Online İçeriklerde Kullanılan Telifli Görseller Nedeniyle Açılacak Davalar

İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte dijital içerik üretimi de hız kazanmış; blog yazılarında, haber sitelerinde, sosyal medya paylaşımlarında sıkça görsel kullanımına yer verilmiştir. Ancak bu içeriklerde kullanılan telifli görseller, izinsiz kullanıldığında ciddi hukuki sorumluluklar doğurabilir. Peki telif hakkı ihlali durumunda ne tür davalar açılabilir? Hak sahipleri ne yapmalı? Bu yazıda bu soruların cevabını bulabilirsiniz.

Telifli Görsel Nedir?

Telifli görsel; bir kişi veya kuruma ait olan, yaratıcı emekle oluşturulmuş ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında koruma altına alınmış her türlü fotoğraf, illüstrasyon, grafik veya görsel içeriktir. Bu tür içeriklerin izinsiz kullanımı:

Telif hakkı ihlali
Manevi hakların ihlali
Ticari kazançtan doğan kaybın tazmini gibi
hukuki yaptırımlara yol açabilir.

Telif İhlali Hangi Durumlarda Oluşur?

Bir görselin internet sitesinde veya sosyal medya hesabında:

Kaynak gösterilmeden paylaşılması
İzin alınmaksızın kullanılması
Orijinal halinin değiştirilerek sunulması
Üzerinde hak sahibinin adı veya logosunun silinmesi
gibi durumlarda telif hakkı ihlali gerçekleşmiş sayılır.

Telifli Görselin İzinsiz Kullanımı Halinde Açılabilecek Davalar

Telif hakkı ihlaline maruz kalan eser sahipleri, hem hukuki hem cezai yollara başvurabilir:

1. Tazminat Davası (Maddi ve Manevi)

Maddi tazminat: Görselin izinsiz kullanımından doğan ekonomik zarar talep edilir.
Manevi tazminat: Eser sahibinin itibarına zarar verildiği iddiasıyla açılır.

2. Eserin Yayımının Durdurulması ve Kaldırılması Davası

Mahkemeden, izinsiz kullanılan görselin internetten veya yayın organlarından kaldırılması talep edilir.

3. Erişim Engelleme ve İçerik Kaldırma Talebi (BTK / Sulh Ceza Hakimliği)

Özellikle hızlı aksiyon almak isteyen hak sahipleri, Erişim Sağlayıcıları Birliği (ESB) veya sulh ceza hâkimliğine başvurarak içeriklerin erişime kapatılmasını sağlayabilir.

4. Ceza Davası (Şikâyet Üzerine)

FSEK kapsamında izinsiz kullanımlar suç niteliği taşır. Hak sahibi, savcılığa şikâyet dilekçesi ile başvuruda bulunarak ceza davası sürecini başlatabilir. Bu durumda:

1 yıldan 5 yıla kadar hapis
Adli para cezası
verilmesi mümkündür.

Deliller Nasıl Toplanmalı?

Telif hakkı ihlaliyle ilgili dava açmadan önce şu adımlar önemlidir:

İzinsiz kullanımın ekran görüntüsü alınmalı
URL ve tarih bilgileri kaydedilmeli
Varsa önceki telif kayıt belgeleri hazırlanmalı
Noter aracılığıyla tespit yapılması düşünülmeli (içeriğin kaybolmaması için)

Telifli Görsel Kullanmak İsteyenler Ne Yapmalı?

Stok görsel sitelerinden lisanslı görseller satın alınmalı
Kaynağı belirtilmiş, kamuya açık ve telifsiz görseller tercih edilmeli
İçerik üreticileri ile yazılı izin alınarak çalışılmalı
Creative Commons lisanslı görsellerin şartları dikkatle incelenmeli

Telifli görsellerin izinsiz kullanımı, hem maddi hem manevi açıdan ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu tür bir ihlalle karşılaşan hak sahipleri, içeriklerin kaldırılmasından tazminata kadar birçok hukuki hakkı kullanabilir. İnternette özgürce içerik paylaşımı yapılabilse de, görsel içeriklerin telif haklarına saygı gösterilmesi hem yasal hem etik bir zorunluluktur.

Bilişim Hukuku Avukatı