İnternet Ortamında İşlenen Suçların Hukuki Boyutu ve Cezai Yaptırımlar

İnternet, sınırların kalktığı, bilginin ve iletişimin ışık hızında aktığı global bir ağdır. Ancak bu sınırsız özgürlük alanı, aynı zamanda kötü niyetli eylemler için de büyük bir zemin oluşturmaktadır. "Sanal" olarak adlandırılan bu ortamda gerçekleşen eylemlerin sonuçları, hukuk nezdinde oldukça "gerçek" ve bağlayıcıdır. İnternet ortamında işlenen suçlar, mağdurların ticari itibarını zedeleyebilir, psikolojik bütünlüğünü bozabilir veya ciddi maddi kayıplara uğratabilir.

Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası, Türkiye'nin dijital okuryazarlığı ve internet kullanım oranı en yüksek bölgelerinden biridir. Bu yoğunluk, siber suç vakalarının da (hakaret, dolandırıcılık, şantaj vb.) adli mercilere sıkça yansımasına neden olmaktadır. Bir Kartal bilişim avukatı olarak belirtmeliyiz ki; klavye başında işlenen bir suç ile sokakta işlenen bir suç arasında, cezai sorumluluk açısından bir fark yoktur; hatta internetin sağladığı "aleniyet" (herkese açıklık) unsuru, cezanın artırılmasına sebebiyet verebilmektedir.

İnternet Suçlarının Hukuki Tasnifi

Hukuk sistemimizde "İnternet Suçu" adında tek bir suç tipi yoktur. İnternet, suçun işlendiği bir araç veya mekra olarak kabul edilir. Hukuki boyutu iki ana kategoride incelemek gerekir:

1. Doğrudan Bilişim Sistemlerine Karşı Suçlar

Burada hedef, bilgisayarın veya sistemin kendisidir. TCK 243-244 maddelerinde düzenlenen; sisteme izinsiz girmek (hacking), sistemi engellemek, verileri yok etmek veya değiştirmek bu kapsama girer. Bu eylemler, doğrudan teknolojinin güvenliğini hedef alır.

2. Bilişim Sistemleri Vasıtasıyla İşlenen Klasik Suçlar

Burada internet sadece bir araçtır. Hakaret, tehdit, şantaj, dolandırıcılık, cinsel taciz gibi klasik suçlar, internet üzerinden işlendiğinde bu kategoriye girer. Örneğin; bir kişiye mektup yazarak hakaret etmek ile Twitter üzerinden tweet atarak hakaret etmek aynı suçtur (TCK 125). Ancak internet yoluyla işlenmesi, suçun etki alanını genişlettiği için kanun koyucu tarafından ağırlaştırıcı sebep sayılabilmektedir.

5651 Sayılı Kanun ve Erişim Engelleme

İnternet hukukunun (Siber Hukuk) temel taşlarından biri, "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun" yani bilinen adıyla 5651 Sayılı Kanun'dur. Bu kanun, suçun cezalandırılmasından ziyade, suç teşkil eden içeriğin internetten kaldırılmasını veya erişimin engellenmesini amaçlar.

Kişilik hakları ihlal edilen (örneğin; hakkında yalan haber yapılan, özel fotoğrafları paylaşılan) kişiler, Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurarak 24 saat içinde ilgili içeriğe erişimin engellenmesini talep edebilirler. Kartal Adliyesi'nde sıkça yürüttüğümüz bu süreçte, hakimin kararı Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne (ESB) gönderilir ve içerik Türkiye genelinde erişime kapatılır.

İnternet Yoluyla İşlenen Yaygın Suçlar ve Cezaları

İnternet ortamında en sık karşılaşılan ve hukuki ihtilaf yaratan suç tipleri şunlardır:

Sosyal Medya Üzerinden Hakaret ve Tehdit

Kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide eden paylaşımlar (yorum, tweet, mesaj) Hakaret suçunu oluşturur. Eğer bu hakaret herkese açık bir platformda yapılmışsa (Aleniyet unsuru), ceza 1/6 oranında artırılır. Tehdit suçu ise, mağdurun iç huzurunu bozmaya yönelik, geleceğe dair bir saldırı bildirisidir ve hapis cezası gerektirir.

İnternet Dolandırıcılığı

Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık (TCK 158/1-f), "Nitelikli Dolandırıcılık" kapsamındadır. İkinci el satış sitelerinde parayı alıp ürünü göndermemek, sahte tatil sitesi kurmak veya "oltalama" (phishing) yöntemleri bu suça girer. Cezası 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve ağır para cezasıdır.

Haberleşmenin ve Özel Hayatın Gizliliğini İhlal

Bir kişinin izni olmadan WhatsApp yazışmalarını ifşa etmek (screenshot paylaşmak), izinsiz ses veya görüntü kaydı alıp internette yayınlamak TCK 132 ve 134. maddelerine göre suçtur. Bu suçlar şikayete tabidir ve mağdurun şikayeti üzerine soruşturulur.

Soruşturma Süreci ve IP Adresi Tespiti

İnternet suçlarında hukuki sürecin en kritik aşaması failin tespitidir. Mağdurlar genellikle faili sadece bir kullanıcı adı (nickname) olarak tanır. Hukuki süreçte failin kimliğine ulaşmak için şu adımlar izlenir:

Savcılık Başvurusu: Suç duyurusu yapılır ve URL adresleri delil olarak sunulur.
IP Talebi: Savcılık, ilgili yer sağlayıcıdan (Facebook, Instagram, Google vb.) veya web sitesi yöneticisinden IP log kayıtlarını ister.
ISS Eşleşmesi: Gelen IP adresinin suç saatinde hangi aboneye tahsis edildiği, İnternet Servis Sağlayıcılarından (Türk Telekom, Superonline vb.) sorulur.
Kimlik Tespiti: IP adresi bir ev veya iş yeri internetine aitse abone sahibi şüpheli olarak ifadeye çağrılır.

Önemli Not: Yabancı menşeli bazı sosyal medya platformları (özellikle ABD merkezli olanlar), hakaret gibi katalog suç kapsamına girmeyen suçlarda IP paylaşımı yapmayabilmektedir. Bu durumlarda, "Açık Kaynak İstihbaratı" (OSINT) yöntemleri ve diğer dijital izler devreye girer.

Somut Vaka: E-Ticaret Dolandırıcılığı ve Tazminat

Olay: Kartal'da yaşayan bir müvekkilimiz, popüler bir sosyal medya platformundaki reklam üzerinden "Piyasa değerinin yarısına cep telefonu" vaadiyle bir siteye yönlendirilmiş ve 15.000 TL ödeme yapmıştır. Ürün gelmemiş ve site kapanmıştır.

Hukuki Süreç:

Ceza Boyutu: Savcılığa suç duyurusunda bulunulmuş, banka hesap hareketlerinden paranın yattığı hesap sahibi (Money Mule) tespit edilmiştir. Şahıs hakkında "Bilişim Sistemleri Aracılığıyla Nitelikli Dolandırıcılık" suçundan Ağır Ceza Mahkemesi'nde dava açılmıştır.
Hukuki Boyut (Tazminat): Ceza davası devam ederken, şüphelinin mal varlığına tedbir konulması talep edilmiş ve Asliye Hukuk Mahkemesi'nde "İstirdat" (Geri alma) davası açılarak, ödenen paranın faiziyle iadesi sağlanmıştır.

Bu örnek, sadece suç duyurusunda bulunmanın parayı geri getirmeyebileceğini, tazminat hukukunun da eş zamanlı işletilmesi gerektiğini göstermektedir.

Yetkili Mahkeme Neresidir?

İnternet suçlarında suçun işlendiği yer sanal ortam olduğu için "yetki" konusu karmaşık olabilir.

Ceza davalarında genel kural; suçun işlendiği yer, yani fiilin gerçekleştiği veya neticenin alındığı yer mahkemesidir.
İnternet yoluyla işlenen suçlarda, mağdurun ekran başında suçu öğrendiği veya zarara uğradığı yer (örneğin mağdurun ikametgahı) yetkili mahkeme kabul edilir.
Dolayısıyla Kartal'da oturan bir kişi, internet üzerinden dolandırıldığında veya hakarete uğradığında İstanbul Anadolu Adliyesi'nde (Kartal Adliyesi) şikayetçi olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Retweet yapmak veya bir gönderiyi beğenmek suç mudur? Eğer paylaşılan içerik suç unsuru taşıyorsa (örneğin terör propagandası, hakaret veya iftira), bunu Retweet ederek yaymak da Yargıtay kararlarına göre suça iştirak veya zincirleme suç kapsamında değerlendirilebilir. Beğenmek ise genellikle suç sayılmamakla birlikte, bazı özel durumlarda (terör örgütü propagandası gibi) delil olarak kullanılabilmektedir.

Anonim (Fake) hesaptan hakaret eden bulunur mu? "Bulunamaz" algısı yanlıştır. Savcılık makamı, IP adresleri, cihaz kimlik bilgileri (MAC), telefon numarası eşleşmeleri ve e-posta bağlantıları üzerinden faillere ulaşabilmektedir. VPN kullanımı tespiti zorlaştırsa da imkansız kılmaz.

Ekran görüntüsü (Screenshot) mahkemede delil olur mu? Ekran görüntüleri tek başına kesin delil sayılmayabilir çünkü üzerinde oynama yapılması kolaydır. Delil niteliğini güçlendirmek için, içeriğin URL adresiyle birlikte Noter kanalıyla tespit edilmesi veya "Zaman Damgası" ile kayıt altına alınması gerekir.

İnternet suçlarında dava açma süresi nedir? Hakaret, özel hayatın gizliliğini ihlal gibi takibi şikayete bağlı suçlarda, faili ve fiili öğrendikten sonra 6 ay içinde şikayetçi olmanız gerekir. Dolandırıcılık gibi kamu davası niteliğindeki suçlarda ise 8 ila 15 yıl arasında değişen dava zamanaşımı süreleri vardır.

Erişim engelleme kararı ne kadar sürede çıkar? 5651 sayılı kanun uyarınca, Sulh Ceza Hakimliği başvuruyu inceleyerek en geç 24 saat içinde karar verir. Karar, uygulanmak üzere derhal Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne gönderilir.

Çocuğum internetten oyun oynarken dolandırıldı, ne yapmalıyım? Çocukların (18 yaş altı) taraf olduğu olaylarda velisi şikayetçi olabilir. "Oyun itemi hırsızlığı" veya oyun içi dolandırıcılıklar da TCK kapsamında suçtur. Savcılığa başvurarak oyun firması üzerinden log kayıtları istenebilir.

İnternet ortamında işlenen suçlar, teknik yapısı ve hukuki prosedürleri gereği klasik suçlardan ayrılır. "Sanal alem" algısı, suçlulara cesaret verse de, hukuki iz sürme yöntemleri ve cezai yaptırımlar oldukça ağırdır. Mağdurlar için ise en önemli husus; delilleri karartmadan, doğru hukuki niteleme ile hızlı hareket etmektir.

Hakaret, şantaj, dolandırıcılık veya veri ihlali... Ne tür bir siber suçla karşı karşıya kalırsanız kalın, sürecin yönetimi teknik uzmanlık ve güncel hukuki bilgi gerektirir. Kartal ve İstanbul Anadolu Yakası'ndaki tüm bilişim uyuşmazlıklarında, haklarınızı korumak ve adaletin tecellisi için profesyonel destek almanız, sürecin lehinize sonuçlanmasında belirleyici olacaktır.

İnternet suçları, erişim engelleme ve tazminat süreçleri hakkında hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kartal Bilişim Avukatı