Uluslararası Ceza Mahkemesi Kararlarının Türkiye’de Uygulanabilirliği

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım gibi ağır suçları yargılamakla görevli uluslararası bir yargı merciidir. Ancak bu mahkemenin verdiği kararların Türkiye'de doğrudan uygulanabilirliği, hukuki sistemimiz ve taraf devlet statüsü çerçevesinde bazı sınırlamalara tabidir.

Türkiye Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne Taraf mı?

Türkiye, 2000 yılında Roma Statüsü'nü imzalamış ancak bugüne kadar bu statüyü onaylamamıştır. Bu nedenle Türkiye, teknik olarak UCM’ye taraf bir ülke değildir. Bu durum, mahkeme kararlarının Türkiye'de doğrudan icra edilmesini hukuken mümkün kılmamaktadır.

Taraf Olmayan Ülkeler Açısından Kararların Bağlayıcılığı

Türkiye gibi Roma Statüsü'nü onaylamayan ülkelerde, UCM tarafından verilen kararlar:

Doğrudan mahkemelerce uygulanamaz,
Ancak uluslararası hukukta bağlayıcı etkisi olan kararlar, devletin yükümlülüklerini dolaylı olarak etkileyebilir,
Türkiye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararıyla başlatılmış bir soruşturma kapsamında UCM ile iş birliği yapmak durumunda kalabilir.

Türkiye’de UCM Kararlarının Yansımaları

Her ne kadar Türkiye UCM’ye taraf olmasa da bu mahkemenin verdiği kararlar, dolaylı şekilde Türkiye’de çeşitli alanlarda etkili olabilir:

İnsan hakları hukukunda içtihat niteliği taşıyabilir,
Türkiye'de yürütülen ceza soruşturmalarında örnek karar olarak değerlendirilebilir,
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarıyla paralel bir yorum oluşturabilir.

Türkiye Mahkemelerinde Kullanılabilirliği

Türk yargısı, UCM kararlarını doğrudan uygulamasa da:

Uluslararası suçlarla ilgili Türk Ceza Kanunu’nda yer alan düzenlemeler çerçevesinde yargılamalar yapılabilir,
UCM’deki kararlar, delil veya içtihat niteliğinde mahkemelere sunulabilir,
Bu tür durumlarda uzman bir ceza avukatıyla sürecin yürütülmesi gereklidir.

Kartal ve İstanbul Anadolu Adliyesi’nde Yargı Süreci

Uluslararası suçlara ilişkin yargılama, çoğunlukla Ağır Ceza Mahkemeleri'nin görev alanına girer. İstanbul Anadolu Adliyesi’nde görülen bu tür davalarda:

UCM kararlarına atıf yapılabilir,
Delil olarak raporlar, bilirkişi görüşleri ve akademik kaynaklar sunulabilir,
Davanın niteliğine göre uluslararası hukuka hâkim bir ceza avukatından destek alınması faydalı olur.

UCM Kararlarının Tanınması İçin Gerekenler

Türkiye’nin UCM kararlarını tanıması için:

Roma Statüsü’nün TBMM tarafından onaylanması,
Uygun bir uyarlama yasasının çıkarılması,
Mahkemelerce uluslararası normların iç hukuka dahil edilmesi gereklidir.

Uluslararası Ceza Mahkemesi kararları Türkiye'de doğrudan uygulanamasa da, bu kararların hukuki ve siyasi etkileri göz ardı edilemez. Uluslararası ceza hukukuna dair davalarda, İstanbul Anadolu Yakası’nda faaliyet gösteren deneyimli ceza avukatlarından destek alınarak hakların korunması mümkündür. Özellikle Kartal bölgesinde bu alanda çalışan avukatlık büroları, ilgili süreci en etkin şekilde yürütebilir.

Uluslararası Hukuk Avukatı