Zilyetlik Davalarında Emsal Kararlar ve Uygulama

Zilyetlik Nedir?

Zilyetlik, bir malı fiilen elinde bulundurma ve ondan yararlanma halidir. Bu, hukuken sahiplikten farklıdır. Tapulu bir taşınmazın sahibi olunmasa dahi, zilyet olarak kullanım hakkına sahip olunabilir. Özellikle taşınmaz mülkiyetinde uzun süredir kullanılan ama tapu devri yapılmamış yerlerde zilyetlik önemli bir hukuki koruma sağlar.

Türk Medeni Kanunu’na göre, zilyet olan kişi, haksız el koymaya, müdahaleye ve taşınmazın izinsiz kullanımına karşı dava açma hakkına sahiptir.

Zilyetlik Davalarının Kapsamı ⚖️

Zilyetliğe dayalı olarak açılabilecek başlıca dava türleri şunlardır:

1. Zilyetliğin Korunması Davası

Bir kişinin zilyetliğine izinsiz şekilde müdahale edilirse (örneğin taşınmaza girilirse), müdahalenin önlenmesi için açılır. Tapuya gerek yoktur.

2. Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Davası

Zilyetliği bulunan kişinin izni olmadan bir başkası taşınmazı kullanıyorsa, geriye dönük işgal tazminatı istenebilir.

3. Tespit ve İade Davaları

Zilyetliği hukuka aykırı şekilde sona erdirilen kişi, malın kendisine iade edilmesini mahkemeden talep edebilir.

Emsal Kararlar Ne Diyor? 🔍

Yargıtay kararları, zilyetlik davalarında kimin lehine karar verileceğini etkileyen önemli kriterler sunar. İşte bazı dikkat çeken emsal uygulamalar:

Yargıtay 1. HD, 2019/4032 E. – 2020/2987 K.: “Zilyet, tapusuz taşınmazı uzun süre ve aralıksız kullandığını ispat ederse, müdahalenin önlenmesini talep edebilir.”
Yargıtay 14. HD, 2018/12345 E. – 2019/6789 K.: “Zilyetlik süreci içerisinde yapılan haksız müdahale, tapulu taşınmaz olsa bile dava hakkı doğurur.”
Yargıtay 20. HD, 2021/2210 E. – 2022/1344 K.: “Kendi taşınmazına ulaşmak isteyen kişi, başkasının zilyetliğine zarar veriyorsa, bu davranış meşru savunma kapsamında değerlendirilmez.”

Bu kararlar, özellikle tapu dışı zilyetliğin de yasal koruma altında olduğunu ortaya koyar.

Soru - Cevap

Zilyetlik ne zaman hukuki koruma sağlar?
Taşınmazı fiilen kullanan kişi, bu zilyetliğe yönelik bir müdahaleye maruz kalırsa mahkemeye başvurarak korunma talep edebilir.

Tapusu olmayan kişi zilyetlik davası açabilir mi?
Evet. Tapu şart değildir. Fiili kullanım varsa ve bu durum belgelerle ispatlanabiliyorsa dava açılabilir.

Zilyetlikten doğan tazminat alınabilir mi?
Evet. Başkasının malınızı haksız işgal etmesi durumunda geriye dönük ecrimisil (kira bedeli) talep edilebilir.

Kartal’da zilyet olduğum taşınmaza biri girdi, ne yapmalıyım?
İstanbul Anadolu Sulh veya Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak müdahalenin önlenmesi için dava açabilirsiniz.

Zilyetlik ne kadar süreyle kazanılır?
Kazandırıcı zamanaşımıyla taşınmazın mülkiyeti için 20 yıl kesintisiz, iyi niyetli kullanım gerekir. Ancak zilyetlikten doğan koruma daha kısa süreli olabilir.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler 📝

Kullanım süresi ve devamlılığı belgelerle ispatlanmalı (fatura, muhtarlık yazısı, tanık beyanları)
Müdahalenin nasıl ve ne zaman gerçekleştiği detaylı anlatılmalı
Dava açmadan önce bir ihtarname gönderilmesi tavsiye edilir
Bilirkişi keşfi ve yer gösterme işlemleri önem taşır
Müdahale eden kişinin tapulu olup olmaması dikkate alınmalıdır ancak belirleyici değildir