Uluslararası Boşanma Davalarında Yetki ve Geçerlilik Şartları

Küreselleşen dünyada farklı ülke vatandaşlarının evlenmeleri ya da yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının boşanma süreci, uluslararası boşanma davalarını gündeme getirmektedir. Bu davalarda hangi ülke mahkemesinin yetkili olduğu ve verilen kararın Türkiye'de geçerli sayılıp sayılmayacağı gibi konular oldukça önemlidir.

Uluslararası Boşanma Davası Nedir?

Taraflardan en az birinin yabancı olduğu ya da boşanmanın yabancı bir ülkede gerçekleştiği durumlarda söz konusu olan davalara uluslararası boşanma davaları denir. Örneğin:

Bir Türk vatandaşı ile yabancı uyruklu bir kişi boşanmak istiyorsa,
Yurt dışında boşanma gerçekleşmişse ve Türkiye’de tanınması gerekiyorsa,
Taraflar farklı ülkelerde yaşıyorsa.

Bu tür davalarda hem uluslararası özel hukuk kuralları hem de ilgili ülkelerin boşanma hukukları devreye girer.

1. Yetkili Mahkeme Neresi?

Türk Mahkemeleri Ne Zaman Yetkilidir?

5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK)’a göre:

Eşlerden birinin Türkiye’de yerleşim yeri varsa,
Tarafların ortak yerleşim yeri Türkiye ise,
Davanın konusu Türkiye ile ilgiliyse,

Türk mahkemeleri yetkilidir.
👉 Bu durumda, Aile Mahkemeleri, yoksa Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.

Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması

Yurt dışında verilen boşanma kararlarının Türkiye'de geçerli olması için:

Tanınma davası açılması gerekir (nüfus kayıtlarına işlenmesi için).
Eğer taraflar birlikte başvuruyorsa noter onaylı protokol ve karar ile tanıma ve tenfiz davası açılmadan da işlem yapılabilir.

2. Geçerlilik Şartları Nelerdir?

a) Usulüne Uygun Karar Verilmiş Olmalı

Yabancı mahkeme kararı, ilgili ülkenin hukukuna göre verilmiş olmalı. Örneğin, tek taraflı boşanma kararları Türkiye’de geçerli sayılmayabilir.

b) Tarafların Savunma Hakkı Korunmuş Olmalı

Davada taraflardan birinin haberi olmadan karar verilmişse, tanıma sürecinde red kararı verilebilir.

c) Türk Kamu Düzenine Aykırılık Olmamalı

Karar, Türkiye'nin temel değerlerine aykırı olmamalı (örneğin çok eşlilik kararları reddedilebilir).

3. Tanıma ve Tenfiz Davası Nedir?

Tanıma: Boşanma kararının sadece varlığının Türkiye’de kabul edilmesi anlamına gelir.

Tenfiz: Boşanma kararı ile birlikte nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi hükümlerin de uygulanmasını sağlar.

Gerekli Belgeler:

Apostilli mahkeme kararı
Kararın yeminli tercümesi
Kararın kesinleştiğini gösteren belge
Tarafların kimlik ve adres bilgileri

4. Türkiye’deki Nüfus Kayıtlarına İşlenmesi

Yabancı bir ülkede boşanan çiftin Türkiye’deki medeni halinin “boşanmış” olarak işlenmesi için:

Ya tanıma davası açılmalı,
Ya da Nüfus Müdürlüğü’ne tarafların birlikte başvurusu gereklidir.

5. Uluslararası Boşanmalarda Avukat Desteği

Uluslararası boşanma davaları, hem uluslararası hukuk bilgisi hem de ilgili ülkedeki prosedürlerin takibi açısından karmaşıktır. Bu nedenle:

Türk mahkemelerinde dava açarken doğru yetki ve görev tespiti,
Tanıma ve tenfiz süreçlerinde evrakların eksiksiz hazırlanması,
Sürecin hem Türkiye’de hem yabancı ülkede geçerli sonuçlar doğurması için
uzman bir avukattan destek alınması önemlidir.

Uluslararası Hukuk Avukatı