Vergi İncelemesinde Elde Edilen Bilgilere Karşı Hukuki Koruma

Vergi İncelemesinde Elde Edilen Bilgilere Karşı Hukuki Koruma

Vergi mükellefleri, faaliyetlerinin doğruluğunun tespiti amacıyla vergi incelemesine tabi tutulabilir. Ancak bu incelemeler sırasında elde edilen bilgilerin hukuka uygun şekilde toplanması, kullanılabilirliği ve korunması önemli hukuki sorular doğurur. Peki, vergi incelemelerinde mükellefin hakları nelerdir ve bu bilgiler hukuka aykırı kullanılırsa hangi yollara başvurulabilir?

Vergi İncelemesinin Hukuki Dayanağı

Vergi incelemesi, Vergi Usul Kanunu (VUK) m.134 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda müfettişler:

• Mükellefin defter ve belgelerini inceleyebilir,

• Üçüncü kişilerden bilgi alabilir,

• Mükellefin ifadesine başvurabilir.

Ancak bu yetkiler kanunla sınırlıdır ve hukuka aykırı şekilde elde edilen bilgiler mükellef aleyhine kullanılamaz.

Vergi İncelemesinde Mükellefin Hakları

1. Bilgi Edinme Hakkı: Mükellef, hakkında yürütülen incelemenin konusu ve kapsamı hakkında bilgilendirilmelidir.

2. Savunma Hakkı: Tespit edilen hususlara karşı savunma yapma imkanı verilmelidir.

3. Gizlilik Hakkı: Mükellefin ticari sırları ve özel hayatı ile ilgili bilgilerin üçüncü kişilerle paylaşılması hukuka aykırıdır.

4. Hukuka Aykırı Elde Edilen Delillere Karşı Koruma: Usulsüz dinleme, gizli belge temini veya baskı yoluyla elde edilen ifadeler delil olamaz.

Hukuka Aykırı Bilgi ve Belge Kullanımı Durumunda Ne Yapılmalı?

Eğer vergi incelemesinde müfettişler hukuka aykırı şekilde:

• Arama yapmış,

• Bilgi toplamış,

• Zorla ifade almış veya

• Özel hayatın gizliliğini ihlal etmişse

mükellef, hukuki koruma yollarına başvurabilir.

Başvurulabilecek Yollar:

• Vergi Mahkemesi’nde Dava: Hatalı vergi tarhiyatına karşı 30 gün içinde iptal davası açılabilir.

• Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru: Özel hayatın gizliliği, adil yargılanma veya mülkiyet hakkı ihlali iddiasıyla başvuru yapılabilir.

• Ceza Soruşturması: Hukuka aykırı şekilde elde edilen delillerle işlem yapan görevliler hakkında suç duyurusunda bulunulabilir.

• Kişisel Verilerin Korunması Kurumu (KVKK) Başvurusu: Kişisel verilerin usulsüz işlenmesi durumunda idari başvuru yapılabilir.

Yargı Kararları Işığında Değerlendirme

Danıştay ve Anayasa Mahkemesi kararlarında, hukuka aykırı şekilde elde edilen bilgi ve belgelerin vergi tarhiyatında kullanılamayacağı vurgulanmıştır. Ayrıca KVKK kapsamında da kişisel verilerin işlenmesi sınırlamalara tabi tutulmuştur.

Vergi incelemeleri, devletin mali denetim yetkisinin bir parçasıdır ancak mükellef haklarıyla dengeli yürütülmelidir. Eğer elde edilen bilgiler hukuka aykırı yollarla edinilmişse, bu delillere dayalı işlemler geçersiz sayılabilir ve mükellef çeşitli hukuki koruma mekanizmalarını devreye sokabilir.

Vergi Hukuku Avukatı