Miras Payından Yoksun Bırakılan Kişilerin Hakları

Miras Hukukunda Yoksunluk ve Hakkın Korunması

Miras hukuku, kişilerin ölümünden sonra malvarlıklarının yasal yollarla mirasçılarına geçmesini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Ancak bazı durumlarda bir mirasçı, miras payından yasal olarak yoksun bırakılabilir ya da fiili olarak dışlanabilir.

Bu durum, çoğu zaman saklı pay sahibi olan mirasçılar açısından hak kayıplarına yol açar. Özellikle sağlığında yapılan bağışlar, vasiyetnameler ya da satış görünümlü devirler sonucu mirasçının payı sıfırlanabilir.

📌 Bu yazıda, miras payından yoksun bırakılan kişilerin hangi hukuki yollara başvurabileceği detaylı şekilde ele alınacaktır.

Mirasçının Yoksun Bırakılması Ne Demektir?

Miras payından yoksun bırakılma iki şekilde karşımıza çıkar:

❌ Yasal yoksunluk (mirasçılıktan çıkarma): Muris, vasiyetname ile bir kişiyi mirasçılıktan çıkarabilir.
❌ Fiilî yoksunluk (görünmeyen dışlama): Muris, tüm mallarını bir kişiye bırakır, diğerlerini dışlar.

👁️‍🗨️ Her iki durumda da saklı pay sahibi mirasçılar, Türk Medeni Kanunu’ndan doğan yasal haklarını koruyabilir.

Saklı Pay Sahibi Kimdir?

Türk Medeni Kanunu’na göre saklı pay sahibi olan mirasçılar:

🧑‍🤝‍🧑 Altsoy (çocuklar, torunlar)
👴 Anne ve baba
🧕 Sağ kalan eş

Bu kişilerin belirli bir miras payı, hukuken korunur. Muris bu oranı vasiyetnameyle dahi kaldırıp ortadan kaldıramaz.

Miras Payından Yoksun Bırakılmaya Karşı Açılacak Davalar

1. Tenkis Davası

Muris, vasiyetname ya da bağışlarla saklı payları aşarsa, saklı pay sahipleri tenkis davası açabilir. Bu davayla, miras oranlarının yasal sınırda tutulması sağlanır.

🧾 Örneğin: Bir baba, malvarlığının tamamını bir çocuğuna bırakmışsa, diğer çocuklar bu işleme karşı tenkis davası açabilir.

2. İptal Davası

Vasiyetnamenin şekil şartlarına aykırı olduğu, murisin ayırt etme gücü bulunmadığı veya zorla düzenlendiği durumlarda, vasiyetnamenin iptali talep edilebilir.

3. Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali Davası

Gerçek bağış işlemleri, satış gibi gösterilip mirasçıların saklı payları ihlal edildiyse, bu işlem gizli amaçlı satış olarak değerlendirilir. Mirasçı tapu iptali ve tescil talebinde bulunabilir.

Soru - Cevap

Mirasçı, yasal miras payından tamamen dışlanabilir mi?
Hayır. Saklı pay sahibi olan mirasçılar, yasal oran dahilinde mirastan pay alır. Muris dahi bu hakkı tamamen kaldıramaz.

Miras payından yoksun bırakıldığımı nasıl anlayabilirim?
Vasiyetname içeriği ya da yapılan devir işlemleriyle, murisin tüm malvarlığını başka birine bırakması durumunda bu durum fark edilir.

Ne kadar süre içinde dava açabilirim?
Tenkis veya iptal davası için, vasiyetin ya da devrin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl, her hâlükârda 10 yıl içinde dava açılmalıdır.

Tüm mal bağışlanmışsa mirasçının hakkı kaybolur mu?
Hayır. Saklı payı zedeleyen bağışlar, tenkis yoluyla geri alınabilir.

İstanbul ve Kartal’da Uygulamada Karşılaşılan Durumlar 📍

📌 İstanbul gibi büyük şehirlerde, özellikle Kartal, Maltepe, Kadıköy gibi ilçelerde yüksek gayrimenkul değerleri miras uyuşmazlıklarını sıklaştırır.

Yapılan satış görünümlü devirler, yaşlılık döneminde yapılan tapu işlemleri veya tek kişiye yapılan bağışlar, diğer mirasçılar açısından dava konusu olur. Bu nedenle miras payı ihlal edilen kişilerin mutlaka hukuki destek alarak sürece dâhil olması gerekir.

Hangi Belgelerle Dava Açılır?

📂 Mirasçılık belgesi (veraset ilamı)
📄 Vasiyetname (varsa)
📑 Tapu kayıtları
📄 Banka dökümleri ve değerli malların kayıtları
📁 Tanık beyanları ve işlem belgeleri

Bu belgelerle, mahkemeye başvurularak hem malvarlığının geri alınması hem de mirasçının yasal hakkını kazanması mümkün olur.

Miras Payından Dışlananlar Yalnız Değildir ⚖️🧾

Bir kişinin ölümünden sonra malvarlığı üzerinde hak sahibi olan kişiler, hukukun sağladığı güvenceyle haklarını koruma altına alabilir. Saklı pay hakkı, murisin keyfi tasarruflarına karşı bir kalkandır.

📌 Eğer miras payınız gasp edildiyse ya da hiç bırakılmadıysa;
📌 Tüm malvarlığı başka birine bırakıldıysa;
📌 Vasiyetname ile dışlandıysanız,

tenkis, iptal ya da muvazaa davaları ile hakkınızı arayabilirsiniz.

Türkiye genelinde olduğu gibi, İstanbul Anadolu Yakası’nda da bu davalar oldukça yaygındır. Özellikle gayrimenkul değeri yüksek bölgelerde hak kaybına uğramamak için hukuki süreci zamanında başlatmak büyük önem taşır.

Miras Hukuku Avukatı