Kartal Avukat
Uluslararası ticaret ilişkilerinde taraflar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümünde en çok karşılaşılan iki yöntem, tahkim ve mahkeme davasıdır. Peki, bu iki yoldan hangisi daha avantajlıdır? Hangi durumlarda tahkim tercih edilmeli, ne zaman dava yolu daha uygundur?
Kriter | Tahkim | Dava Yolu |
---|---|---|
Bağımsızlık | Taraflarca seçilen hakemler karar verir | Devletin yargı organı karar verir |
Gizlilik | Gizli yürütülür | Alenidir (herkese açık olabilir) |
Süre | Genellikle daha kısa sürede sonuçlanır | Süreç daha uzun olabilir |
İcra Kabiliyeti | New York Sözleşmesi sayesinde 170+ ülkede geçerli | Her ülkede aynı kolaylıkla icra edilemez |
Masraf | Başlangıçta daha maliyetli olabilir | Harçlar daha düşük olabilir |
Temyiz | Genellikle temyiz edilemez (kesin karar) | Temyiz ve Yargıtay aşaması vardır |
Tarafsızlık: Yabancı bir ülkede yargılanma yerine, tarafların ortaklaşa belirlediği tarafsız hakemler süreci yürütür.
Hız: Geleneksel dava süreçlerine göre daha hızlı sonuçlanır.
Gizlilik: Şirketlerin ticari sırlarının korunması için avantaj sağlar.
Tanıma ve Tenfiz Kolaylığı: Özellikle New York Sözleşmesi’ne taraf ülkelerde tahkim kararlarının tanınması ve icrası daha kolaydır.
Tahkim anlaşması yoksa: Taraflar arasında tahkime ilişkin açık bir anlaşma bulunmuyorsa, dava yoluna başvurmak gerekir.
Kamu düzenini ilgilendiren konular: Gümrük, vergi, rekabet hukuku gibi bazı kamu hukuku alanlarında tahkim mümkün olmayabilir.
İcra tedbirlerinin acilen alınması gereken haller: Mahkemeden ihtiyati tedbir ya da haciz kararı daha hızlı alınabilir.
Daha az maliyetli çözüm arandığında: Özellikle küçük ölçekli ticari ihtilaflarda dava yolu daha ekonomik olabilir.
Uluslararası ticari tahkim için en sık başvurulan merkezler:
ICC (Milletlerarası Ticaret Odası Tahkimi – Paris)
LCIA (Londra Uluslararası Tahkim Mahkemesi)
SIAC (Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi)
HKIAC (Hong Kong Uluslararası Tahkim Merkezi)
ISTAC (İstanbul Tahkim Merkezi) – Türkiye merkezli tahkimde güçlü alternatif
Uluslararası ticaret ilişkilerinde:
Uzun süreli, yüksek meblağlı ve karmaşık sözleşmelerde tahkim,
Daha hızlı ve düşük maliyetli çözüm aranan basit ihtilaflarda ise dava yolu tercih edilebilir.
Taraflar sözleşme aşamasında hangi çözüm yöntemini seçeceklerini net olarak belirlemeli ve tahkim şartını açıkça düzenlemelidir.