Uzaktan Çalışan İşçilerin Hakları ve İşveren Yükümlülükleri

Uzaktan çalışma, özellikle pandemi döneminden sonra hayatımızın önemli bir parçası haline gelmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte işçilerin işlerini evden ya da farklı mekânlardan yürütmesi mümkün hale gelmiş ve bu çalışma modeli pek çok sektörde yaygınlaşmıştır. Ancak uzaktan çalışma beraberinde bazı hukuki soruları da getirmektedir. İşçilerin hakları, işverenin yükümlülükleri ve olası ihtilaflarda izlenecek yol bu noktada büyük önem taşımaktadır. Kartal ve Anadolu Yakası’nda işçi-işveren uyuşmazlıklarında hukuki destek arayanlar için bu konu oldukça dikkat çekicidir.

Uzaktan Çalışma Nedir?

Uzaktan çalışma, işçinin iş görme edimini işyeri dışında, teknolojik araçlar kullanarak yerine getirdiği bir çalışma biçimidir. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçinin işini evinde veya başka bir yerde yapabilmesi mümkündür. Bu modelde, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinde uzaktan çalışmaya dair hükümler yer almalıdır.

Uzaktan Çalışan İşçilerin Hakları

Uzaktan çalışan işçilerin hakları, geleneksel işyerinde çalışanlarla büyük ölçüde aynıdır. Ancak bazı konularda özel düzenlemeler bulunmaktadır:

Çalışma Süreleri

Uzaktan çalışan işçilerin günlük ve haftalık çalışma süreleri İş Kanunu’nda belirtilen süreleri aşamaz. Fazla mesai yapılacaksa işçinin onayı alınmalıdır.

Ücret Hakkı

Uzaktan çalışan işçi, işyerinde çalışan işçiyle aynı ücret ve sosyal haklara sahiptir. İşveren, işçiye ücretini düzenli şekilde ödemekle yükümlüdür.

İzin Hakkı

Uzaktan çalışan işçilerin yıllık izin, doğum izni, süt izni gibi yasal izin hakları korunmaktadır. Uzaktan çalışıyor olmak bu hakların kullanılmasına engel değildir.

İş Sağlığı ve Güvenliği

İşveren, uzaktan çalışan işçinin iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. İşçiye gerekli eğitimlerin verilmesi ve riskler hakkında bilgilendirilmesi gerekir.

Eşit İşlem İlkesi

Uzaktan çalışan işçiler, işyerinde çalışanlarla aynı haklara sahiptir. Ayrımcılık yapılması İş Kanunu’na aykırıdır.

İşverenin Yükümlülükleri

İşverenler, uzaktan çalışma sisteminde de sorumluluk taşır. İşverenin yükümlülükleri şunlardır:

Sözleşmede Düzenleme

Uzaktan çalışmaya dair hükümler iş sözleşmesinde yer almalıdır. İşin ne şekilde yürütüleceği, çalışma süreleri, iletişim yöntemleri net olarak belirtilmelidir.

Araç ve Gereç Temini

İşin yapılabilmesi için gerekli olan bilgisayar, yazılım, internet desteği gibi araçların işverence sağlanması gerekir. Eğer işçi kendi imkanlarıyla bu araçları kullanıyorsa, işveren bu maliyetleri karşılamalıdır.

Kişisel Verilerin Korunması

Uzaktan çalışmada işçinin kullandığı sistemler üzerinden işverenin kişisel verileri işlenebilir. Bu nedenle KVKK’ya uygun şekilde veri güvenliği sağlanmalıdır.

Denetim Hakkı

İşveren, uzaktan çalışan işçinin işini denetleme hakkına sahiptir. Ancak bu denetim, işçinin özel yaşamına müdahale edecek boyutta olmamalıdır.

Çalışma Saatlerine Riayet

İşveren, işçinin belirlenmiş çalışma saatleri dışında çalışmasını istememelidir. Aksi halde işçinin fazla mesai hakkı doğar.

Uzaktan Çalışmada Sık Karşılaşılan Sorunlar

Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi
İş kazalarının evde gerçekleşmesi halinde sorumluluğun belirlenmesi
İş araçlarının temini konusunda uyuşmazlıklar
Performans değerlendirmelerinde eşitsizlik
İş sözleşmesinde uzaktan çalışmaya dair hükümlerin eksik olması

Bu gibi durumlarda işçilerin haklarını bilmesi ve gerektiğinde hukuki yollara başvurması gerekir. Özellikle İstanbul Kartal bölgesinde iş hukuku konusunda destek arayan işçiler için bu tür uyuşmazlıklar sıkça gündeme gelmektedir.

Anadolu Yakası ve Kartal’da Uzaktan Çalışma Uyuşmazlıkları

İstanbul’un Anadolu Yakası’nda bulunan Kartal, birçok şirketin merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Bu nedenle uzaktan çalışma sisteminde ortaya çıkan işçi-işveren ihtilafları bu bölgede yoğun olarak görülmektedir. İşçilerin haklarının korunması, işverenlerin de yükümlülüklerini bilmesi açısından hukuki bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir.

Sık Sorulan Sorular

Uzaktan çalışan işçiye fazla mesai ücreti ödenir mi?
Evet. Uzaktan çalışan işçinin fazla mesai yapması halinde ücret ödenmesi gerekir. İşçinin onayı olmadan fazla mesaiye zorlanması mümkün değildir.

Evde yaşanan iş kazaları iş kazası sayılır mı?
Eğer işçi, işini yaparken kaza geçirirse bu durum iş kazası olarak değerlendirilebilir. Ancak olayın iş ile bağlantılı olduğunun ispatı önemlidir.

Uzaktan çalışmada yemek ve yol yardımı yapılır mı?
İş sözleşmesinde aksi bir hüküm yoksa işveren, işçiye yemek ve yol yardımı yapmaya devam etmelidir. Çalışanların hak kaybı olmaması gerekir.

İşveren uzaktan çalışanı nasıl denetleyebilir?
İşveren, dijital araçlar ve raporlamalar üzerinden denetim yapabilir. Ancak bu süreç işçinin özel hayatını ihlal edecek şekilde olmamalıdır.

Uzaktan çalışan işçi işten çıkarılırsa hakları nelerdir?
Uzaktan çalışan işçinin işten çıkarılması durumunda kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer yasal hakları aynen korunur.

İş Hukuku Avukatı