin kariyerini bitirebilir veya bir şirketin ticari geleceğini karartabilir.

İstanbul, Kartal ve Anadolu Yakası gibi ticaretin ve sosyal yaşamın kalbinin attığı bölgelerde, online itibar saldırıları ne yazık ki sıkça karşılaşılan bir durumdur. Hukuk sistemimiz, "sanal alemde yapılan sanal kalır" anlayışını reddederek, kişilik haklarını dijital dünyada da koruma altına almıştır. Online itibarın korunması, sadece bir PR (Halkla İlişkiler) çalışması değil, teknik ve hukuki prosedürlerin iç içe geçtiği ciddi bir yargısal süreçtir.

Online İtibar Nedir ve Neden Zedelenir?

Online itibar, bir kişi veya kurum hakkında dijital ortamda (haber siteleri, sosyal medya, bloglar, forumlar, sözlükler) yer alan verilerin oluşturduğu algı bütünüdür. Bu algı, bazen gerçeği yansıtmayan manipülatif içeriklerle zedelenir.

Hukuki koruma gerektiren itibar zedeleyici durumlar şunlardır:

Asılsız Haberler ve İftiralar: Gerçek dışı iddialarla kişinin toplum önündeki saygınlığının hedef alınması.
Eskimiş ve Güncelliğini Yitirmiş İçerikler: Kişinin geçmişte yargılandığı ve beraat ettiği bir davaya dair haberlerin, aradan yıllar geçmesine rağmen arama sonuçlarında "suçluymuş gibi" çıkmaya devam etmesi.
Sahte Yorumlar ve Troller: Rakipler tarafından ticari rekabeti bozmak amacıyla yapılan sahte müşteri yorumları (Google Haritalar, Şikayetvar vb.).
Özel Hayatın İfşası: İzinsiz paylaşılan fotoğraflar, videolar veya yazışmalar.

Hukuki Koruma Mekanizmaları

Türk Hukuk Sistemi, online itibarın korunması için birden fazla mekanizmayı devreye sokmuştur. Bir Kartal bilişim avukatı olarak müvekkillerimize uyguladığımız yol haritası, ihlalin türüne göre şu hukuki çareleri içerir:

1. 5651 Sayılı Kanun ve Erişim Engelleme

İnternet hukukunun en hızlı sonuç veren silahı, 5651 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi" hakkında kanundur. Kanunun 9. maddesi uyarınca; kişilik hakları ihlal edilen kişi, içerik sağlayıcısına veya yer sağlayıcısına başvurabileceği gibi, doğrudan Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini talep edebilir.

Süreç: Hakimlik, başvuruyu 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar.
Sonuç: Karar, Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne (ESB) gönderilir ve ilgili URL adresine Türkiye'den erişim 4 saat içinde kapatılır. Bu, itibar saldırısını durdurmak için "acil servis" müdahalesi gibidir.

2. Unutulma Hakkı (Right to be Forgotten)

Unutulma hakkı, kişinin geçmişte yaşadığı, artık güncelliğini yitirmiş, kamu yararı taşımayan ve kişinin geleceğini olumsuz etkileyen dijital izlerin internetten silinmesini veya indekslenmemesini talep etme hakkıdır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Anayasa Mahkemesi kararlarıyla hukukumuza giren bu hak, "bireyin geçmişinin esiri olmaması" ilkesine dayanır. Örneğin; 10 yıl önce iflas etmiş ancak şimdi başarılı bir iş insanı olan kişinin, isminin hala "müflis" haberleriyle yan yana anılması unutulma hakkı kapsamında engellenebilir. Bu süreçte içerik tamamen silinmese bile, Google gibi arama motorlarının indeksinden çıkarılması sağlanarak kişinin dijital temizliği yapılır.

3. İçerik Kaldırma (Hosting Seviyesinde Silme)

Erişim engelleme kararı, içeriği Türkiye'den görünmez kılar ancak içerik sunucuda (server) durmaya devam eder. VPN ile girenler içeriği görebilir. Kesin çözüm için "İçerik Kaldırma" prosedürü uygulanır. Bu, yer sağlayıcıya veya içerik sahibine gönderilen ihtarname veya mahkeme kararıyla verinin sunucudan tamamen silinmesi işlemidir.

Ticari İtibarın Korunması ve Sahte Yorumlar

Özellikle Kartal bölgesindeki diş hekimleri, restoranlar, güzellik merkezleri ve avukatlar gibi hizmet sektörü çalışanları, Google Haritalar (Google Maps) veya şikayet platformları üzerindeki sahte ve haksız yorumlardan muzdariptir.

Rakip firmalar veya kötü niyetli kişilerce yapılan, hizmet alınmadığı halde yapılmış gibi gösterilen 1 yıldızlı yorumlar, Türk Ticaret Kanunu kapsamında "Haksız Rekabet" suçunu oluşturur.

Hukuki Yol: Öncelikle platforma (Google, Şikayetvar vb.) hukuki bildirimde bulunulur. Sonuç alınamazsa, IP tespiti ve tazminat davası süreci başlatılır. Tespit edilen IP adresleri üzerinden, yorumu yapanın rakip firma olduğu ispatlanırsa, ciddi maddi ve manevi tazminatlara hükmedilmektedir.

Somut Vaka Analizi: Dijital İtibarın İadesi

Hukuki sürecin nasıl işlediğini somut bir örnekle açıklamak, konunun ciddiyetini ortaya koyacaktır.

Vaka: İstanbul Anadolu Yakası'nda tanınmış bir cerrah olan Müvekkil (X), hakkında açılan bir malpraktis (doktor hatası) davasından beraat etmiştir. Ancak davanın açıldığı tarihte yapılan "Doktor hatası hastayı sakat bıraktı" başlıklı haberler, aradan 5 yıl geçmesine ve doktorun suçsuzluğu kanıtlanmasına rağmen Google aramalarında en üst sırada çıkmaya devam etmektedir. Bu durum, doktorun yeni hasta kazanımını %60 oranında düşürmüştür.

Hukuki Müdahale:

Başvuru: İstanbul Anadolu Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurularak, beraat kararı sunulmuş ve haberlerin güncelliğini yitirdiği, kamu yararı kalmadığı ve kişinin ticari itibarını haksız yere zedelediği belirtilmiştir.
Unutulma Hakkı: Aynı zamanda Google'a "Unutulma Hakkı" kapsamında başvuru yapılmıştır.
Sonuç: Mahkeme, haberlere erişimin engellenmesine karar vermiş; Google ise ilgili URL'leri arama sonuçlarından çıkarmıştır.
Tazminat: Haberi kaldırmamakta direnen ve güncellemeyen haber sitesine karşı açılan manevi tazminat davasında, müvekkil lehine 75.000 TL manevi tazminat kazanılmıştır.

Bu vaka, hukuk ile teknolojinin doğru entegrasyonunun, kaybedilen itibarı nasıl geri getirebileceğini göstermektedir.

Arama Motorları ve Otomatik Tamamlama (Autocomplete) Sorunu

Bazen içerik olmasa bile, Google arama çubuğuna isminizi yazdığınızda yanına otomatik olarak "dolandırıcı", "iflas", "boşanma" gibi negatif kelimeler eklenebilir. Bu durum, Google algoritmalarının geçmiş aramalar üzerinden oluşturduğu bir eşleşmedir ancak kişilik haklarına ağır bir saldırıdır.

Bu tür durumlarda da hukuki müdahale mümkündür. Google'ın ABD merkezine ve Türkiye temsilciliğine yapılacak hukuki bildirimler ve mahkeme kararları ile "Autocomplete" (Otomatik Tamamlama) önerilerinin temizlenmesi sağlanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

İnternetteki haberleri sildirmek ne kadar sürer? Erişim engelleme kararları, Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurudan itibaren genellikle 24-48 saat içinde sonuçlanır. Ancak içeriğin sunucudan tamamen silinmesi veya Google indekslerinden kalkması, karşı tarafın direncine göre 1-3 hafta sürebilir.

Unutulma hakkından kimler yararlanabilir? Herkes yararlanabilir ancak "kamuoyuna mal olmuş kişiler" (siyasetçiler, ünlüler) için bu hak daha dar yorumlanır. Sıradan vatandaşlar için ise geçmişteki hataların silinmesi daha kolaydır.

Yabancı sitelerdeki (yurtdışı kaynaklı) içerikler kaldırılabilir mi? Evet. Türk mahkemelerinin verdiği kararlar, Türkiye'den erişimi engeller (VPN'siz girilemez). Ancak içeriğin tamamen silinmesi için uluslararası hukuk prosedürleri veya o ülkedeki yer sağlayıcıya yönelik bildirimler gereklidir.

Google yorumlarını sildirmek mümkün mü? Google, sadece "hizmet şartlarını ihlal eden" yorumları siler. Ancak hukuki olarak o yorumun sahte olduğu, hakaret içerdiği veya haksız rekabet yarattığı ispatlanırsa, mahkeme kararı ile Google'a başvurularak yorum kaldırılabilir.

Avukatsız başvuru yapabilir miyim? Teorik olarak evet, ancak Sulh Ceza Hakimliği başvuruları teknik usul kurallarına tabidir. Dilekçedeki bir eksiklik (örneğin URL hatası veya hukuki gerekçenin yanlış yazılması) talebin reddine ve sürecin kilitlenmesine neden olabilir.

İsim değişikliği yaparsam dijital geçmişim silinir mi? İsim değişikliği tek başına dijital geçmişi silmez. Eski isminizle yapılan aramalar çıkmaya devam eder. Hukuki olarak "önceki ismin internet aramalarında gizlenmesi" talebiyle ayrı bir dava süreci yürütülmelidir.

Sosyal medya hesabım taklit edildi, ne yapmalıyım? Taklit (Fake) hesaplar, TCK 135 (Kişisel Verilerin Kaydedilmesi) ve TCK 136 suçlarını oluşturur. Savcılığa suç duyurusunda bulunulmalı ve eş zamanlı olarak "Fikri Mülkiyet / Taklit" gerekçesiyle platforma raporlanmalıdır.

Online itibar, bir kez kaybedildiğinde geri kazanılması en zor olan değerdir. Dijital dünyada hakkınızda çıkan her negatif içerik, potansiyel bir iş kaybı veya sosyal bir dışlanma sebebidir. "Zamanla unutulur" diyerek beklemek, dijital çağda geçerli bir strateji değildir; çünkü internet unutmuyor, ancak hukuk "unutturabiliyor".

Eğer siz de asılsız haberlerin, eski davaların, sahte yorumların veya özel hayat ihlallerinin mağduruysanız, sürecin profesyonelce yönetilmesi şarttır. Kartal, Maltepe, Pendik ve tüm Anadolu Yakası'nda online itibar yönetimi ve hukuki süreç takibi konusunda uzman desteği almak, dijital geleceğinizi teminat altına alacaktır.

Dijital ayak izinizi temizlemek, kişilik haklarınızı korumak ve online itibarınızı iade etmek , Hukuki danışmanlık ve süreç yönetimi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kartal Bilişim Avukatı