Sendikalı İşçi İşten Çıkarılabilir mi?

Sendikalı işçilerin iş güvencesi, 4857 sayılı İş Kanunu ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile koruma altına alınmıştır. Ancak bu durum, sendikalı bir işçinin hiçbir koşulda işten çıkarılamayacağı anlamına gelmez. İşverenin, yasal prosedürlere uygun olarak hareket etmesi halinde sendikalı bir işçinin iş sözleşmesini sona erdirme hakkı vardır. Ancak bu sürecin hem şekli hem de gerekçesi çok daha sıkı denetime tabidir.

Sendikalı İşçinin İşten Çıkarılması Mümkün mü?

Evet, sendikalı işçiler belirli şartlar dahilinde işten çıkarılabilir. Fakat bu durumda işverenin işten çıkarma gerekçesi, işçinin sendikal faaliyetleriyle ilgisiz ve objektif nedenlere dayalı olmalıdır. Aksi halde bu işlem “sendikal nedenle işten çıkarma” olarak değerlendirilir ve işçi, işe iade davası açma hakkına sahip olur.

İşveren Hangi Durumlarda Sendikalı İşçiyi İşten Çıkarabilir?

Sendikalı işçinin işten çıkarılabilmesi için aşağıdaki nedenlerin bulunması gerekir:

İşçinin performans düşüklüğü,
İş yeri kurallarının ihlali,
Devamsızlık,
Güvensizlik yaratan davranışlar,
Ekonomik, teknolojik veya yapısal nedenlerle iş yerinde küçülme ya da işin sona ermesi gibi objektif nedenler.

İşveren, işten çıkarma kararını verirken bu nedenleri açıkça belirtmeli ve işçinin sendikal kimliğinden kaynaklı herhangi bir ayrımcılık yapmadığını gösterebilmelidir.

Sendikal Nedenle İşten Çıkarma Nedir?

Bir işçinin, sendikaya üye olması, sendikal faaliyette bulunması veya toplu iş sözleşmesi sürecine katılması nedeniyle işten çıkarılması yasaktır. Bu tür bir işten çıkarma, “sendikal nedenle fesih” olarak kabul edilir.

Sendikal nedenle fesih durumunda işçi, 1 yıl içinde işe iade davası açabilir. Mahkeme işverenin fesih gerekçesini sendikal nedene dayalı bulursa işe iade kararı verir ve işçiye sendikal tazminat da hükmedilebilir. Bu tazminat, 1 yıllık brüt ücret tutarına kadar olabilir.

Sendikal Tazminat Nedir?

Sendikal nedenle işten çıkarılan işçi, hem işe iade hakkına sahip olur hem de sendikal tazminat alabilir. Sendikal tazminat miktarı, işverenin kusurlu tutumuna ve işçinin uğradığı mağduriyete göre belirlenir. Bu tazminat:

En az 1 yıllık brüt maaş kadar,
İşyeri büyüklüğü ve işçinin kıdemine göre artabilir.

İşe İade Davası Süreci

Sendikal nedenle işten çıkarılan işçi, işe iade davası açarak haklarını koruma altına alabilir. Bu davayı açabilmek için:

İşçinin en az 6 aylık kıdemi olmalı,
İş yerinde en az 30 işçi çalışmalı,
İşçi belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalı.

İşçi, işten çıkarıldığı tarihten itibaren 1 ay içinde arabuluculuğa başvurarak, süreç başlatmalıdır. Arabuluculuk süreci olumsuz sonuçlanırsa işe iade davası açılabilir.

İşveren Sendikalı İşçiyi Ayrıma Tabi Tutabilir mi?

Hayır. 6356 sayılı yasa gereği, sendikalı işçi ile sendikasız işçi arasında ayrım yapılamaz. İşverenin;

Sendikasız işçiye daha fazla maaş vermesi,
Sendikalı işçiyi terfi ettirmemesi,
Sendikalı işçiye farklı muamelede bulunması,

gibi eylemleri, hukuka aykırı olur ve tazminat sorumluluğu doğurabilir.

Sendikal Güvenceler Nelerdir?

Sendikalı işçiye sağlanan başlıca yasal güvenceler şunlardır:

İşveren, işçiyi sendikal faaliyeti nedeniyle işten çıkaramaz.
İşveren, işçiye sendikaya üye olması ya da olmaması yönünde baskı yapamaz.
Sendikal faaliyete katılan işçiye farklı davranamaz.
İşten çıkarılan işçi, sendikal neden varsa işe iade ve sendikal tazminat talep edebilir.

İstanbul Kartal ve Anadolu Yakası’nda Sendikal Davalar

İstanbul’un Kartal bölgesi, Anadolu Yakası’nda yer alan büyük sanayi ve hizmet sektörünün bulunduğu bir bölgedir. Bu bölgede işçi haklarına yönelik davalar sıklıkla görülmektedir. Özellikle toplu iş sözleşmelerine bağlı çalışan işçiler ile özel sektörde çalışan sendikalı işçilerin işten çıkarılması durumlarında, yerel iş mahkemelerinde önemli sayıda dava açılmaktadır.

Kartal’daki iş mahkemeleri, sendikal nedenle fesih iddialarını titizlikle inceler. Bu nedenle işverenin, iş sözleşmesini feshederken yasal prosedürlere harfiyen uyması gerekir. İşçiler açısından ise, hak kaybına uğramamak için sürelere dikkat edilmeli ve hukuki destek alınmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Sendikalı işçi sebepsiz yere işten çıkarılırsa ne olur?
Sendikalı işçi, sendikal faaliyet nedeniyle işten çıkarıldığını düşünüyorsa işe iade davası açabilir. Mahkeme, işçiyi haklı bulursa işverene hem işe iade hem de sendikal tazminat yükümlülüğü getirir.

İşveren sendikalı işçiye baskı yaparsa nereye başvurulur?
İşçi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ya da ilgili iş mahkemesine başvurarak haklarını arayabilir.

İşe iade davası kazanılırsa tekrar işe başlamak zorunlu mu?
İşçi isterse işe başlar, istemezse işe başlatılmama tazminatı ve boşta geçen süreye ilişkin ücret talep edebilir.

Sendikalı olmak iş güvencesi sağlar mı?
Evet. Ancak bu koruma, işçinin kötü niyetli davranışlarını kapsamaz. İşveren haklı neden gösterdiği sürece işten çıkarabilir.

İş Hukuku Avukatı