Kartal Avukat
Tüketicinin satın aldığı mal ya da hizmet, beklenen kalite ve özellikleri taşımıyorsa; yani ayıplı ürün söz konusuysa, Türk hukukunda tüketiciye çeşitli haklar tanınır. Bu haklardan biri de bedel iadesi talep etme hakkıdır. Satın alınan ürün arızalıysa, eksik parçalıysa, belirtilen teknik özelliklere sahip değilse veya kullanım amacı dışında ise; bu durumda tüketici, satıcıya karşı bedel iadesi davası açabilir.
Bu yazıda, ayıplı ürün durumunda ne yapılması gerektiği, dava süreci ve tüketicinin hakları hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Ayıplı ürün, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502 sayılı TKHK) kapsamında tanımlanmıştır. Bu tanıma göre bir ürün:
Sözleşmeye aykırıysa
Malın ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda belirtilen niteliklere sahip değilse
Muadili malların sahip olduğu objektif özellikleri taşımıyorsa
Tüketicinin kullanım amacına uygun değilse
… bu tür ürün ayıplı mal sayılır.
Tüketici, ayıplı bir ürünle karşılaştığında seçimlik haklara sahiptir. Bunlar:
Ürünü iade ederek bedel iadesi talep etme
Ürünü iade etmeksizin bedel indirimi isteme
Ürünün ücretsiz olarak onarılmasını isteme
Ürün değiştirilmesini talep etme
Tüketici, bu dört haktan birini tek taraflı olarak seçme hakkına sahiptir. Satıcının, tüketicinin bu tercihine uyması yasal zorunluluktur.
Dava açmadan önce aşağıdaki adımların izlenmesi önemlidir:
Satıcıya başvuru: Öncelikle ürünün ayıplı olduğu gerekçesiyle satıcıya başvuru yapılmalı ve seçimlik hakkınız kullanılarak iade talep edilmelidir.
İade reddedilirse: Satıcı, iade talebini kabul etmezse veya 30 gün içinde çözüm sunmazsa hukuki süreç başlatılabilir.
Delillerin toplanması: Satın alma faturası, garanti belgesi, ürünün ayıplı halinin fotoğrafları veya videoları delil olarak kullanılmalıdır.
Tüketici Mahkemesi yetkilidir.
Tüketicinin ikametgahı veya satıcının bulunduğu yer mahkemesi yetkili olabilir.
Dava değeri 66.000 TL (2025 yılı için) altındaysa, Tüketici Hakem Heyetine başvuru zorunludur. Bu değerin üzerindeyse doğrudan mahkemeye başvurulabilir.
Dilekçede şu bilgiler yer almalıdır:
Ürünün satın alındığı tarih
Ayıbın niteliği ve nasıl fark edildiği
Satıcıya yapılan başvuru ve cevabı (varsa)
Talep edilen bedel iadesi miktarı
Delillerin listesi
Genel olarak 2 yıl içinde dava açılmalıdır.
Eğer ayıp gizli ayıpsa, bu süre ayıp fark edildikten sonra başlar.
Satıcı hile ile ayıbı gizlemişse zamanaşımı uygulanmaz.
Mahkeme, bilirkişi incelemesi ile ürünün ayıplı olup olmadığını değerlendirir. Satıcının kusurlu olduğu tespit edilirse:
Tüketiciye ürün bedeli iade edilir
Varsa yargılama masrafları ve avukatlık ücreti de satıcıya yüklenir
Ayrıca, tüketici zarar gördüyse maddi/manevi tazminat da gündeme gelebilir
Bir tüketici internetten aldığı televizyonun ekranında ölü pikseller olduğunu fark etmiş ve satıcı iade talebini reddetmiştir. Açılan davada bilirkişi ürünün fabrikasyon hatalı olduğunu tespit etmiş, mahkeme bedelin iadesine ve yargılama giderlerinin satıcı tarafından karşılanmasına karar vermiştir.
Ayıplı ürün nedeniyle mağduriyet yaşamanız durumunda, önce satıcıya başvurarak çözüm aranmalı, sonuç alınamazsa bedel iadesi davası açılmalıdır. Haklarınızı etkin şekilde kullanmak ve zamanaşımı süresini kaçırmamak için süreci bir tüketici hukuku avukatıyla yürütmeniz önerilir.