İşçinin İşveren Tarafından İşten Çıkarılmasına Karşı Açılabilecek Davalar

İş hayatı, çalışan ve işveren arasında belli kurallar çerçevesinde yürütülmelidir. Ancak zaman zaman iş ilişkisi işverenin tek taraflı kararıyla sona erdirilebilir. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde, iş yoğunluğu fazla olan bölgelerde, örneğin Kartal’da faaliyet gösteren iş yerlerinde bu tür sorunlar sıklıkla yaşanabilmektedir. İşten çıkarılan işçi, eğer bu işlem haksız veya usulsüz bir şekilde yapılmışsa, hukuki yollara başvurarak haklarını arayabilir.

Haksız işten çıkarılma durumunda başvurulabilecek dava türleri, işçinin iş sözleşmesinin türüne, kıdemine, iş yerindeki pozisyonuna ve çıkarılma gerekçesine göre değişiklik gösterebilir. İstanbul Anadolu Yakası gibi yoğun bir iş gücünün bulunduğu bölgelerde, bu davalar sıklıkla gündeme gelir. Bu yazıda, işten çıkarılan bir işçinin hangi hukuki süreçleri başlatabileceği detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Haksız İşten Çıkarılma Nedir?

Haksız işten çıkarılma, işverenin geçerli veya haklı bir neden olmadan iş sözleşmesini sona erdirmesi anlamına gelir. Bu durumda işveren, İş Kanunu’na aykırı davranmış olur. Özellikle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18, 19, 20 ve 21. maddeleri bu konuda önemli hükümler içermektedir.

İşverenin iş akdini feshederken;

Geçerli bir neden göstermesi,
Yazılı olarak fesih bildiriminde bulunması,
Gerekçeyi açık ve net bir şekilde belirtmesi,

zorunludur. Aksi takdirde, işten çıkarılan işçi dava açma hakkına sahiptir.

İşçinin Açabileceği Davalar Nelerdir?

1. İşe İade Davası

En çok başvurulan yollardan biri işe iade davasıdır. İş güvencesi kapsamında olan bir işçi, eğer geçerli neden olmadan işten çıkarılmışsa, işe iade davası açabilir.

Şartlar:

İşçinin en az 6 ay çalışmış olması,
İşyerinde en az 30 işçi çalışması,
İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesine tabi olması.

İş Mahkemesi, işvereni işçiyi tekrar işe almaya hükmedebilir. İşveren, işçiyi 1 ay içinde işe başlatmazsa, en az 4, en fazla 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.

2. Kıdem ve İhbar Tazminatı Davası

İşveren, işçiyi haksız yere işten çıkardığında, işçinin kıdem ve ihbar tazminatını da ödemekle yükümlüdür. Eğer bu ödemeler yapılmazsa, işçi bu alacaklar için dava açabilir.

3. Fazla Mesai, Yıllık İzin ve Diğer İşçilik Alacakları Davası

İşçinin fazla mesai, yıllık izin, hafta tatili ücreti gibi hakları da ödenmemiş olabilir. Bu durumda, işten çıkarılan işçi, tüm bu alacaklar için toplu şekilde dava açabilir.

4. Manevi Tazminat Davası

İşten çıkarılma sürecinde işçinin kişilik hakları zedelenmişse (örneğin mobbing uygulanmışsa ya da onur kırıcı bir şekilde işten çıkarılmışsa), manevi tazminat talep etme hakkı da doğar.

5. Sendikal Tazminat Davası

Eğer işçi sendikal faaliyetleri nedeniyle işten çıkarılmışsa, bu anayasal hakka aykırıdır. Bu durumda sendikal tazminat davası açılabilir.

6. Ayrımcılık Tazminatı Davası

İşçi, işverenin cinsiyet, yaş, etnik köken, engellilik, siyasi düşünce gibi nedenlerle ayrımcılık yaptığını ispat ederse, ayrımcılık tazminatı talep edebilir.

İşten Çıkarılma Sonrası Süreç Nasıl İşler?

İşten haksız yere çıkarılan işçi, öncelikle arabuluculuk başvurusu yapmak zorundadır. İş davalarında dava şartı olan arabuluculuk süreci tamamlanmadan mahkemeye gidilemez. Arabuluculuk başvurusundan sonuç alınamazsa iş mahkemesine dava açılabilir.

Dava Açma Süresi:

İşe iade davası için: Arabuluculuk sonrası 2 hafta
Alacak davaları için: Genellikle 5 yıl (alacak türüne göre değişebilir)

Delil Önemi ve İspat Yükü

İşçi, işten çıkarılmanın haksız olduğunu, tanıklar, yazışmalar, kamera kayıtları, bordro belgeleri gibi delillerle ispatlayabilir. Mahkemeler, özellikle tanık ifadelerine oldukça önem verir. Kartal ve çevresindeki yerel mahkemelerde, bu tür dosyalar sıklıkla değerlendirilir ve işçinin lehine sonuçlanabilir.

Kartal’da Haksız İşten Çıkarılmalara Karşı Ne Yapılmalı?

Kartal, İstanbul Anadolu Yakası’nda önemli bir iş gücü merkezidir. Buradaki birçok işletme iş hukuku kapsamında işçi çalıştırmaktadır. İşten haksız yere çıkarılan kişiler, süreci doğru yöneterek haklarını koruyabilirler.

İşçinin hak kaybına uğramaması için ilk olarak profesyonel hukuki danışmanlık alması, ardından arabuluculuk ve dava süreçlerini zamanında başlatması oldukça önemlidir.

Sık Sorulan Sorular

Soru: Haksız yere işten çıkarıldım, ne yapmalıyım?
Cevap: Öncelikle arabuluculuk başvurusu yapmalısınız. Arabuluculuk süreci sonuçsuz kalırsa işe iade veya tazminat davaları açabilirsiniz.

Soru: İşe iade davası açmak için ne kadar sürem var?
Cevap: Arabuluculuk süreci tamamlandıktan sonra 2 hafta içinde dava açmanız gerekir.

Soru: İşten çıkarılırken yazılı bildirim yapılmadı. Bu durum dava açmamı etkiler mi?
Cevap: Evet, yazılı bildirim yapılmaması, fesih işleminin usule uygun olmadığını gösterir. Bu da işçinin lehine bir durumdur.

Soru: İşveren bana kıdem ve ihbar tazminatı ödemedi, nasıl alabilirim?
Cevap: Önce arabuluculuk yoluyla talep edebilir, sonuç alamazsanız iş mahkemesinde tazminat davası açabilirsiniz.

Soru: İşten çıkarıldıktan sonra ne kadar süre içinde dava açmalıyım?
Cevap: Kıdem ve ihbar tazminatları için genel dava süresi 5 yıldır. Ancak işe iade için 2 haftalık süre çok önemlidir.

İş Hukuku Avukatı