Şirket İçi Usulsüzlük Davalarında Hukuki Yol

Şirket İçi Usulsüzlük Davalarında Hukuki Yol

Şirket içinde gerçekleşen usulsüzlükler; şirketin malvarlığını zarara uğratan, pay sahiplerinin haklarını zedeleyen ve yönetsel yapıyı bozan ciddi ihlallerdir. Özellikle haksız kazanç sağlama, evrakta sahtecilik, yetkisiz harcama, çıkar çatışması gibi durumlar, şirketin iç işleyişini doğrudan etkiler ve çeşitli hukuki yaptırımlara konu olabilir.

Bu yazıda, şirket içi usulsüzlüklerin tespiti durumunda izlenmesi gereken hukuki yollar, dava türleri ve yargı süreci detaylı olarak ele alınmaktadır.

Şirket İçi Usulsüzlük Nedir?

Şirket içinde gerçekleşen usulsüzlükler genellikle aşağıdaki fiilleri kapsar:

• Yetkisiz veya usule aykırı para transferleri

• Fatura, bordro veya stok kayıtlarında tahrifat

• Sahte belge düzenleme ve kullanma

• Yönetim kurulu kararlarının hukuka aykırı şekilde uygulanması

• Ortaklara bilgi verilmemesi ve mali tabloların gizlenmesi

• Şirket kaynaklarının şahsi amaçlarla kullanılması

Bu tür fiiller, hem Türk Ticaret Kanunu (TTK) hem de Türk Ceza Kanunu (TCK) bakımından sorumluluk doğurur.

Kimler Dava Açabilir?

• Ortaklar (pay sahipleri)

• Yönetim kurulu üyeleri

• Denetçiler

• Zarar gören üçüncü kişiler

Bu kişiler, şirket içindeki usulsüzlükten doğrudan etkilenmişse veya dolaylı zarara uğramışsa, hukuki yollara başvurabilir.

Açılabilecek Davalar

1. Sorumluluk Davası (TTK m. 553 ve devamı)

Yönetim kurulu üyelerinin görevlerini kötüye kullanması, şirketi zarara uğratması veya usulsüz işlem yapması hâlinde ortaklar, sorumluluk davası açabilir.

2. İbra Etmeme ve İbra İptal Davası

Genel kurulda ibra edilen yöneticiler için sonradan usulsüzlük tespit edilirse, ibra kararının iptali istenebilir.

3. Ceza Davası (Dolandırıcılık, Evrakta Sahtecilik vb.)

Usulsüzlük ceza hukuku kapsamına giriyorsa; dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, özel belgede sahtecilik gibi suçlardan ceza davası açılabilir. Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunmak yeterlidir.

4. Tasfiye ve Şirketin Feshi Davası

Ciddi ihlaller varsa, mahkemeden şirketin feshi veya tasfiyesine karar verilmesi talep edilebilir (özellikle azınlık ortaklar tarafından).

Hukuki Süreç Nasıl İşler?

1. Usulsüzlük tespiti ve delil toplanması: E-posta yazışmaları, muhasebe kayıtları, tanık beyanları gibi belgeler toplanmalıdır.

2. Şirket içi başvuru: Öncelikle genel kurul, yönetim kurulu gibi iç organlara bildirimde bulunmak faydalıdır.

3. Dava açma süreci: Görevli mahkeme genellikle Asliye Ticaret Mahkemesidir. Ceza davaları için ise Cumhuriyet Savcılığına başvuru yapılır.

4. Uzman raporu ve bilirkişi incelemesi: Mahkeme, usulsüzlüğün varlığını değerlendirmek üzere uzmanlardan rapor ister.

5. Karar ve tazminat: Usulsüzlüğün tespiti hâlinde, sorumlu kişi veya kişilere tazminat ve gerekirse hapis cezası uygulanır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Zamanaşımı süreleri kaçırılmamalıdır (TTK'da genelde 2-5 yıl arası).

• Delil kaybı yaşanmaması adına, her türlü iç yazışma ve muhasebe belgesi arşivlenmelidir.

• Uzman bir ticaret hukuku avukatıyla sürecin yürütülmesi önemlidir.

Yargıtay Uygulaması

Yargıtay, şirket ortaklarının şirket içinde gerçekleşen usulsüzlüklere karşı dava açabileceğini ve bu davalarda şirket zararının net olarak ortaya konulmasının şart olduğunu birçok kararında vurgulamaktadır. Özellikle kötü niyetli yöneticilere yönelik açılan davalarda; zarar ve illiyet bağı detaylı incelemeye tabi tutulur.

Şirket içi usulsüzlükler hem şirketin mali yapısını hem de pay sahiplerinin güvenini sarsan ciddi ihlallerdir. Bu tür durumlarla karşılaşıldığında, öncelikle deliller sağlamlaştırılmalı, ardından Ticaret Mahkemeleri, ceza mahkemeleri veya ilgili idari yollara başvurulmalıdır. Dava süreci titizlikle yürütülmeli, mutlaka profesyonel hukuk desteği alınmalıdır.

Ticaret ve Şirketler Hukuku Avukatı