İşverenin İşçi Çıkarmada Uyması Gereken Yasal Kurallar

İşverenin İşçi Çıkarmada Uyması Gereken Yasal Kurallar

İşverenler, işçi çıkarma işlemleri sırasında belirli yasal düzenlemelere uymak zorundadır. İşçi çıkarmak, yalnızca işverenin değil, aynı zamanda çalışanın da haklarını ve güvenliğini etkileyen önemli bir süreçtir. Türkiye’de işçi çıkarma ile ilgili hukuki süreçler, Türk İş Hukuku çerçevesinde belirlenen kurallara dayalı olarak yürütülmektedir. Bu kurallar, işverenin işçi çıkarmadaki yetkilerini ve yükümlülüklerini belirlerken, aynı zamanda işçilerin haklarını da güvence altına alır.

İşçi çıkarma işlemi, doğru ve yasal bir şekilde yapılmadığında, işverenin hukuki sorumlulukları artabilir ve ciddi maddi zararlara yol açabilir. Bu yazıda, işverenin işçi çıkarmada uyması gereken yasal kurallar hakkında detaylı bilgi verilecektir.

1. İşçi Çıkarmanın Hukuki Dayanağı

İşveren, işçi çıkarma kararını alırken, yasal dayanaklara ve iş sözleşmesinin koşullarına dikkat etmelidir. İşçi çıkarmanın hukuki dayanakları şu şekildedir:

1.1. İş Sözleşmesinin Feshi

İş sözleşmesinin feshi, Türk İş Hukuku'na göre ihbar süresi ve fesih sebepleri ile ilişkilidir. İşveren, işçi çıkarma kararını geçerli bir sebeple almak zorundadır. Geçerli sebepler arasında şunlar bulunur:

Performans düşüklüğü: İşçinin işyerindeki performansının sürekli olarak düşük olması,
Disiplin ihlali: İşçinin işyerindeki düzeni ihlal etmesi veya işyeri kurallarına uymaması,
Ekonomik zorluklar: İşyerinde ekonomik sıkıntılar veya iş hacminde azalma olması,
Sağlık sorunları: İşçinin işini yapmaya engel olan sağlık sorunları.

1.2. Haklı Sebeplerle Fesih

İşveren, işçinin haklı sebeplerle işten çıkarılması gerektiğinde, derhal fesih hakkı kullanabilir. Haklı sebepler arasında şunlar yer alır:

İşyerindeki ciddi ahlaki ve iyi niyet kurallarının ihlali: İşçinin iş yerinde diğer işçilere karşı kötü davranması,
İşyerindeki düzeni bozan davranışlar: İşçinin iş yerindeki disiplin kurallarını sürekli ihlal etmesi,
Sağlık nedeniyle çalışma yapılamaz hale gelme: İşçinin sağlık durumu nedeniyle işini yerine getiremiyor olması.

2. İşçi Çıkarma Süreci ve İhbar Süresi

İşçi çıkarma işlemi belirli bir süreçle yapılmalıdır. İşverenin işçiyi çıkarmadan önce yerine getirmesi gereken önemli kurallar arasında ihbar süresi ve yazılı bildirim bulunmaktadır.

2.1. İhbar Süresi

İhbar süresi, işverenin işçiyi çıkarma işlemi sırasında önceden bildirimde bulunması gereken süredir. Türk İş Hukuku’na göre ihbar süreleri şu şekilde düzenlenmiştir:

1 yıldan az hizmeti olan işçiler için 2 hafta,
1 yıldan 3 yıla kadar hizmeti olan işçiler için 4 hafta,
3 yıldan fazla hizmeti olan işçiler için 6 hafta.

İhbar süresi boyunca işçi, iş yerinde çalışmak zorundadır. İhbar süresi bitmeden işçi çıkarılacaksa, işveren ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İhbar tazminatı, işçinin çalışma süresine göre hesaplanır.

2.2. Yazılı Bildirim

İşveren, işçiyi çıkarmak istediğinde, yazılı olarak bildirimde bulunmalıdır. İşçinin, işten çıkarılma gerekçesinin açıkça belirtilmesi gerekir. İşveren, bu yazılı bildirimi işçiye teslim etmeli ve teslim aldığını kanıtlayabilmelidir. Yazılı bildirim, iş sözleşmesinin geçerli şekilde sonlandırılabilmesi için gereklidir.

3. İşçiyi Çıkarmadan Önce İzlenmesi Gereken Adımlar

İşveren, işçi çıkarma işlemine başlamadan önce belirli prosedürleri izlemelidir. Aksi takdirde, işverenin işçi çıkarması geçersiz sayılabilir.

3.1. Uyarı ve Eğitim

İşveren, işçiye uyarı yapmalı ve performans iyileştirme için fırsat tanımalıdır. Verimli çalışma için işçiye eğitici programlar veya rehberlik sağlanabilir. Bu, işçinin hatalarını düzeltme şansı tanır ve işten çıkarma işleminin geçerli olmasına yardımcı olabilir.

3.2. Performans Değerlendirmesi

İşçinin, iş yerindeki performansı düzenli olarak değerlendirilmelidir. İşveren, işçinin verimliliği ve disiplinini denetlemeli, performans düşüklüğü veya ihlalleri kanıtlayan belge ve kayıtlar tutmalıdır. İşçi çıkarmadan önce bu kayıtlar, yasal olarak gerekli delilleri sunmak açısından önemlidir.

3.3. Özür Dileme veya İyileşme Fırsatı

İşveren, işçinin performansında veya davranışlarında düzelme olabileceğini düşünüyorsa, işçiye özür dileme veya işyerindeki hatalarını düzeltme fırsatı tanıyabilir. Bu adım, işverenin olası bir işçi çıkarmada daha uygun bir süreç izlediğini gösterir.

4. İşçi Çıkarma İşlemine İtiraz Edilmesi

İşçi, işten çıkarılma kararını hukuka aykırı bulursa, işverenin yaptığı işçi çıkarmayı İŞ Mahkemesi aracılığıyla itibarsızlaştırma hakkına sahiptir. İşçi, işe iade davası açarak işverenin işçi çıkarmadaki hatalarını ve geçersiz kararını mahkemeye taşıyabilir.

İşçi çıkarma kararına itiraz durumunda, işçi işe iade davası açarak:

İşten haksız çıkarıldığını,
İş sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini,
İşyerinde geri dönme talebini mahkemeye sunabilir.

İş mahkemesi, yapılan fesih işleminin hukuki durumunu inceleyerek işçi lehine bir karar verebilir. İşverenin hatalı fesih işlemi yaptığına kanaat getirildiğinde, işçi işe geri alınabilir veya işveren tazminat ödemekle yükümlü tutulabilir.

5. İşçi Çıkarmada En Sık Yapılan Hatalar

İşverenler, işçi çıkarmada bazı yasal hatalar yapabilirler. İşçi çıkarma sürecindeki en sık yapılan hatalar şunlardır:

İhbar süresine uymamak: İşçi çıkarmadan önce gerekli ihbar süresi uygulanmazsa, işverenin ihbar tazminatı ödemesi gerekebilir.
Geçerli bir sebep olmadan işçi çıkarmak: İşçiyi haklı bir sebep olmadan çıkarmak, işverenin büyük tazminatlarla karşılaşmasına neden olabilir.
Yazılı bildirim yapmamak: İşçi çıkarma işlemi yazılı yapılmalı ve işçiyle iletilen belgeler doğru şekilde kaydedilmelidir.
İşçiye uyarı yapmamak: Performans düşüklüğü ve benzeri sebeplerle işçi çıkarmadan önce, işçiye uyarı yapılması gerekir.

6. Sıkça Sorulan Sorular

1. İşçi çıkarırken hangi kurallara uymalıyım?
İşçi çıkarırken, ihbar süresi, yazılı bildirim ve geçerli sebepler gibi kurallara dikkat etmelisiniz.

2. İşçi çıkarma için ihbar süresi nedir?
İhbar süresi, işçinin çalışma süresine bağlıdır. Örneğin, 1 yıl hizmeti olan bir işçi için 2 hafta ihbar süresi gereklidir.

3. İşçi çıkarıldığında tazminat ödemek zorunda mıyım?
İşçi haksız yere çıkarılmışsa, işveren ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı ödemek zorunda kalabilir.

4. Performans düşüklüğü nedeniyle işçi çıkarabilir miyim?
Evet, işçinin performansı sürekli olarak düşükse, işveren geçerli bir sebep ile işçiyi çıkarabilir.

5. İşten çıkarılan işçi mahkemeye başvurabilir mi?
Evet, işçi, işten çıkarılmasına karşı işe iade davası açabilir.

İşçi çıkarmak, işveren için zor bir süreçtir. Ancak doğru prosedürlerle, yasal kurallara uygun hareket edilirse, işverenin hukuki sorumlulukları en aza indirilebilir. İşçi çıkarma sürecinde, ihbar süresi, yazılı bildirim ve geçerli sebepler gibi önemli kurallara dikkat edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, işçilerin haklarını korumak ve gereksiz davalarla karşılaşmamak için işverenlerin hukuki danışmanlık alması faydalı olacaktır.

Kartal İş Avukatı